Leijstra, Leystra

Klaas Freerks,(gedoopt op 18-03-1764 te Hijum, zoon van Freerk Waalings, kastelein op de Ley) en zijn vrouw Syrkje Pieters wonen in Oude Leye onder Finkum  (officieel, Fries: Aldeleie, Feinsum).

Op 21 juni 1801 wordt zoon Pieter geboren te Oude Leye onder Finkum en vervolgens gedoopt op 26-07-1801 in de hervormde gemeente Finkum/Hijum. Pieter is de tweede zoon.

Pieters oudere broer is drie jaar eerder, op 2 mei 1779 geboren en op 2 juni 1779 gedoopt. Na Pieter volgen nog Durk, geboren 23-11-1803, doop  08-01-1804; Waling, geboren 09-07-1806, doop 17-08-1806, Ritske, geboren 10-12-1809 en gedoopt op 22-01-1809, allen geboren in Oude Leye Finkum en gedoopt in de hervormde gemeente Finkum/Hijum. 

In 1811 neemt Klaas Freerks (47 jaar oud) de achternaam Leistra aan voor zichzelf en zijn vijf kinderen, die dan allen in leven zijn: Freerk 11, Pieter 10, Dirk 8, Waling 5, Ritske 2/12. We kunnen wel constateren dat Leistra een geografische naam is: ongetwijfeld vernoemd naar Aldeleie.

De moeder van de kinderen is Syrkje Pieters, haar vader Pieter Jurjens neemt voor zichzelf en haar de familienaam Zijlstra aan. Pieter is schoolmeester in Oude Leije, zie de volgende tekst over van de Fryske Academy (leeuwarderadeel.pdf): “In okt. 1796 was Pieter Jurjens hier als schoolmeester. Toen behoorde onder de eigendommen, die de Finkumer kerk op dat moment verkocht, ook “een huizinge en hovinge op de Leije onder Finkum, bij Pijtter Jurjens in gebruik, het Schoolhuis genaamd”, belast met 1½ floreen en 2 c.g. 4 st. grondpacht. Hij was tevens ontvanger van het gemaal (belasting op meel), en barbier. In 1799 was hij hier nog als schoolmeester. Een rang heeft hij niet bezeten. Hij stierf in 1813.”

Een stamreeks:

  1. Walingh Yedes, sobere boer, woont Vrouwenparochie->
  2. zoon Freerk Waalings, gedoopt 25-06-1730 te Vrouwenparochie, woont 1758 in Hijum, 1775 hospes/kastelein op de Leij –>
  3. diens zoon Klaas Freerks Leistra, geboren in Hijum, woont Olde Leije onder Finkum, neemt familienaam Leistra aan ->
  4. diens zoons Pieter Klazes Leystra, geboren 2-5-1779 in Oude Leije Finkum ->
  5. diens zoon Klaas Pieters Leistra, geboren 27-09-1835, Het Bildt ->
  6. diens zoon Geert Leystra, geboren 18-02-1877, Vrouwenparochie ->
  7. diens zoon Klaas Leystra, geboren 27-11-1906, Het Bildt ->
  8. diens zoon Geert Leystra, geb. april 1928, Vrouwenparochie

Friesland kende een eigen ‘K. ter Laan‘: Waling Dijkstra. Hij verzamelde oa alle Friese volksoverleveringen. Zijn voornaam, Waling, komt via de vaderlijke lijn uit deze familie Leistra.



Koe Jonktje, overleden te Meeden ~ Familie Mossel

Eindelijk had ik weer even tijd en zin om in de onvolprezen website allegroningers.nl te struinen. Deze keer vond ik daar ene “Koe Jonktje“, overleden in Meeden op 28 juni 1791 en wel bij Jan Jans Mossel. Koe Jonktje, dat zou wel een zeer bijzondere naam zijn geweest en nee, zo heette de overledene niet. Het was een koejongen, in dienst bij Jan Jans Mossel. Jammer genoeg heb ik zijn naam niet kunnen achterhalen. Wel kon ik iets met Jan Jans Mossel, want toen ik deze naam begon te onderzoeken, rinkelde er al gauw een belletje. Dit was een van mijn voorvaders uit de lijn Udema! Ik kende hem onder naam en patroniem Jan Hindriks Mossel.

Zoals gemeld kan ik over de identiteit van de koejongen niets naders vinden. Het is ongetwijfeld een jongen uit één van de armere gezinnen in Meeden geweest. Wel valt er iets te zeggen over het ‘beroep’. Koejongens waren op een boerderij de laagste knecht in rang. Ze waren belast met het bewaken en het drijven van koeien langs de wegen en op de koeweide of koekamp, vaak een gemeenschappelijke- of een gemeenteweide1. Groninganus schreef al eens een blog over de gewelddadige dood van een koejongen bij Usquert.

Hieronder de kwartierstaat van Edzert Jans, wiens directe nazaten de familienaam Mossel kregen.

Generatie I

  1. Edzart (Edzert) Jans, geb. te Meeden, ged. op 10 september 1769 aldaar, ovl. (ongeveer 28 jaar oud) in april 1798, begr. op 14 april 1798 te Beerta, kerk.huw. (resp. ongeveer 23 en ongeveer 32 jaar oud) op 5 mei 1793 te Beerta met Japikjen Jans Hool, geb. circa 17 december 1760, korvendrager, overleden huis getekend 114 Beerta in 1824, ovl. (ongeveer 59 jaar oud) op 19 september 1820 te Beerta.

Generatie II

2. Jan Hindriks Mossel (Jan Jans Mossel), circa 1737 afkomstig uit Schildwolde, ged. op 1 januari 1738 te Slochteren, landbouwer, ovl. op 17 januari 1815 te Slochteren, otr. (2) op 27 september 1801 te Meeden, kerk.huw. (ongeveer 64 jaar oud) op 8 november 1801 te Schildwolde met Corneliske Jacobs, afkomstig uit Schildwolde, kerk.huw. (resp. ongeveer 26 en ongeveer 25 jaar oud) (1) op 22 april 1763 te Zuidbroek en Muntendam met

3. Foktjen Reints, ged. op 13 oktober 1737 te Meeden, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) op 25 juni 1799 aldaar. (Overledene Roelfke van Slogter overleden op 10-11-1789, zij laat 4 kinderen achter, “mossel in de wandel noemd.”)

Uit dit huwelijk:

1a. Stijntje Jans, ged. op 21 januari 1764 te Meeden, ovl. in januari 1764 aldaar.

1b. Roelfke Jans, ged. op 31 maart 1765 te Meeden, ovl. (minstens 32 jaar oud) na 27 december 1797.

1c. Reind Edzes Bos, ged. op 31 maart 1765 te Meeden, ovl. (ongeveer 78 jaar oud) op 12 januari 1844 te Duurkenakker.

1d. Hindrik Jans, ged. op 11 oktober 1767 te Meeden, ovl. (ongeveer 27 jaar oud) op 8 juni 1795 aldaar.

1e. Edzart Jans, geb. te Meeden, zie 1.

1f. Harm Jans, ged. op 6 september 1772 te Meeden, ovl. (ongeveer 1 jaar oud) op 28 april 1774 aldaar.

1g. Christina Jans, ged. op 6 september 1772 te Meeden, ovl. (ongeveer 25 jaar oud) op 27 december 1797 aldaar.

1h. Jacobus Jans, ged. op 4 december 1774 te Meeden, ovl. (ongeveer 2 jaar oud) op 24 februari 1777 aldaar.

1i. (Kraamkindje), geb. op 1 oktober 1777 te Meeden (doodgeb.), ovl. op 1 oktober 1777 aldaar.

Generatie III

4. Hindrik Jans, geb. te Slochteren, ged. op 29 augustus 1708 aldaar, kerk.huw. (resp. ongeveer 28 en ongeveer 29 jaar oud) op 19 mei 1737 aldaar met

5. Roelfke Harms, geb. te Slochteren, ged. op 11 december 1707 aldaar. (Overledene Roelfke van Slogter, overleden op 10-11-1789, zij laat 4 kinderen achter, “mossel in de wandel noemd.”)

Uit dit huwelijk:

2a. Jan Hindriks Mossel, circa 1737 afkomstig uit Schildwolde, zie 2.

2b. Harmen Hindriks, ged. op 19 februari 1741 te Schildwolde.

2c. Jacob Hindriks, ged. op 19 februari 1741 te Schildwolde.

2d. Geertijn Hindricks, ged. op 25 november 1742 te Schildwolde.

2e. Aaltijn Hindricks, ged. op 11 juli 1745 te Schildwolde.

2f. Martijn Hindricks, ged. op 20 oktober 1748 te Schildwolde.

6. Reint Edzarts, ged. op 20 maart 1695 te Meeden, ovl. (hoogstens 86 jaar oud) voor 1782, kerk.huw. (ongeveer 24 jaar oud) (1) op 8 oktober 1719 aldaar met Aafke Cornelis, kerk.huw. (ongeveer 26 jaar oud) (2) op 2 november 1721 te Meeden met

7. Christina Jacobi, begr. op 28 januari 1782 te Meeden.

Uit dit huwelijk:

3a. Edzert (Edzard, Reijnts) Reints (Edzart Rents Stobbe), ged. op 11 juni 1724 te Meeden, ovl. op 1 maart 1807 te Meeden, kerk.huw. (ongeveer 31 jaar oud) (1) op 8 februari 1756 te Noordbroek met Tjake (Tjaakjen) Edes, afkomstig uit Noordbroek, begr. op 4 april 1764 te Meeden, otr. (2) op 8 augustus 1764 te Zuidbroek en Muntendam, kerk.huw. (ongeveer 40 jaar oud) op 12 augustus 1764 te Veendam met Martjen Gerrits, afkomstig uit Veendam, ovl. op 30 april 1766 te Meeden, otr. (3) op 4 oktober 1766 te Meeden, tr. (ongeveer 42 jaar oud) op 3 oktober 1766 te Zuidbroek en Muntendam met Geertje Geerts Jans, ovl. op 30 november 1773 te Meeden, begr. aldaar, otr. (4) op 12 maart 1774 te Meeden, tr. (ongeveer 49 jaar oud) op 12 april 1774 te Meeden, kerk.huw. op 17 april 1774 te Zuidbroek en Muntendam met Aafke Jans, afkomstig uit Westerlee, ovl. op 21 februari 1777 te Meeden.

3b. Engel Reinds, ged. op 8 september 1726 te Meeden.

3c. Jacobus Reints, ged. op 2 januari 1729 te Meeden.

3d. Jantje Reints, ged. op 12 november 1730 te Meeden.

3e. Engel Reints, ged. op 27 maart 1733 te Meeden.

3f. Foktjen Reints, ged. op 13 oktober 1737 te Meeden, zie 3.

Reint Edzarts, tr. (1) met Aafke Cornelis.

Uit dit huwelijk:

3g. Edzart Reints, ged. op 25 februari 1720 te Meeden.

Generatie IV

8. Jan Berends, kerk.huw. (Aeltjen ongeveer 22 jaar oud) op 10 april 1696 te Slochteren met

9. Aeltjen Willems, ged. op 12 oktober 1673 te Slochteren.

Uit dit huwelijk:

4a. Leulef Jans, ged. op 29 november 1696 te Slochteren.

4b. Geeske Jans, ged. op 13 augustus 1699 te Slochteren.

4c. Hindrik Jans, ged. op 29 januari 1702 te Slochteren.

4d. Grietjen Jans, ged. op 24 maart 1703 te Slochteren.

4e. Martjen Jans, ged. op 25 oktober 1705 te Slochteren.

4f. Hindrik Jans, geb. te Slochteren, zie 4.

4g. Willem Jans Mossel, ged. op 18 oktober 1711 te Slochteren, kerk.huw. (ongeveer 20 jaar oud) op 14 januari 1732 aldaar met Geessina Willems.

4h. Berend Jans, ged. op 9 september 1714 te Slochteren.

10. Harm Arends, tr. met

11. Geertjen Jacobs.

Uit dit huwelijk:

5a. Arent Harms, ged. op 3 februari 1704 te Schildwolde.

5b. Roelfke Harms, geb. te Slochteren, zie 5.

5c. Jacob Harms, ged. op 11 december 1707 te Slochteren.

12. Edzart Jans, ovl. voor 13 november 1712, tr. (1) met Pieterke, kerk.huw. (Jantje ongeveer 26 jaar oud) (2) op 29 maart 1691 te Meeden met

13. Jantje (Iantjen) Reints, ged. op 17 februari 1665 te Slochteren, kerk.huw. (ongeveer 47 jaar oud) (2) op 13 november 1712 te Meeden met Aijse Gerrits, afkomstig uit Meeden.

Uit dit huwelijk:

6a. Reint Edzarts, ged. op 20 maart 1695 te Meeden, zie 6.

6b. Lisebet Edzarts, ged. op 1 oktober 1693 te Meeden.

6c. Peterke Edzerts, ged. op 19 december 1697 te Meeden.

6d. Hindrik Edzards, ged. op 13 maart 1705 te Meeden.

Edzart Jans, tr. (1) met Pieterke.

Uit dit huwelijk:

6e. Focktjen Edzerts, ged. op 12 augustus 1668 te Meeden.

6f. Frerick Edzarts, ged. op 3 oktober 1670 te Meeden.

6g. Hindrick Edzarts, ged. op 14 september 1672 te Meeden.

6h. Fockjen Edzarts, ged. op 27 december 1676 te Meeden.

6i. Fockijn Edserts, ged. op 27 maart 1681 te Meeden.

6j. Jan Edzerts, ged. op 28 februari 1686 te Meeden.

14. Jacobus Philippus.

4 kinderen:

7a. Christina Jacobi, zie 7.

7b. Wilhelmus Jacobus.

7c. Maria Jacobus.

7d. Anna Margaretha Jacobus.

Generatie V

18. Willem Lulofs, ged. op 14 maart 1651 te Slochteren, kerk.huw. (ongeveer 20 jaar oud) op 18 juni 1671 aldaar met

19. Trijntjen Alberts.

Uit dit huwelijk:

9a. Aeltjen Willems, ged. op 12 oktober 1673 te Slochteren, zie 9.

9b. Luilof Willems, ged. op 15 november 1674 te Slochteren.

26. Reijnt, tr. met

27. Lijsabeth.

Uit dit huwelijk:

13a. Jantje Reints, ged. op 17 februari 1665 te Slochteren, zie 13.

13b. Martjen Reijnts, ged. op 28 juli 1667 te Slochteren.

13c. Fokel Reints, ged. op 19 juni 1670 te Slochteren.



Krakershorn, Foxhol

Toevalsvondst:

Perceelsnamen: Foxhol, Krakershorn bij het meer, hooiland  

Bron: Advertentie. “Groninger courant”. Groningen, 03-12-1802, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 12-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010159390:mpeg21:p003



Archeologische vondst Foxholstermeer

“Bij het verrigten van de werkzaamheden aan den spoorweg van Groningen naar Winschoten en de Hannoversche grenzen, kort bij het Foxholstermeer, is een gedenkstuk uit den aiouden tijd ontdekt, namelijk de fundering van eene kerk. Daarbij zijn eenige overgebleven stukken zeer fraai bekapte ramen te voorschijn gekomen.”

Binnenlandsche Nieuwstijdingen. STATEN-GENERAAL. TWEEDE KAMER.. “Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad”. Zwolle, 01-08-1866, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:000018631:mpeg21:p001

BERIGTEN UIT DE PROVINCIEN.. “Dagblad van Zuidholland en ‘s Gravenhage”. ‘s-Gravenhage, 21-08-1866, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:000024668:mpeg21:p003

Advertentie. “Venloosch weekblad”. Venloo, 01-09-1866. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMGAVL01:000002378:mpeg21:p003



Benten – Benthem – Bentum

Na dertig jaar toch nog een generatie kunnen toevoegen, aan een lijn waarvan je dacht: “Dat wordt nooit meer iets…”. Het overkwam me dit weekend (jan. 2024) met voorvader Harmannus Harms Benten en voormoeder Anna Alberts. Op een bekende genealogie-site wordt aan Harmannus een ouderpaar1 toegekend dat mijns inziens niet kon kloppen en dat begon te wringen. In dit blog geef ik een inkijkje in de zoektocht naar de juiste ouders en tegelijkertijd is het voor mij een gelegenheid om de zaken even te ordenen.

Voorvader Harmannus Harms Benten2 uit Martenshoek was getrouwd met Anna Alberts, eveneens uit Martenshoek, maar geboren in Borgercompagnie. Ze trouwden in Kleinemeer in de Rooms Katholieke kerk en het huwelijk werd in de kerkelijke gemeente van Hoogezand bevestigd op 28 februari 1772.

Uit het huwelijk werd een zevental kinderen geboren, voor zover ik heb kunnen vinden:

  • 1. Margarita Harmannus Benten, ged. op 9 mei 1773 te Kleinemeer, ovl. (hoogstens 11 jaar oud) voor 1785;
  • 2. Harmannus Petrus (Binten) Benten, geb. te Martenshoek, ged. op 14 mei 1776 te Kleinemeer, ovl. ( 01-10-1811 te ongeveer 35 jaar oud) op 1 oktober 1811 te Windeweer en Lula, tr. met Anna Berends;
  • 3. Albertus Harmannus Benten, Albert, dp. 13-01-1779 Kleinemeer, geb. te Martenshoek, ovl. (ongeveer 69 jaar oud) op 30 januari 1848 te Foxhol X Grietje Harms Plasker;
  • 4. Joannes Harmannus Bentum, ged. op 6 september 1781 te Kleinemeer, geb. te Martenshoek, Hoogezand, ovl als Jan Harmannus Benten (scheepstimmerknegt) op 23-10-1814 x Jantje Pieters;
  • 5. Margarita Harmannus Benten, ged. op 16 april 1785 te Kleinemeer, Grietje x Gerrit Herms ter Veer van Borgercompagnie;
  • 6. Catharina Harmannus Binten, ged. op 27 november 1787 te Kleinemeer, geb. te Martenshoek, Trijntje x Jan Hermannes ter Veer van Borgercompagnie;
  • 7. Petrus Harmannus, ged. op 23 juli 1790 te Kleinemeer, geb. te Martenshoek. Vermoedelijk jong gestorven.

De vernoeming van de kinderen is altijd een belangrijke leidraad bij het vinden van nog onbekende ouders. Ik ging op basis van de dopen en de verdere gegevens van de kinderen uit van de volgende mogelijkheden:

  • Trijntje x Harmen (in alle mogelijke naamsvariaties en schrijfwijzen, geldt voor alle combinaties),
  • Trijntje x Albert
  • Grietje x Harmen
  • Grietje x Albert
  • Trijntje x Pieter
  • Grietje x Pieter

Een van de grootvaders zou Jan moeten hebben geheten, omdat de derde zoon Joannes werd genoemd. Men was vrij strikt met benoemingen: vader, vader, grootvader… Dus dat verruimde de zoekopties met het patroniem Jans: Trijntje Jans x Harmen of Trijntje x Harmen Jans, Grietje Jans x Harmen of Grietje x Harmen Jans etc.

Ik besloot Harmannus even te laten rusten en te beginnen met Anna Alberts. Bij haar vond ik al gauw een andere mogelijkheid, op basis van een huwelijkscontract waarbij Anna als zuster, samen met haar echtgenoot Hermannus Bentum aanwezig was. Zij bleek een dochter van Albert Jans en Trijntje Caspers te zijn. De nazaten van deze lijn kregen de familienaam Teuben, een vrij algemene naam in de omgeving van Martenshoek en Hoogezand.

Daarmee bleef voor de ouders van Harmannus dus over: Harmen en Grietje (op alle mogelijke schrijfwijzen). Ze bleven voor mij echter onvindbaar. Er was nog één naam die ik niet had meegenomen: Petrus (Pieter). Het tweede kind en het zevende kind in het huwelijk heetten respectievelijk Harmannus Petrus en Petrus Harmannus. Dat betekende dat er vermoedelijk nog een grootvader Pieter of Petrus was. Ik ging vervolgens alle doopgetuigen met patroniem Harms langs en probeerde hun gezinnen uit te zoeken. En daar kwam één bijzondere getuige naar voren, zowel bij dopen als in huwelijkscontracten, waar hij als vader werd vermeld: Harm Pieters! De ouders moeten dus zijn Harm Pieters x Grietje ..? En daar liep ik weer vast. Ik zat nog een beetje vast in de gedachte dat het een Grietje Jans zou moeten zijn. Maar ja, zo’n echtpaar was niet te vinden, in ieder geval niet passend bij mijn Harmannus. En toen kwam er een klein Eureka-momentje. Ergens in een huwelijkscontract had ik een afwijkende schrijfwijze gezien van Harmannus Harms. Hij was daar namelijk als oudste broer aanwezig onder de naam Harmannus Lucas Harms. Zou Grietje een dochter van een Lucas kunnen zijn?

Ik had ondertussen wel gezocht naar vader Harm Pieters. En ik vond een kerkelijk huwelijk in Scharmer, op 10 mei 1722 Harm Pieters Benten, van Laen, Westfalen (Lohn) en Hilje Tiddes. Familienaam Benten èn in Scharmer, dat om de hoek ligt bij Foxhol, Martenshoek en Hoogezand, waar de familie Benthem woonde. Dat moest toch wel haast… toch?

Maar ja. Hilje is geen Grietje. En een Hilje kwam niet voor in de vernoemingen. Toch is het zeer waarschijnlijk dat haar weduwnaar als Harmen Pieters, van Loen (=Lohn) in Munster, hertrouwt in Groningen op 16 juli 1729 met Grietjen Lucas uit Bochum in Lingen. Zij wordt vertegenwoordigd door Jurrien Veldtman, daartoe verzocht. Het huwelijk vindt plaats met ‘belastinge op ‘t Hoge zand’ (Hoogezand). Grietje Lucas vind ik nog één keer terug, als ze is bediend met de laatste sacramenten in Sappemeer op 5 maart 1775, aangetekend in de Rooms Katholieke parochie Kleinemeer. Alhoewel ik geen dopen vond, heb ik wel vier kinderen uit dit huwelijk kunnen traceren: 

  1. Anna Harms x Luigien Willems
  2. Joanna Harms x Jan Daniels Wachter(s)
  3. Harmannus Lucas Harms (Harmannus Benten) x Anna Alberts  
  4. Pieter Harms x Aaltjen Derks

Voetnoten:



Noorda – Tolmeester Foxhol

Gerlof Jans Noorda trouwt op  18-06-1789 in Groningen met Jacomina Schuurmans. Voor hem Lammert Jans Noorda, schriftelijk geprocureerd, en Jacomina wordt vertegenwoordigd door Berend Gerlofs, zwager. Ze worden getrouwd door ds. van Berchuijs in de Nieuwe Kerk. Jacomina overlijdt in 1803 en Gerlof trekt de portemonnee voor een waardige annonce in de Groninger Courant: 

Familiebericht. “Groninger courant”. Groningen, 23-09-1803, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010159473:mpeg21:p002

Op basis van haar leeftijd bij overlijden, is mijn conclusie dat Jacomina een dochter van Johannes Schuurmans en Anna Margrieta van Duren is, een echtpaar wonend in de Grote Gang bij het Schuitendiep in Groningen. Zij is als Jackomina gedoopt op 19-06-1740 te Groningen in de Grote Kerk (Martinikerk).

Uit de advertentie blijkt dat Gerlof Noorda tolmeester van Foxhol was en dus het tolhek van Foxhol naar Foxham pachtte. Een belangrijke doorgang vanuit Groningen naar het oosten van de provincie. Een van zijn voorgangers was Hendrick Piccard in 1751.

Foxhol: de uitmonding van het Foxholsterdiep (Kattegat) in het Winschoterdiep. Links de houtzaagmolen van Heller, rechts de niet meer aanwezige brug en geheel rechts het tolhek (1910-1915). Foto beeldbankgroningen.nl

Gerlof J. Noorda (‘van Foxhol’) hertrouwde met Sipje Sipkes (‘van Foxhol’), in Kropswolde op 26-09-1807. Gerlof (70) is gestorven in Foxhol, huis B 27 op 22 september 1824. Hij was toen zonder beroep. Zijn erfgenamen waren Jan en Gerlof Noorda (neven, zonen van zijn broer Lambertus), resp. stoelmaker en predikant. De overledene en zijn vrouw bezaten een drietal deimatten veenland. De nalatenschap bedroeg ca. 103,– gld. 

Foto: beeldbankgroningen.nl, Ansichtkaart. Groningerweg: tolhek met A. Benthum (l.), eigenaar café (r.) en Van der Ploeg. Datum 1890 1910, Annotatie: fotografische reproductie van prentbriefkaart

Weduwe Sipkien Sipkes Postema overleed op de leeftijd van 61 jaar. Ze was geboren (ca. 1764) te Bergum in Friesland, overleden op 22-10-1825 te Foxhol gem. Hoogezand. Sipke was een dochter van Sipke Postema (veenopziener) en Aukje Pieters. 1

De ouders van Gerlof en Lambertus Jans Noorda zijn Jan Gerlofs en Grietje Lammerts. Zij laten een huwelijkscontract opmaken in Noordbroek, waaruit blijkt dat Jan Gerlofs een broer Derk Gerlofs heeft, aanwezig bij het huwelijkscontract en dat de ouders van Grietje Lammert Arends en Wiske Tiddes zijn, en dat Grietje een viertal broers Arent, Tidde, Hindrik en Jan, en een zuster Antje heeft, allen aanwezig bij het huwelijkscontract.

T. 24-05-1759  Noordbroek, Jan Gerlofs van Noordbroek en Grietje Lammerts van het Waar, onder Midwolderhamrik, te Noordbroek; Huwelijkscontract 24-05-1759 Noordbroek Jan Gerlofs x Grietje Lammerts. Kinderen:

  • dp. Gerlof Jans,  23-09-1759, Noordbroek
  • dp. Wiske Jans, 05-07-1761 Nieuwe Kerk, Groningen, geb. Boteringestraat
  • dp. Lambertus Jans, 26-12-1762 Nieuwe Kerk, Groningen, geb. Violenstraat.

Jan Gerlofs is overleden voor 11-06-1765. Zijn weduwe hertrouwt op deze datum met ‘Herdrick’ Claessen in Groningen. T. 19-05-1765 Kerkelijke gemeente Noordhorn Heere Klaassen van Noordhorn x Grietie Lammerts van Noordbroek, weduwe van Jan Gerlofs.

Jan Gerlofs is een zoon van Gerlof Dercks en Meijske Aijsses; zijn ouders zijn nog in leven op 29 april 1744, als ze aanwezig zijn bij het huwelijkscontract van hun zoon Derk Gerlofs. 

T. Kerkelijk huwelijk op 27-01-1710 Noordbroek: Gerloff Dercks van Finsterwolde, te Noordbroek en Meijske Eijsses te Noordbroek, laten aldaar de volgende kinderen dopen:

  • dp. 12-07-1711 Derck Gerlofs
  • dp. 11-02-1714 Auke Gerlofs (Auke Gerlofs x Arijs Hindriks, Arijs sterft als Arijs Noorda), Auke Noorda, overleden rond 11-06-1806, Groningen (opbrengst lijklakens)
  • dp. 23-08-1716 Aijsse Gerlofs
  • dp. 17-10-1719 Anje Gerlofs
  • dp. 12-09-1723 Aeijsso Gerlofs
  • dp. 25-09-1729 Jan Gerlofs

Grietje Lammerts is een dochter van Lammert Arends en Wiske Tiddes:

T. 10-10-1723 Nieuw Scheemda Lammert Arends van Nieuw Scheemda x Wiske Tiddes van Nieuwolda; (Lambert, Wijske) (ook aanwezig bij hc Tiddo Lammerts, 01-12-1758 Nieuwolda). Kinderen uit dit huwelijk, gedoopt in Nieuwolda:

  1. dp. 17-12-1724 Arend Lammerts (x Ida Atsema. overleden voor 26-10-1784)
  2. k. Tidde Lammerts (aanwezig in HC 24-05-1754 Noordbroek Arent Lammerts)(ook aanwezig bij hc Tiddo Lammerts, 01-12-1758 Nieuwolda)
  3. k. Jan Lammerts (ook aanwezig bij hc Tiddo Lammerts, 01-12-1758 Nieuwolda)
  4. dp. 28-05-1730 Jacob Lammerts
  5. dp. 05-10-1732 Berent geboren 30-09-1732
  6. dp. 25-10-1733 Grietjen geboren 21-10-1733 (aanwezig in HC 24-05-1754 Noordbroek Arent Lammerts)(ook aanwezig bij hc Tiddo Lammerts, 01-12-1758 Nieuwolda)
  7. dp. 29-07-1736 Hindrik geboren 23-07-1736 (aanwezig in HC 24-05-1754 Noordbroek Arent Lammerts)(ook aanwezig bij hc Tiddo Lammerts, 01-12-1758 Nieuwolda)
  8. dp. 21-06-1739 Anje Lammerts geboren 18-06-1739 (aanwezig in HC 24-05-1754 Noordbroek Arent Lammerts)(ook aanwezig bij hc Tiddo Lammerts, 01-12-1758 Nieuwolda)
  9. dp. 20-05-1742 Jan geboren 14-05-1742
  10. dp. 28-03-1745 Berendt geboren 25-03-1745

Wiske Tiddes is een dochter van Tiddo Thijes en Grietje Jans: Tiddo Thijes, schipper en Grietje Jans van Hellum, trouwen Nieuwolda 23-04-1693. Kinderen:  

  1. k. Jan Tiddes (waarschijnlijk tussen 1693 en 1699 )
  2. k. Thije Tiddes (waarschijnlijk tussen 1693 en 1699) (Thie Tiddes, in leven 13-10-1747 aanwezig hc Eexta, Tijeje). 
  3. dp. 01-10-1699 Berent Tiddes, Nieuwolda
  4. dp. 27-08-1702 Martjen Tiddes, Nieuwolda 
  5. dp. 20-11-1705 Wiske (Wijke) Tiddes, Nieuwolda
  6. dp. 25-11-1708 Melle Tiddes, Nieuwolda
  7. dp. 06-12-1711 Simon Tiddes, Nieuwolda

Geraadpleegde bronnen:

  • Groninger archieven, allegroningers.nl
  • Kranten: www.delpher.nl
  • Fries archief: allefriezen.nl



Gezocht: nazaten Gosse Hansma en W. de Groot

Ik zou graag even in contact komen met nazaten van bovengenoemd echtpaar. U kunt me bereiken via info(@)yinnar.nl, haakjes verwijderen.



Eerzaam – een berichtje waard…

Een apart berichtje over een principieel man…

“Een arme daglooner, zekere Holtrop, die voor eenigen tijd met vrouw en kroost uit Kolham naar Amerika was vertrokken en zijn ouden doctor een sommetje schuldig was gebleven, zond hem dezer dagen uit de Nieuwe Wereld een derde der som in mindering der rekening. Zulke dingen worden tegenwoordig in de courant vermeld!”

1

BINNENLAND. Amsterdam, 4 November.. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 06-11-1882, p. 2.

Volgens het bovenstaande krantenberichtje betrof het een zekere Holtrop die met vrouw en kinderen uit Kolham zou zijn vertrokken. Ik trof echter geen Holtrop in Kolham aan. De gegevens van Ellis Island gaven iets meer informatie: een Arend en een Haren zijn in 1880 naar de USA vertrokken. Dit bleek te gaan om Arijs en Harm Holtrop, vader en zoon uit het volgende gezin:

Arijs Holtrop, zoon van Harm Roelfs Holtrop (daglooner) en Renje Arijs Hoogteil (dagloonersche), x Catharina (Katharina) Pruim, dochter van Arend Izebrands Freerks Pruim x Trijntje Pieters Hofman (dagloonersche), het huwelijk werd gesloten op 22-10-1863 in Leens, hij was een dagloner van 23 jaar oud, geb. Oldehove, zij was 17, dienstmeid, geb. Pieterburen.

  1. k. Harm Holtrop geboren 31-10-1864 te Warfhuizen gem. Leens, overleden op 08-12-1864 te Warfhuizen gem. Leens.
  2. k. Renje Holtrop geboren 28-08-1866 te Warfhuizen gem. Leens (Rose, bron www.hvnf.nl, ook geëmigreerd)
  3. k. Trientje Holtrop geboren 19-10-1870 te Warfhuizen gem. Leens
  4. k. Harm Holtrop, geboren 22-08-1868 te Warfhuizen gem. Leens, geemigreed 1881
  5. k. Jantje Holtrop geboren 07-05-1873 te Eenrum
  6. k. Eertje Holtrop geboren 13-08-1875 te Westernieland gem. Eenrum
  7. k. Arend Holtrop geboren 25-05-1880 te Eenrum

In 1881 vertrokken vader, moeder en vier kinderen vanuit Eenrum naar Michigan. Het gezin was Christelijk Gereformeerd. Reden van vertrek: Verbetering van bestaan, vallend in de categorie Behoeftigen. De leeftijd van de Emigrant was 41 jaar. Het gezin van Arijs reisde met het schip Rotterdam  (Rolludam volgens Ellis Island register).

Arijs broer Roelf, weduwnaar, was al eerder geëmigreerd, in 1880, 41 jaar oud, met zijn beide kinderen Renje en Lucas, aan boord van het schip Caland. 

Huwelijk op 06-06-1868 te Leek: Roelf Holtrop, arbeider, leeftijd 30 jaar, geboren te Oldehove, zoon van Harm Roelfs Holtrop (arbeider) en Renje Arijs Hoogteil (arbeidster) met  Weike Croeze (naaister), leeftijd 31 jaar, geboren te Oldehove, geboren te Leek, dv Lukas Jacobs Croeze (kuiper) en Aaltje Roelfs Reitsema. Moeder Weike overleed twee dagen na de geboorte van het jongste zoontje op 12-06-1875 te Veenhuizen gem. Onstwedde. 

  1. k. Renje Holtrop geboren 04-04-1870 te Warfhuizen gem. Leens
  2. k. Lucas Holtrop geboren 17-07-1871 te Warfhuizen gem. Leens
  3. k. Harm Holtrop geboren 10-06-1875 te Veenhuizen gem. Onstwedde, overleden op 31-10-1875 te Warfhuizen gem. Leens

Bronnen:

www.Delpher.nl

www.allegroningers.nl

https://www.statueofliberty.org/discover/passenger-ship-search/



Herberg van de Wed. Planter op t Hogezant


BEKENTMAAKINGEN.. “Groninger courant”. Groningen, 18-12-1787, p. 2. 1

In december van 1787 wordt een verkoop van een buitenverblijf aangekondigd die plaats zal vinden in de herberg van de weduwe Planter in Hoogezand. Ook in de jaren erna wordt de locatie van deze weduwe regelmatig genoemd als plaats van verkopingen van onroerend goed. Wie was deze weduwe en hoe kwam ze aan de herberg?

In één van de advertenties is een initiaal toegevoegd: de weduwe G. Planter. Dat maakt dat de zoektocht al iets gerichter kan worden uitgevoerd. Zoekend op de achternaam Planter landen we dan al snel bij Geert Berends Planter2, die op 10 januari 1785 een huwelijkscontract sluit met Jantje Tomas. Voor Geert zijn aanwezig: Meike Alberts3, weduwe Albert Jans, volle moeij en Geesje Geerts4, volle moeij, gehuwd met Pieter Pieters Weijer. Jantje Tomas wordt vergezeld door haar schoonzoon Evert Cornellis Borst, echtgenoot van haar dochter Aaltje ter Spil, eveneens aanwezig, haar zoon Bronne ter Spil, en drie voorstanders over haar minderjarige kinderen bij Hiskias de Jonge (waaronder schoonzoon Evert). Dit contract5 biedt genoeg aanknopingspunten om verder te zoeken en we kunnen ervan uitgaan dat Jantje dus voor de derde keer trouwt.

Zoekend op Jantje Tomas en achternaam Planter is haar overlijdensakte al snel gevonden: op 15 oktober 1814 is het overlijden geregistreerd van Jantje Thomas, leeftijd 82 jaar (ergo geboren rond 1732), overleden op 13 januari 1814 te Hoogezand, overleden echtgenoot Geert Berends Planter, in het huis 40, letter B, aangifte door Conraad Smith, 58, leerlooiersknecht, en Frederik Ewolds, 32, verver en glazenmaker, naburen te Hoogezand. Nu we haar vermoedelijke geboortejaar kennen, moet de doop ook vrij makkelijk te vinden zijn.

In de Kerkelijke gemeente Kropswolde is op 04-04-1723 een registratie van het huwelijk van Tomas Jans van Kropswolde en Aeltien Jans van Kropswolde, (lidmaten 11-03-1729 Kropswolde: Lidmaat Tomas Jans en Aeltien Jans, Echtel.; in november 1753, Kropswolde, “In Wolde Lidmaat Tomas Jansen en zijn Vrouw Aaltien”) en zij laten de volgende kinderen dopen:

  • d. Geessien, 22-10-1724 Kropswolde
  • d. Hillechien, 23-02-1727 Kropswolde
  • d. Jantien, 15-04-1731 Kropswolde
  • d. Elsien, 17-01-1734 Kropswolde, overleden op 12-02-1734 te Kropswolde.
  • d. Tijbechien, 26-01-1738 Kropswolde, vader Tomas Jans
  • d. Aeltien, 03-03-1743 Kropswolde, overleden op 12-11-1743 te Kropswolde, vader diaken.
  • d. Aeltien, 27-04-1746 Kropswolde

Daar hebben we dan onze weduwe Planter. Maar eerst was ze nog weduwe de Jonge en daarvoor weduwe ter Spil. Het huwelijk tussen Hiskias Jans van Nieuwolda en Jantje Thomas van Kropswolde, weduwe van J. ter Spil, werd op 21 december 1766, in de kerkelijke gemeente Hoogezand, geregistreerd. Hiskias is geboren op geboren 31 maart 1740 in Nieuwolda, als zoon van Jan Hanssen en Anje Jans, aldaar gedoopt op 03 april 1740. In 1771 is Hiskias de Jonge herbergier in Hoogezand. Op 29 augustus 1780 is er nog een advertentie ‘ten huize van Hiskias de Jonge’op 29-08-1780, de advertentie van de volgende verkoping op 13 december 1782 is ten huize van de weduwe Hiskias de Jonge. Hiskias is dus in de periode daartussen overleden. Kinderen uit dit huwelijk:

  • k. Jan Hiskias de Jonge, dp. 17-05-1767 Hoogezand, overleden op 02-08-1832 te Hoogezand.
  • k. Thomas de Jonge geboren 27-10-1769 te Hoogezand, dp.03-12-1769 Hoogezand, overleden op 05-06-1844 te Groningen.
  • k. Annigjen, geboren 17-09-1775 te Hoogezand, dp. 24-09-1775, waarschijnlijk overleden voor 1811.

We hebben nu dus vastgesteld dat Hiskias tussen 29 juli 1780 en 13 december 1782 is overleden, en dat hij herbergier was. Jantje, de weduwe de Jonge zet het bedrijf voort. Maar hoe kwamen Hiskias en Jantje aan de herberg? We zoeken verder, naar het eerste huwelijk van Jantje en dat vinden we in Hoogezand.

Advertentie. “Opregte Groninger courant”. Groningen, 07-01-1755, p. 2.

In bovengenoemde advertentie is sprake van een Wed. ter Spil op ‘t Hogezant. Deze weduwe, Jantje Jans, dreef de herberg van haar overleden man Hugo Adolfs ter Spil. Hun zoon Jan, gedoopt in Engelbert op 25 december 1717, trouwt op 23 april 1758 in de kerkelijke gemeente Hoogezand met Jantje Tomas. Jan is een zoon van Hugo Adolf en Jantjen Jans. Jan ter Spil (41) en Jantje Tomas (25) krijgen twee kinderen:

  • k. Aaltje Jans ter Spil,  dp. 05-11-1758, Hoogezand x Evert Cornelis Borst. Hun zoon, Cornelis Everts Borst, wordt later burgemeester van Hoogezand, tussen 1816 en 1840.
  • k. Bronne Jans ter Spil, dp,  23-03-1761, Hoogezand, trouwt met Elisabeth Boelmans, logementhouder in Groningen, overleden op 09-11-1845 te Groningen.

Jan Ter Spil is eerder gehuwd geweest met Gesina Stenhuis en heeft met haar maar liefst tien kinderen6. Dochter Hendrica (Henrica) wordt later als halfzuster genoemd in het huwelijkscontract van Thomas de Jonge, Jantje Tomas’ zoon uit het tweede huwelijk). Jan Ter Spil en Gesina Stenhuis trouwden op 6 juni 1740 in Hoogezand. Met de geboorte van het tiende kind is het huwelijk voorbij: vermoedelijk is Gesina Stenhuijs gestorven na de geboorte van dit dochtertje, dat vervolgens naar haar vernoemd werd. Jan ter Spil is met een grote kinderschare achtergebleven. Zou Jantje, 25 jaar oud, hebben geweten waaraan ze begon? Of zouden ze met elkaar gered zijn? Zes maanden na het huwelijk werd hun eerste kindje geboren. Jan Ter Spil is overleden voor december 1766.

Jan ter Spil was collector en had een herberg, zoals blijkt uit een advertentie in de Opregte Groninger Courant van 1749.7 Ze bieden daarin hun ‘wel ter nering staande behuizing’, die tegenover het verlaat staat aan. De verkoop vindt plaats ten huijze van de de weduwe Hugo ter Spil.

In de Groninger Courant is in 1762 de volgende advertentie geplaatst: De Procureur J. Soenvelt in qualité zal op Vrijdag den 23 Julij 1762 des s avonts om 5 uur, ten huize van monsigneur R. Groeneman in de Vonk buijten t Kleijne Poortje bij Groningen, presenteren te Verkopen een Huis, zijnde een Herberge, staande op t Hogezant, daar het Oldamster Wapen uijthangt, voorzien met verscheijden Vertrekken, Schuur, Pomp en Regenwaters Bak, met deszelfs Heemstede Hof en twee Koe Weyden, wordende bij Jan ter Spil en vrouw gebruijkt voor 75 gl. jaarlijks , doende jaarlijks an de Stad tot Lanthuure 3 gl-2 st-4 ct.8

Jan ter Spil en vrouw (Jantje Tomas) wonen nu nog in het huis van de Erven A. Vos, maar verhuizen  naar Hoogezand in het huis van Willem Ebbing, tegenover mevrouw Keysers plaats. Hij is voornemens daar in het vervolg Herberge te houden en beveelt zijn diensten beleefd aan aan alle Heeren Borgers en Ingezetene. 9

Ik acht het zeer aannemelijk dat Jantje Tomas tweede echtgenoot, Hiskias de Jonge, in de boedel van weduwe Jantje is ingetrouwd en dat ze samen de herberg hebben voortgezet. Nadat Hiskias is overleden trouwde Jantje met de zeeman Geert Berends Planter (ook Plenter), afkomsting van de Lula (Hoogezand) kapitein van het schip Maria Sophia. Zijn laatste scheepstijdingen waren van Elbing op 17-10-1786 en op 6 december 1786, van Rouaan. Op de 18e december 1786 is er een advertentie waarin de Wed. Planter genoemd wordt geplaatst. Geert Berends Planter is dus met zekerheid voor 18 december 1786 overleden. Een klein half jaar later wordt zijn smakschip Maria Sophia verkocht.

10

Na dit speurwerk rest er maar één conclusie: de eerste schoonouders van Jantje Thomas, Hugo Adolfs ter Spil en Jantjen Jans hadden een herberg. Via hun zoon is Jantje Tomas in het vak gerold en heeft ze het in haar volgende huwelijken uitgeoefend. Misschien wel tot haar dood. Van haar kinderen had ook zoon Thomas de Jonge een herberg, en wel in Groningen.

Bronnen:

  • www.delpher.nl
  • Rijksarchief Groningen: www.allegroningers.nl

Voetnoten:



Huwelijksbijlagen Kuipers-de Boer

To whom it may concern, een toevalsvondst in een ander dossier.

Huwelijksbijlagen van Jan Kuipers en Fokjen de Boer, akte 37, 11-08-1853, Hoogezand.

Volgens Family Search scans is er niets aanwezig.

Onder het volgende dossier, nummer 38, 13-08-1853, Hoogezand, echtpaar Petrus Bakker en Janna Kroder zijn echter drie documenten te vinden, t.w. 

  • extract geboorte Jan Kuipers, zv Heerke Tjaarts Kuiper en Geertje Jans
  • extract overlijden Eppie Eppes Oosterveld, overleden echtgenote Jan Kuipers
  • extract doopcedule Fokjen de Boer, dv Rijkert Harms de Boer (schipper) en Aaltje Fokkes (schippersche)