H. Kremer *1844 +1933

Een klein krantenberichtje over een ongeluk met een trein: al lezende bleek dit te hebben plaatsgevonden in een mij zeer bekende omgeving. Bijna letterlijk tegenover mijn ouderlijk huis. 

In het artikeltje wordt gesproken over de Bodeweslaan, dat ik ken als “Bedewesloane”. Een met allerlei gesteente, steenslag en scherven verharde laan, die vanaf de huidige Energieweg de landerijen ontsloot: een boerweg die dwars over het spoor liep. Tijdens mijn jeugd was de Bodeweslaan afgesloten met een hek, maar dat stond ná de spoorovergang, richting de landerijen, zodat ontsnapt vee het spoor niet kon bereiken. Tegenwoordig is daar geen doorgang meer. 

Terug naar het krantenbericht en het dodelijke slachtoffer: de onfortuinlijke arbeider H. Kremer. Dit bleek te gaan om Henderik, volgens het artikel wonend aan het Guitpad. Hieronder vindt u zijn voorgeslacht per generatie,  in de vorm van een kwartierstaat. 

Henderik (Hendrik) Kremer was 48 jaar oud op 19-09-1933 toen hij zo tragisch aan zijn einde kwam. Hij was boerenarbeider en ongetwijfeld als zodanig aan de slag in de polder. Henderik was geboren 28-10-1884 te Annerveen (Anloo), als zesde kind van een al wat oudere vader (51) en een tien jaar jongere moeder, Geert Kremer en Lena Tonnis.

Op 23-10-1909 trouwde Henderik in Anloo met Arendina Medendorp, geboren 17-07-1883 te Zuidlaren, overleden op 29-03-1972 te Hoogezand-Sappemeer, dochter van Albert Medendorp en Grietje Wassens.

Hendrik en Arendina woonden in 1933 op de Smitslaan (Smitsloane), de huidige Julianastraat, nadat ze respectievelijk in Westerbroek en Annerveen hadden gewoond.

Kinderen uit dit huwelijk: 

1. Geert Kremer, geboren 14-01-1910 te Westerbroek gem. Hoogezand, leeftijd 23 jaar, geboren te Hoogezand, overleden op 29-11-1933 te Zuidlaren (Dennenoord)
2. Albertus Kremer (electrisch lasscher), geboren 09-07-1911 te Annerveen, gem. Anloo, getrouwd met Annechien Meijring.
3. Berend Kremer, geboren 01-08-1915 te Annerveen, gem. Anloo, ovl. 27-01-1976 te Norg, getrouwd met Andrina Boer
4. H. Kremer, gehuwd met A. Massink

Generatie II – Ouders

2. Geert Kremer, geboren 19-05-1833 te Borger, overleden op 19-02-1912 te Oud Annerveen. Geert trouwde op 16-12-1870 te Anloo (37, arbeider en 26, arbeidster)  met

3. Leena Tonnis, geboren 30-08-1844 te Anloo, overleden op 13-03-1919 te Annerveen. Uit dit huwelijk de volgende kinderen:

Geert Kremer hertrouwde op 22-02-1864 in Anloo met Jantje Landbouwer er werd hierbij een kind Berend (geb. 13-01-1864, Anloo, aangifte door Geert Kremer) geëcht. Jantje was geboren op 10-04-1839 te Annerveensche Compagnie (Anloo)),Annerveensche Compagnie, gem. Anloo, overleden op 30-06-1870 te Annerveen, dv Johannes Landbouwer (schoenmaker) en Fennechien ten Kate. Kinderen uit dit tweede huwelijk: 

7. Berend Kremer, geboren 13-01-1864 te Anloo, overleden op 04-08-1868 te Annerveen.
8. Fennechien Kremer, geboren 05-08-1866 te Annerveen (Anloo), overleden op 23-11-1944 te Groningen.  tr. met Swier van Delden, Hoogezand.
9. Margje Kremer geboren 30-06-1869 te Annerveen (Anloo), overleden op 06-06-1870 te Annerveen.

Generatie III – Grootouders

4. Berent Geerts Kremer, geboren 27-11-1808 te Gasselternijveen (Gasselte), leeftijd 56 jaar, overleden op 20-02-1865 te Drouwenerveen, landbouwer. 

Berent trouwde op 09-03-1832 in Borger met 

5. Marrechien Harms Stel, geboren 27-09-1807 te Odoorn, overleden (38 jr.) op 29-12-1845 te Borger. Kinderen uit dit huwelijk:

1. Geert Kremer, geboren 19-05-1833 te Drouwenerveen, zie kwartier nummer 2. 
2. Harm Kremer, geboren 16-04-1836 te Drouwen
3. Hindrik Kremers, geboren 15-02-1840 te Drouwenerveen

Berent Geerts Kremer hertrouwt 23-05-1849 te Borger met IJpe (Iepke) Nijboer, ( geb. 24-12-1826 Bonnerveen). Kinderen van Berend Kremer en Ype Nijboer: 

4. Hadewijk Kremer, geb.  25-10-1849 te Drouwenerveen, Borger, overleden op 27-01-1927 te Gasselte, t. Willem Deuring
5. Harmke Kremers, geb.  1-4-1851 te Drouwenerveen, Borger
6. Marchien Kremer, geb.  21-7-1852 te Drouwenerveen, Borger, t. Hindrik Smit, overleden op 03-02-1887 te Gouda.
7. Jantje Kremers, geb.  28-6-1854 te Drouwenerveen, Borger
8. Thijs Kremer, geb.  5-6-1856 te Drouwenerveen, Borger, overleden op 20-01-1919 te Nieuw-Buinen, t. Albertien Kamps
9. Berend Kremers, geb.  26-8-1859 te Drouwenerveen, Borger, overleden op 26-08-1935 te Valthermond (Odoorn). T. Jantje Nieman
10. Pietje Kremers, geb.  18-07-1863 te Drouwenerveen, Borger

6.  Wicher Tonnis, aka Wijcher, geboren 14-12-1783 te Anloo, arbeider, ovl. op 06-02-161 te Annerveenschekanaal, geregistreerd als Wicher de Graaf, maar bij vonnis Assen 21-11-1870 gewijzigd in Tonnis. 

Tonnis trouwde op 13-10-1834 te Anloo (resp. 50 j. en 29 j.) met 

7. Berentje Garbrands Kremer, geb. 30-11-1805 te Kalkwijk, Hoogezand (aka Garmens, Gerbrands), dienstmeid, arbeidster, overleden op 26-04-1887 te Annerveenschekanaal, (ovl. echtgenoot Tonnis de Graaf, geb datum genoteerd als 17-12-1805 te Hoogezand). Het echtpaar woonde in 1858 in Annerveenschekanaal, Berendje in 1870 ook nog.

Kinderen uit dit huwelijk:

1. Johanna Tonnis, geb. 07-02-1835 te Anloo, ovl. 29-05-1906 te Annerveenschekanaal, tr. met Jan Orsel (wed. van zus Jantje)
2. Tonnis Tonnis, geb.  13-08-1836 te Anloo
3. Jantje Tonnis, geb. 15-11-1841 te Annerveen, Anloo, tr. met Jan Orsel
4. Leena Tonnis, geboren 30-08-1844 te Annerveensche Compagnie (Anloo), ovl. op 13-03-1919 te Annerveen

Uit zijn eerste huwelijk met Aartje Pieters Hoeven (ovl. 17-12-1830 te Anloo), op 02-08-1817 te  Anloo, had Wichter de volgende kinderen: 

5. Neesien Tonnis, geb. 21-03-1818 te Anloo 
6. Peter Tonnis, geb. 21-02-1820 te Anloo, aka Pieter Wijcherts de Graaf, overleden op 20-01-1911 te Bonnerveen (Gieten) 
7. Hillechien Tonnis, geb. 02-02-1823 te Anloo
8. Zwaantje Tonnis, geb. 15-04-1825 te Anloo
9. Tonnis Tonnis, geb. 11-09-1828 te Anloo, overleden op 29-09-1828 te Annerveensche Compagnie.

Generatie IV – Overgrootouders

8. Geert Roelof Kremer, landbouwer (Geert Roelvs zv Roelv Arents, van Drouwen en Hadewijk Heijes, wv Harm Arents van Gasselternijveen), drost in 1811

Huwelijk: OT Borger, Ot. 20-05-1796 Tr. 05-06-1796  Gasselternijveen, met 

9. Hadewijk Heijs ( Huis, Hais =  Hadewijk Haijes/Haaijes), dp. 24-01-1768 geb. en dp te Gasselternijveen , ov. overleden op 04-01-1842 te Borger.(tr. 1. met Harm Arents v. Gasselternijveen, op 03-05-1789 te Gasselternijveen, ot. 04-04-1789) (Berend Kremer en Marchien Stel wonen bij haar, met 3-jarige Harm, in Drouwenerveen) 

1. Trijntien Geerts Kremer, geb. Gasselternijveen, doop: 19-02-1797 geb. en dp te Gasselternijveen,  overleden op 11-04-1847 te Borger. Gehuwd met Geert Alberts Plat
2. Getruit Geerts, dp 01-03-1799 geb. en dp te Gasselternijveen, Geertruid Geerts Kremers, arbeidster, overleden op 26-04-1838 te Bonnen (Gieten), arbeidster, tr Jan Harms Liebe
3. Roelfien Geerts Kremer, dp. 11-12-1803 geb. en dp te Gasselternijveen tr Jacob Meursing, Gieten
4. Harmtien Geerts, dp 29-06-1806 geb. en dp te Gasselternijveen, t. Luitsen Ringenaldus
5. Berend Geerts, dp.  27-11-1808 geb. en dp te Gasselternijveen
6. Hadina Geerts, dp. 09-12-1810 geb. en dp te Gasselternijveen, ovl. 03-05-1811 te Gasselternijveen, 21 wk. vader Geert Roelfs, drost

Hadewijks kinderen met Harm Arents: dp. 24-01-1768 geb. en dp te Gasselternijveen , ov. overleden op 04-01-1842 te Borger.(tr. 1. met Harm Arents v. Gasselternijveen, op 03-05-1789 te Gasselternijveen, ot. 04-04-1789)

7. Hindrikien Harms, dp 28-02-1790 geb. en dp te Gasselternijveen, overleden op 31-10-1865 te Drouwenerveen. tr. Egbert Harms Luitjes (arbeider) 
8. Arend Harms, dp 19-02-1792, geb. en dp te Gasselternijveen, overleden op 12-05-1845 te Drouwenerveen .
9. Frie*** Harms, dp. 26-01-1794, geb. en dp te Gasselternijveen

10. Harm Roelofs Stel, landbouwer (ws geb. 23-02-1759, eigen aangifte huisregister 1826, maar op ovl akte is 10-01-1760 Odoorn vermeld ) ovl. 16-2-1837 Drouwen, 77 jaar, landbouwer te Drouwen,  nalatende zes kinderen

Harm Roelfs, (weduwnaar van Odoren) wonende te Odoorn, trouwt in Emmen, OT 22-03-1798 met Hindrikje Brinks, J.d. wonende te Noordbarge, attestatie naar Odoren

11. Hinderkien Jans Brinks, geb. 02-04-1773 Emmen, ovl. 27-02-1824 Drouwen (Hindrikkien Brinks, woont Borger, dochter van Jan Brinks en Marrechien, geboren in Emmen 2-4-1773, nalatende haar zes kinderen)

• Haardstedengeld 1804: Harm Roelfs, keuter, buurschap en kerspel Odoorn, 1-0-0

1. Roelof Harms Stel, geb. 25-9-1799 Odoorn, ovl. 10-05-1873 Drouwen, geh met Jantien Brinks.
2. Jan Harms Stel geb 19-2-1802 bevolkingsregister borger, boerenknecht 1845, overleden op 23-05-1869 te Zuidlaren.
3. Jannes Harms Stel, geb. 09.12-1804 Odoorn, ovl. 25-10-1837 Borger
4. Marchien Harms Stel, geb. 27-09-1807 Odoorn, ovl 29-12-1846 Borger kwartier staat nr. 5
5. Hillegien Harms Stel, dienstmeid geb. rond 1811 te Odoorn
6. Geertien Stel, landbouwster, geb. 22-11-1815 Ees, Borger

12. Tonnis Derks aka Teunis Dercks, geb. De Kiel (Hoogezand) dp. 04-12-1740 Hoogezand, ovl. voor 1794

Huwelijk 13-07-1766 Windeweer: Teunis Dercks van Windeweer en Niesje Thomas van Windeweer

13. Niesje Tomas (Thomas), overleden als Niesien Thomas, (ca. * 1747) ovl. (70 j) op 14-01-1817 Stadskanaal, (huis 23) gem. Nieuwe Pekela, wv Tonnis Roelfs. 

• Haardstedengeld: 1774 Tonnijs Derks. Dit gehuierde kan een huis zijn na het jaar 1768 aangetimmerd en onder het octrooi begrepen, buurschap Annerveen, kerspel Anloo, 0-0-0
• Haardstedengeld: 1784 Bij ’t canaal geactrogeert volgens ’t berigt van de Ingenieur Grevijlinck_x000D_ Tonnijs Derks,  buurschap Annerveen, kerspel Anloo, 0-0-0
• Haardstedengeld: wed Tonnis Derks woont in de colonie en heeft octrooi, 1794, buurschap Annerveen, kerspel Anloo, 0-0-0
• Haardstedengeld: wed Tonnis Derks heeft octrooi, 1804, buurschap Annerveen, kerspel Anloo, 0-0-0

Kinderen uit dit huwelijk: 

1. Derck Teunis, dp. 24-05-1767 Windeweer,  ov. 29-06-1837 Anloo (geh. met Zwaantjen Jans) 
2. Thomas Teunis, dp. 05-11-1769, Windeweer, ovl voor 12-01-1772
3. Thomas Teunis, dp. 12-01-1772, Windeweer
4. Jan Tonnis, dp. 19-02-1775 Anloo, geb. Annerveen, Jan Tonnis Boender ovl. 30-12-1861 te Stadskanaal (vermeld 90 jr), gem. Wildervank, wv Engeltje Rijkmans/Rijkens. Volgens Trouw Registratie Windeweer 11-05-1800 was hij geboren in Windeweer. EP woonde te Lula, 1801.
5. Willem Tonnis, dp. 14-09-1777 Anloo, geb. Annerveen
6. Jantje Teunis, aka Tonnis, dp. 10-10-1780 Windeweer, ovl. 08-03-1854 Annerveenschekanaal, ev Roelof Haikes Vos
7. Wicher Tonnis, dp. 14-12-1783 Anloo, geb. Annerveen

14. Garbrand Hindriks Kremer, geb. circa 1751 te Lula,Gem.Windeweer, landbouwer, overlijden huis 21A, Lula (Kalkwijk), 21A Lula op 20 september 1817, ovl. (ongeveer 66 jaar oud) op 20 september 1817 te Lula,Gem.Windeweer, kerk.huw. (resp. ongeveer 39 en 18 jaar oud) op 23 februari 1790 te Hoogezand (Janna Jans Sijgers van Kropswolde met Garmt Hindriks van Lula) met

15. Janna Jans Siegers, geb. op 21 april 1771 te Kropswolde, ged. op 25 april 1771 aldaar, landbouwersche, ovl. (39 jaar oud) op 22 december 1810 te Lula, Gem.Windeweer.

Uit dit huwelijk:

1. Hindrik Garbrands Kremer, geb. op 6 augustus 1790 te Kalkwijk, slagter op 17 februari 1838 te Windeweer, ovl. (84 jaar oud) op 21 mei 1875 te Lula,Gem. Windeweer, tr. met Marchien Leverts Zwapinga, geb. in 1787 te Nieuwe Pekela, ovl. (ongeveer 73 jaar oud) op 22 augustus 1860.
2. Willem Garbrands Kremer, geb. op 25 november 1792 te Kalkwijk, ovl. (78 jaar oud) op 30 oktober 1871 te Hoogezand, tr. (resp. 20 en 32 jaar oud) (1) op 8 oktober 1813 te Hoogezand met Berendje Samuels Meihuizen, geb. op 15 augustus 1781 te Sappemeer, ovl. (78 jaar oud) op 17 augustus 1859, tr. (resp. 67 en 31 jaar oud) (2) op 4 oktober 1860 te Hoogezand met Grietje Uilken, geb. op 2 maart 1829 te Havelte.
3. Tijbigje Garbrands Kremer, geb. op 10 oktober 1794 te Kalkwijk, ovl. (85 jaar oud) op 28 februari 1880 te Nieuwe Pekela, tr. (25 jaar oud) (1) op 1 december 1819 te Zuidlaren met Albert Hoven, boerenknecht, woont tot mei 1822 te Midlaren Volgens uittreksel Overlijden in HB 1826 Tijbegje x Drenth, overlijdt huis 32 B, Windeweer, 32 B Windeweer op 12 mei 1822, ovl. op 12 mei 1822 te Windeweer, tr. (resp. 31 en ongeveer 36 jaar oud) (2) op 21 januari 1826 te Hoogezand met Hindrik Berends Drent, geb. te Lula, ged. op 12 april 1789 te Windeweer.
4. Trijntje Garbrands Kremer, geb. op 22 september 1800 te Kalkwijk, ged. op 6 maart 1818 te Sappemeer, ovl. (69 jaar oud) op 4 mei 1870 te Nieuwe Pekela.
5. Leentje Garms Kremer, geb. op 1 april 1802 te Kalkwijk
6. Berendje Garbrands Kremer, geb. op 22 december 1805 te Kalkwijk, ovl. (71 jaar oud) op 26 april 1877 te Annerveenschekanaal, Gem. Anloo, tr. (resp. 28 en 50 jaar oud) op 13 oktober 1834 te Anloo met Wiecher Tonnis, geb. op 14 december 1783 te Anloo.
7. Aaltje Garbrands Kremer, geb. in augustus 1808 te Lula, woont huis A,14, Lula, A14 Lula op 24 juli 1836, woont huis A 26, Lula, A26 Lula op 2 februari 1848, werkvrouw op 25 juni 1860 te Borgercompagnie, ovl. op 5 juli 1903 te Gasselte, tr. (resp. 21 en ongeveer 24 jaar oud) (1) op 10 juli 1830 te Hoogezand met Berend Jacobs de Groot, geb. circa 1806, overlijden huis A,14, Lula, A14 Lula op 24 juli 1836, ovl. (ongeveer 30 jaar oud) op 24 juli 1836 te Hoogezand, 

Generatie V – Betovergrootouders

16. Roelef Arents, bij huwelijk van Yde, woonde 1764 in en kwam met attestatie van Zuidlaren) 

(Roelf Arends, geboren te Ide, dp 23-01-1735 in Vries, zv Arend Luigjes)

T. 06-05-1764 Gasselte, OT Zuidlaren 15-04-1764

17. Geertruid Geerts, (bij huwelijk van Gasselte, woonde 1764 in Zuidlaren, met attestatie van Zuidlaren)

• Haardstedegeld 868.10: Roelf Arents, een keuter is geheel onmagtig dog heeft nog van Dijaken niet gekregen. Jaar: 1774, Kerspel: Gasselte

1. Annechien Roelefs, geb. te Gasselte, dp. 19-12-1764 Gasselte
2. Geert Roelefs, geb. te Gasselte, dp. 02-08-1767 Gasselte, kwartier nummer 8.
3. Arent Roelefs, geb. te Gasselte, dp. 29-04-1770 Gasselte

18. Haije Berents, Haije Berends, geb. bij de A, Groningen, dp. 18-01-1731 Nieuwe Kerk, Groningen, overleden (vermeld 90 jr)  op 06-02-1817 te ‘Drouwenderveen’, wonende bij zijn schoondochter, nalatende zijn vrouw Hendrikkien en een dochter Hadewijk

19. Hindrikjen Jans

Kandidaat? Hindrikien Jans Klooster 82, geb. 03-02-1737 Odoorn, ovl 21-03-1819 Odoorn

Twee kinderen uit dit huwelijk: 

1. k. Berent Hajes, geboren op ‘t Bour-veen, Gasselte, dp. 11-12-1757, tr. Berent Haijes, Gasselternijveen met Lummichien Tuenis, Gasselterboerveen op 30-06-1782 te Gasselte (Tonnis). Berend Haijs overleed rond 26-3-1806, op die datum werd aangifte gedaan. Hij was schipper, twee huwelijken, voorkind van tweede vrouw, nalatende zes kinderen.

   1. Hinderikien, dp. 27-04-1783, Gasselte, geb. te Gasselternijveen, ovl. aldaar op 26-06-1783. 
   2. Hindrikien Berends, dp. 03-10-1784 te Gasselte, geb. te Gasselternijveen, ovl. aldaar 14-10-1784
   3. Tonnis Berends, geb. Gasselternijveen, dp. 02-09-1785, te Gasselte
   4. Hindrikien Berends, dp. 03-12-1786 te Gasselte, geb. te Gasselternijveen, verm. overleden op 19-12-1786, als Trijntien Berends? 
   5. Hindrikien Berends, geb. Gasselternijveen, dp. 16-12-1787 Gasselte
   6. Tonnis Berends, geb. Gasselternijveen, dp. 01-08-1790, te Gasselte
   7. Haiie Berends, geb. Gasselternijveen, dp. 09-09-1792 te Gasselte
   8. Tonnis Berends, geb. Gasselternijveen, dp. 19-06-1796, te Gasselte

Berend Hais is hertrouwd met Gesien Jacobs, wonende te Wildervank, OT 21-4-1802 te Gasselternijveen, T. 21-05-1802 Gasselternijveen. Mogelijk is Geesjen Jacobs in 1807 weer teruggegaan naar Wildervank? Lidmaten Geesjen Jacobs, 05-07-1807 met attestatie van Anlo,

9. Jacob Berends, geb. Gasselternijveen, dp. 19-06-1803, te Gasselte
10. Hindrikien Berends, geb. Gasselternijveen, dp. 25-11-1804 Gasselte (In Wildervank is een overlijden geregistreerd van het dochtertje van wijlen Geesje Jakobs en voor wijlen haar man: leeftijd plm 4 jaren overleden op 15-11-1808 te Wildervank. 
11. k. Hadewijk Haijes, dp. 24-01-1768 geb. en dp te Gasselternijveen , ov. overleden op 04-01-1842 te Borger, kwartier nummer 9.

20. Roelof Harms

21. Hillechien Geerts Sieders

10) Harm Roelofs Stel

22. Jan Roelfs Brinks, * ca 1749 wonende te Emmen, snijder, ov 06-08-1813, Emmen (64 j)

trouwt 03-05-1772 te Emmen met 

23 . Marregien Alberts, wonende te Emmen, beg. op 07-11-1796 Emmen

1. Hindrekien, dp. 11-4-1773 Emmen (kv Jan Brinks en Marregien Alberts)
2. Aaltje Jans, geboren te Noordbergen, dp. 03-01-1779 Emmen m. Margjen Alberts; Aaltje Brinks ovl op 17-03-1839 te Noordbarge Emmen
3. Roelf Jans Brinks, geb. te Noordberge, dp. 04-11-1787 Emmen, m. Margje Alberts, ovl. 06-12-1844 Noordbarge, Emmen geh met Geertien Zwaving

24. Derk Tonnijs, van Kielcompagnie

Huwelijk 07-10-1736 Hoogezand

25. Jantien Jans, van Kielcompagnie

1. Elske Derks, geb. De Kiel, dp. 31-03-1737 Hoogezand
2. Jan Derks, geb. de Kiel, dp.  12-04-1739 Hoogezand
3. Tonnijs Derks, geb. De Kiel, dp. 04-12-1740 Hoogezand, kwartier nummer 12.
4. Albert Derks, geb. De Kiel, dp. 09-09-1742 Hoogezand
5. Derk Derks, geb. De Kiel, dp. 27-09-1744 Hoogezand

26. Thomas Jans, meester, ov. voor 1770, verm. lidmaat op belijdenis in Hoogezand maart 1718

27. Eelke  Willems, lidmaat Windeweer, 1770, wed van Thomas Jans

1. Grietje, geb. Martenshoek, dp. 04-01-1728 Hoogezand
2. Martin Tomes, dp. 11-06-1730 Hoogezand
3. Aaltje Thomas, geb. Martenshoek, dp. 22-06-1732 Hoogezand
4. Niesje Thomas, geb. Martenshoek, dp. 02-05-1734 Hoogezand
5. Jan Thomas, geb. Martenshoek, dp. 27-01-1737 Hoogezand (vader is meester), Jan Thomas Bakker, ov. 30-01-1818 Windeweer (arbeider, 80)
6. Willem Thomas, geb. Martenshoek, dp. 03-05-1739 Hoogezand, Willem Thomas Bakker, ovl (79) op 25-12-1817 Windeweer
7. Aaltje Thomas, geb. Martenshoek, dp. 26-11-1741, Hoogezand  (vader is meester)
8. Niesje Thomas, geb. Martenshoek, dp. 09-04-1745, Hoogezand

28. Hindrik Wijbes, geb. circa 1715 te Kalkwijk, begr. op 21 februari 1783 te Windeweer, kerk.huw. (resp. ongeveer 27 en ongeveer 21 jaar oud) op 16 februari 1742 te Sappemeer met

29. Trijntje Willems Kremer, geb. in 1721, ovl. (minstens 64 jaar oud) na 1785.

Uit dit huwelijk:

1. Willem Hindriks, geb. in juni 1748 te Lula,Gem. Windeweer, ovl. (83 jaar oud) op 7 november 1831 te Windeweer.
2. Garbrand Hindriks Kremer, geb. circa 1751 te Lula,Gem.Windeweer, zie 34.
3. Willemtje Hindriks.
4. Antje Hindriks.
5. Berendje Hindriks.

30. Nn (?jan Sijgers), relatie met

31. Tijbechien Berents, ged. op 11 februari 1748 te Kropswolde, ovl. (ongeveer 65 jaar oud) op 9 juni 1813 te Kropswolde, Gem. Hoogezand, kerk.huw. (ongeveer 35 jaar oud) (2) op 25 mei 1783 te Kropswolde met Hindrik Berents (Wilkens), kerk.huw. (ongeveer 41 jaar oud) (3) op 22 februari 1789 te Kropswolde met Hijlke Feitzes.

Uit deze relatie:

1. Janna Jans Siegers, (onecht kind van Tijbegien Berents, na openbare belijdenis van hare begaande zonde, gedoopt 21 of 25 april. Stip boven laatste cijfer, daarom toch 21 april aanhouden) geb. op 21 april 1771 te Kropswolde, zie 35.

Tijbechien Berents, tr. (2) met Hindrik Berents (Wilkens). Uit dit huwelijk:

1. Leena Hindriks (Wilkens), ged. op 29 maart 1782 te Kropswolde.
2. Bernardus Hindriks (Wilkens), ged. op 26 januari 1784 te Kropswolde.
3. Aleidis Hindriks (Wilkens), ged. op 11 maart 1786 te Kropswolde.

Tijbechien Berents, tr. (3) met Hijlke Feitzes. Uit dit huwelijk:

1. Pieter Hijlkes (Leinema), ged. op 4 april 1790 te Kropswolde.
2. Grietje Hijlkes (Leinema), ged. op 15 mei 1791 te Kropswolde (getuigen: Overledenen.n, kind jan geerts strating, leeftijd44 jaar, vaderjan Tonnijs geert strating, relatie 1 grietje hielkes leinema, relatie 3aukje Fokkes hamminga en relatie grietje hielkes leinema), ovl. (ongeveer 76 jaar oud) op 28 augustus 1867 te Kropswolde, Gem. Hoogezand.

Generatie V

32. Arend Luigjes, woont 1735 te Ide

1. Lucas Arends, geboren te Ide, dp 05-03-1730 Vries zv Arend Luichjes)
2. Berend Cremer Arends, geb. Ide, dp 24-02-1732 Vries 
3. Roelf Arends, geboren te Ide, dp 23-01-1735 in Vries, zv Arend Luigjes), kwartier nummer 16.
4. Jannes Arends, dp 13-04-1740 In Vries
5. Albert Arends, dp. 13-04-1740 in Vries

36. Berend Harmens (is hij dezelfde als “Berend Harms Buiting, vermeld in HC 08-11-1754 Groningen, daartoe versocht”?)

Huwelijk, ondertrouw Groningen: Beerent Harms Buijtink, van Buinen, OT 05-10-1726, met Hadewijk Haijes van Onstwedde, pro qua Michiel Jacobs als oom, met Belastingen te Borger en te Onstwedde (in de marge, met kruis erdoor: Cons. van bruidegoms en bruits ouders) 

37. Hadewijk Hajes, was zij een dochter van Heije Wubbes Horlings? dp. 21-04-1700, Onstwedde) 

1. Jantjen Beerents, geb. Groningen tussen Jatsbrug en zoutkeet, dp. 23-08-1729, Martinikerk, Groningen
2. Haije Berends, geb. bij de A, Groningen, dp. 18-01-1731 Nieuwe Kerk, Groningen, kwartier nummer 18.
3. Ackien Berends, geb. te Groningen, haven, dp. 27-10-1737 Groningen Nieuwe Kerk

Bronnen:

Rijksarchief Groningen: allegroningers.nl

Rijksarchief Drenthe: alledrenten.nl

www.wiewaswie.nl

archieven.nl

CBGnl

Een triest krantenberichtje:

Te Borger-Compagnie is voor eenige dagen de echtgenoote van den landbouwer Jan Sieses Munnikke bevallen van drie welgeschapen kinderen. De kinderen hebben echter slechts twee dagen geleefd, en de moeder is hen voor een paar dagen in den dood gevolgd.

NEDERLAND.. “Groninger courant”. Groningen, 14-12-1847, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 12-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB23:003486100:mpeg21:p00001

Als je de kop leest, zijn er vier mensen teruggebracht tot de vrouw van, de kinderen van… Laat ik ze hun naam teruggeven:

Jans Sijtzes Munneke (landbouwer), geboren te Borgercompagnie, dp. 27-12-1800 Veendam, overleden, 82, op 26-02-1883 te Borgercompagnie gem. Veendam, zv Sijtze Hessels Munneke (landbouwer) en Hindrikje Jans Munneke (de moeder had in 1800 de familienaam Munneke en die werd door de zoon aangenomen)

gehuwd op 26-03-1836 te Hoogezand met 

Trijntje Jans Hoving, geboren 12-05-1812 te Windeweer en Lula, overleden, 35, op 30-11-1847 te Borgercompagnie gem. Veendam, dv Jan Jans Hoving (landbouwer) Geertje Jacobs Sikkes

1. Sijtse Munneke geboren 13-08-1836 te Veendam, k. Sijtse Jans Munneke, leeftijd 9 maanden, geboren te Borgercompagnie gem. Veendam, overleden op 30-05-1837 te Borgercompagnie gem. Veendam.
2. Geertje Munneke geboren 02-04-1838 te Borgercompagnie onder Veendam, leeftijd 45 jaar, geboren te Veendam, overleden op 17-12-1883 te Borgercompagnie gem. Veendam.
3. Sijtze Munneke geboren 26-11-1840 te Borgercompagnie gem. Veendam, leeftijd 25 jaar, geboren te Borgercompagnie gem. Veendam, overleden op 03-10-1866 te Borgercompagnie gem. Veendam.
4. Hindrikjen Munneke geboren 02-12-1843 te Borgercompagnie gem. Veendam, overleden op 15-02-1901 te Groningen.

De drieling, die volgens de burgerlijke stand vier dagen heeft geleefd: 

5. Geert, geboren 20-11-1847 te Borgercompagnie gem. Veendam,  leeftijd 4 dagen, geboren te Borgercompagnie gem. Veendam, overleden op 24-11-1847 te Borgercompagnie gem. Veendam.
6. Geesjen, geboren 20-11-1847 te Borgercompagnie gem. Veendam,  leeftijd 4 dagen, geboren te Borgercompagnie gem. Veendam, overleden op 24-11-1847 te Borgercompagnie gem. Veendam.
7. Jan, geboren 20-11-1847 te Borgercompagnie gem. Veendam,  leeftijd 4 dagen, geboren te Borgercompagnie gem. Veendam, overleden op 24-11-1847 te Borgercompagnie gem. Veendam.

---

Geraadpleegde bronnen:

Delpher.nl

www.allegroningers.nl

1693 lidmaten

In september 1693 werd er in Kropswolde slechts één lidmaat aangenomen. De dominee noteerde over de rest van het jaar:

Sijnd’ somers geene aengenomen, om de
drocke tijt; En ’s winters niet om onge-
meen hooch water en onbruickbare wegen

bron: lidmatengroningen.nl

Ik vind het in onderstaand krantenbericht geschetste beeld van Buinerveen in 1897 allemachtig idyllisch! Uit elk huis komen ’s morgens tientallen kippen te voorschijn. Klinkt dit niet véél leuker dan legbatterijen?

Een stijg is een maataanduiding voor voorwerpen, net zoals bv dozijn. Het aantal [eieren in dit geval] in één stijg is 20. In het Gronings haren we t vrouger over n stieg aaier.

---

Vervolg der Nieuwstijdingen.. "Nieuwe Veendammer courant". Wildervank, 21-08-1897. Geraadpleegd op Delpher op 23-04-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMVEEN01:000078971:mpeg21:p005

1756
Bedeelden	Crediteuren	Debiteuren
Broer Riemers + boelpenningen	Douwe Johannes, geleverde baggelaar	Gelt Lieuwes, huur akker land
Dirk Jans	dr. Brugmans	Jan Haans, huishuur
Gerlof Oudeboon, armvoogden Dokkum	Gauwe Jans, boelgoed roepen	Tomes Geerts, huis huur
Grijtie Sikkes,	Gosse Sjoekes
Hinke Broers	Hindrik Fookes, schipvragt baggelaar
Klaas Kornelis	Hindrik Ronner, mr. Silversmid in Dokkum
Riemer Broers	J. Kellenaar, wijn H. avondmaal
	Jacob Sijtzes, Vallom, een huis
	Jacob Toutenburg, kostgeld Dirk Jans
	Jan Feerks Brouwer, Dokkum, bier
	Jan Melles, winkelaren
	Kornelis Andrijs, geleverd brood voor Grijtie Sikkes
	Mr. Bekius, diensten med
	mr. J. Johannes
	mr. J. Klasen, uitschrijven rekening Yebe Johannis
	Mr. J. Mans, diensten med
	Pijtter Aukes, doodvat bier
	Roelof Ruurds, mr. bakker Driesum
	Romke Rinnerts, koopt knopen uit boedel
	Ruymsadelaar, burg. medicijnen
	Yebe Johannis, afgaand diaken

Uit de Diakonie van de Hervormde gemeente Dantumawoude Driesum Wouterswoude: 

Het diaconieboek van bovenstaande hervormde gemeente start in 1756. Het geeft een klein inkijkje in het bestaan van de gealimenteerden aan de hand van bestede bedragen met kleine omschrijvingen, voor wie en aan wie er wordt betaald. Meestal zijn het opsommingen.Maar op de eerste pagina vinden we de volgende aantekening, als onderdeel van een korte omschrijving van documenten die tot de diaconie behoren:

Een Generale Acte voor alle die aan de Dijakonie vervallen.

Nog een particuliere Acte tusschen de Weesvoogden an Dokkum en deze Kerken Raad, nopens ‘t onderhoud van Gerlof Johannis Oudeboon. 

Er is dus een aparte overeenkomst voor onderhoud van deze Gerlof Johannis met de weesvoogden van Dokkum. Dat maakt het meer dan waarschijnlijk dat hij in Dokkum geboren is en daarom ten laste van de diaconie aldaar komt. Een klein onderzoekje leert dat hij is getrouwd met een Driesumse, Marike Hendriks. Hun eerste kind werd nog geboren in Dokkum, maar de latere in Driesum. Het zijn er vier in totaal: Johannes, Sibbeltje, Janke en Trijntje. Onbekend om welke reden vervalt het gezin in armoede en doet een beroep op bijstand van de diaconie ter plaatse.

Mogelijk is Gerlof eerder getrouwd geweest en bleef hij als weduwnaar achter met een aantal kleine kinderen. Dat zou verklaren waarom er geen doopinschrijvingen zijn van Geele en Lieuwe, die wel worden genoemd in het Diaconieboek, na het overlijden van Gerlof, als kinderen van Marijke Hendriks. Andere mogelijkheden zijn dat de dopen van deze twee kinderen niet geregistreerd zijn, maar dat ze wel uit dit huwelijk stammen of dat voorkinderen waren van Marijke Hendriks. 

De diaconie van de Hervormde gemeente Dantumawoude Driesum Wouterswoude ontvangt ieder half jaar een voorschot voor het onderhoud van Gerlof Johannis en zijn huisgezin. Het gezin krijgt daarvan een weekgeld uitbetaald. Af en toe zijn er extra kosten, bij ziekte of voor brandstof, en dat wordt door de diaconie betaald. Over het algemeen lopen de ziektegevallen niet goed af. Binnen een tijdspanne van tien jaar overlijden Gerlof en zeker twee kinderen. Marike en de overgebleven kinderen krijgen zalf voor hun hoofden. Vanaf 1765 worden er geen voorschotten meer genoteerd. Wel wordt oudste zoon Johannes in 1766 aan een beenbreuk geholpen en het lijkt erop dat die breuk genezen is.
Jammer genoeg kom ik Johannes daarna niet meer tegen. Wel vond ik nog iets over zijn zus Janke, zij stierf in 1811. Met haar overlijden lijkt de lijn van dit gezin te eindigen. 

Gezinsreconstructie: 

Mogelijk is hij: 

Soort registratie: Volkstelling 1744 inschrijving Dokkum

Blokhuister Espel – Gerloff Johannis Boon (!) Diversen: Aantal personen: 6
Toegezegd bedrag £ 2:0:0

Maar ik acht dit een meer waarschijnlijke kandidaat (maar het kan ook één en dezelfde persoon zijn): 

Bolsward, Dantumadeel, Dokkum, Doniawerstal Quotisatie kohieren inschrijving

(Akte)datum: 1749 Dokkum

Groot Breedstraatster espel Aantal volwassenen: 2 Aanslag: £ 14:9:- Bewoner Gerloff Johannes, arbeyder

Gerlof Johannis x Janneke Jans,  Op 6 november 1751 belijdenis NH Dokkum T.  17-05-1744 Dokkum. Vermoedelijk is Janneke overleden en hertrouwde Gerlof. 

1754

Ondertrouwregister Gerecht Dokkum, 13-01-1754, derde proclamatie

Ned. Herv. Gemeente Dokkum 13-01-1754 derde proclamatie

Bruidegom Gerlof Johannes, wonende te Dokkum

Bruid Marike Hendriks, wonende te Driesum

Trouwregister Hervormde gemeente Dantumawoude Driesum Wouterswoude,  Dantumawoude, 20-01-1754,  bevestiging huwelijk

Bruidegom Gerlof Johannes, wonende te Dokkum

Bruid Marijke Hendriks, wonende te Driesum

k. Johannes,  doop 24-07-1754 in Dokkum, vader Gerlof Johannes Boon, visser, Doopboek Herv. gem. Dokkum mannen;

k. Sibbeltje, doop  28-03-1756 in Driesum, vader Gerlof Johannes, Doopboek Herv. gem. Dantumawoude, Driesum en Wouterswoude;

k. Janke, doop 28-08-1757, Driesum, vader Gerlof Johannes, Doopboek Herv. gem. Dantumawoude, Driesum en Wouterswoude; Janke Gerlofs, (51), overleden op 31-07-1811, was gehuwd met Freek Menzes, haar ouders waren arbeiders in Wouterswoude

k. Trijntje, doop  23-09-1759, Driesum, vader Gerlof Johannes, Doopboek Herv. gem. Dantumawoude, Driesum en Wouterswoude

Kinderen van Marike Hendriks, in het gezin van Gerlof Johannes of van hen samen:

• Gele
• Lieuwe

De verschillende schrijfwijzen van Gerlof Johannis: Gerlof Johannes Oudeboon aka Gerlof Oudeboon, Gerlof Johannes, Gerloff Johannes, Gerlof Johannes Oude Boon

Vermeldingen in het diaconieboek: 

1756 

Den 17.en Maart aan Jan Melles mede Dijaken een half lopen (vermoedelijk een inhoudsmaat ca 60 liter) Bonen betaalt die Gerlof Oudeboon en Zijn vrouw in de winter uit grote nood zijn gegeven fl. 1-17-0

Den 2en December 1756 van de Wees en Arme Voogden der Stad Dokkum ontvangen wegens een half jaar uitschot (=voorschot) voor Gerlof Oudeboon fl. 18-10-12

1757

Den 26en Maij 1757 aan Gerrit Wijbes betaalt voor een voer baglar (=baggelaar = zwarte turf) voor Gerlof Oudeboon. Volgens quijtantie getekend met nr. 1. fl. 2-10-0

Den 7en Junij 1757 van de Weesvoogden van Dokkum een half jaar uijtgeschoten onderhoud voor Gerlof Johannis Oudeboon ontvangen fl. 23-18-8

Augustus 1757. uit de jaarafrekeningen blijkt dat Gerlof Johannis en zijn vrouw weekgeld krijgen, in totaal 26-0-0

Den 28. Dito (oktober) 1756 aan De Burgem. D. Ruijmsadelaar bet: voor Medicijnen voor Marike Hindriks, Quitantie no. 11. fl. 0-19-0

Den 6en December 1757 van de Weesvoogden van Dokkum een half jaar uitgeschoten onderhoud voor Gerlof Oudeboon ontvangen tot November 1757 fl. 22-2-12

1758 Den 27. dec 1758 ontvangen van de Weesvoogden van Dockum uitgeschoten gelt voor Gerlof oudeboon zoma een en twentig Car. gld. Elf stuiver 4 penningen fl. 21-11-4

1759

Den 20. Maij betaalt aan de weduwe van Roelof Ruurts ter zake geleverde Broden voor de Armen en voor Gerlof Johannes te zamen, volgens Quitantie nr. 20  57-11-0

Den 28. juni 1759 ontvangen van de weesvoogden te Dockum voor Gerlof oudeboon zoma seventien carolie guldens, veertien stuivers en agt penningen, den Meij 1759 [verschenen)] fl. 17-14-8

In de totalen komt Marijke Hendriks alleen voor, dit jaar. fl. 27-0-0

1759 Den 10en Junij van bovengemelde Weesvoogden ontvangen t half Jaar onderhoud van Oude Boon tot Maij 1760. fl. 16-11-0

Den 20 Augustus betaalt an Hendrik Jaspers voor arbeitsloon en een [snije Roop] aan het huis bij Gerlof Johannes bewoont, volgens  Quijtantie no. 3, 

Ontvangen 1759: den 27en December van de Weesvoogden der Stadt Dokkum ontvangen een half jaar uijtschot van onderhoud aan Gerlof Johannis Oudeboon tot Allerheiligen 1759.  fl. 20-10-0

1759 Den 13. Dito (december) aan De Chirurgijn Mantz: betaalt voor Medecijnale Diensten en Medecijen aan Gerlof Johannis Dogtertie. Quijtantie no. 7 fl. 6-8-0

1759 Dito betaalt aan Jan Freerks Brouwer te Dokkum voor Bier op de Begraffenisse van Gerlof Johannis Kind gebruijkt, luijt Quintantie no. 9 fl. 3-10-0

1759 Den 14.en Dito aan Yebe Johannis voor een Doodkistje voor Gerlof Johannis Kind. Quijtantie no. 10. Fl. 1-14-0

In het jaartotaal komen voor Gerlof Johannis en zijn vrou fl. 33-18-0

1760 

Den 18 december 1760 ontvangen van de weesvoogden van Dockum die zoma fl. 19-7-4 voor Gerlof Johannes oude boon

1761

Den 28 Maij 1761 betaalt aan De Chirurgijn J. Mantz voor Diensten en Medicijnen aan Marijke Hindriks en haar Kindt luijt quijtantie nr. 10.  fl. 2-7-8

1761 Den 17 Junij van de weesvoogden van Dokkum ‘t half jaar onderhoud van Gerlof Johannis Huijsgesin tot Maij 1762 een zomma fl. 14-18-10

Den 18 Juni ontvangen van die Weesvoogden der Stad Dockum t half jaar onderhoud van Gerlof Johan oude boon zoma  fl. 18-15-12

In het jaartotaal uitgaven weekgeld komen voor Gerlof Johannis en zijn vrouw fl. 28-0-0

den 17 December ontvangen van de weesvoogden van Dokkum een half jaar onderhoud van Gerlof Johannis cum uxore november 1761 verschenen  20-1-14

1762

april Nog ontvangen wegens de goederen van Wijlen Gerlof Johannis bij Boelgoed verkogt en bedraagt den zomma van  fl. 29-11-0

1762 29 april aan Jan Freerks betaalt voor Bier op de Leed of Begraffenisse van Gerlof Johannis en Desselfs kind gebruijkt, quijtantie no. 21. fl. 6-3-0

30 april aan Hindrik Jaspers betaalt voor t maken van een Matte in t Dijakonije Huijs door de Weduwe van Gerlof Johannis bewoont volgens Quijtantie no. 22 fl. 1-16-0

16 Meij aan IJebe Johannis betaat voor twee Doodkisten, een voor Gerlof Johannis en een voor desselfs wijlen dogters Lighamen luijt specificatie en quijtantie no. 26 fl. 10-18-0

Nog betaalt voor Anijs Water ten Dienste van de Buuren bij ‘t versterven van Gerlof Johannis, en desselfs kind beijde, geleverdt.  fl. 0-9-0

Aan J. Mantz Chirurgijn te Dokkum betaalt voor Medicijnen voor Gerlof Johannis kinders 0-18-0

Nog betaald voor een Muts vijf stuijvers Agt penningen voor Gerlof Johannis, als mede van deselfs boelgoed te roepen en ‘t Graf te besetten etc, te Samen 0-19-0

Nog aan Waate Jans voor het oprijden en te zamen brengen van de Goederen van Wijlen Gerlof Oudeboon 0-10-0

En voor t besetten van ‘t Graf van Oudeboons Kind 0-2-0

In de totale uitgaven: Gerlof Johannis en zijn Vrouw fl. 30-16-0

Den 28 December van de Weesvoogden van Dokkum ontvangen de zom van Negen en twintig carolie gulders 18 stuiver en twaalf penningen zijnde een half jaar weekgeld en huishuur van de weduwe van Gerlof Johannis dus fl. 29-18-12

1763 

den 16 Meij Nog van de weesvoogden van Dokkum ontvangen de zomma vijftien car. gulden seven stuivers en twaalf penningen. Wegens een half jaar weekgeld en huishuur voor de Weduwe van Gerlof Johannes, dus 15-7-12

1763 jaaroverzicht weekgelden Gerlof Johannis 32-18-00

1764 

Den 10den Januari van E. Weesvoogden van Dokkum ontvangen van uijtgeschoten onderhoud voor Marijke Hindriks en de kinders, tot den 11 december 1763 10-2-8

16 februari aan Beertie Dirks betaald voor salve tot de hoofden van Marijke Hindriks, en t [ bijsteren (prikkelen?) der hoofden, quit. nr. 19. fl. 5-0-0

En voor besteringe (verm. besturing, coördinatie) over dese saak te Dokkum betaalt fl. 0-6-0 

1764 uitgave jaar overzicht aan Marijke Hindriks com cod. 16-10-0

1765

 in 1765 Den 3 Junij van de voogden van Dokkum ontvangen Dartien car. gul. Negen Stuiv. wegens uitgeschoten Geld voor het onderhoud van Gerlof Johannes nagelaten Kinderen. Maij 1765 verschenen, dus fl. 13-9-0 

1765 geen vermelding bij de jaar uitgaven

30 december  aan Pijter Jilderts betaalt voor t meesteren van twee seere hoofden van Marijke Hinderiks kinders Geele en Lieuwe bedraagt volgens Quytantie no 11 een somma 

 fl. 15-00-0

1766 Den 13 decembr aan mr Rudolph Dietrich Chirurgie op Rensumageest betaald wegens herstelling en genezing van een beenbreuk aan Johannes Gerlofs Blijkt Quit. no. 12 fl.8-0-0

Lytse feint Jaldert Jalkes Reidinga, geranseld en opgehangen door zijn boer

Op 2 februari 1799 laten Jalke Jalderts en zijn echtgenote Geertje Teyes hun oudste zoontje dopen: Jaldert. Als zovelen uit de Friese arbeidersgezinnen in die tijd, is Jaldert voorbestemd om bij een boer te gaan dienen. Een vak leren zit er voor hem niet in. Hij zal worden uitbesteed om op een boerderij als jongste knechtje te werken. Nooit hadden zijn ouders kunnen voorzien dat dat dertien jaar later zo zou eindigen: 

“Ze zag daar Jaldert Jalkes hangen, met een “touw om de hals, spartelende en slingerende, met de beenen heen en weer.” Jan Halbes (de Jong) stond onder de boom. Akke ging meteen twee buren waarschuwen, maar die durfden niet naar de Jong te gaan, ‘wegens zijn bij hun bekend oplopend karakter’.” 

Deze blog wil een monumentje zijn voor Jaldert Jalkes, door zijn naam en familie uit te lichten. 

Het verhaal van de moord op Jaldert is in 1994 door Chris Kruisinga in twee afleveringen verteld in de Leeuwarder courant. Het komt er op neer dat Jaldert Jalkes de jongste knecht bij een boer Jan Halbes de Jonge in Kortehemmen was. Bovenstaand citaat geeft al een duidelijke karakterschets van Jalderts werkgever. Nadat de boer (33) en zijn veel jongere vrouw (22) een dag op familiebezoek zijn geweest, zijn er 260 guldens vermist uit een kast. Jaldert krijgt de schuld, alhoewel hij door de mensen om hem heen als goudeerlijk wordt beschouwd. Dan begint er een gruwelijk schouwspel: de boer slaat het joch ongenadig en als Jaldert naar de deel vlucht wordt ie door de boer achtervolgd, die luid scheldt en tiert. Uiteindelijk moet Jaldert toch tevoorschijn komen en vanaf dat moment klinkt vanuit de schuur erbarmelijk gejammer. Dat wordt opgemerkt door een paar schipperskinderen, die om wat turf kwamen vragen. De turf krijgen ze, met de toevoeging dat ze direct moeten opdonderen. Waarschijnlijk konden ze hun nieuwsgierigheid toch niet bedwingen: wat later doet een van hen haar behoefte achter een boom het erf en dan ziet ze Jaldert aan een boom hangen. 

De volgende ochtend wordt het lichaam van Jaldert in het Koningsdiep onder de Lipperhuizerbrug gevonden. Volgens de boer was hij onderweg naar zijn moeder, met een rolletje linnen om een hemd te laten maken. Maar hij droeg geen schoenen, wel kousen, geen hoed, alleen een “baaitje” (een hemdrok of buis) dat van onderen met knoopjes gesloten was. En dat was heel vreemd, want zo ging je destijds niet op stap. De autoriteiten besloten tot onderzoek, en uit autopsie bleek dat Jaldert meerdere verwondingen had rond hoofd en nek. Het net sloot zich om Jan Halbes de Jong op basis van getuigenverklaringen en hij werd naar Leeuwarden overgebracht en daar gedetineerd. Uiteindelijk sprak het Hof van Assises de doodstraf uit, en er werd – want het was tijdens de Franse bezetting van Nederland – een heuse guillotine voor de strafvoltrekking gebouwd. Slechts één keer werd die gebruikt: voor de onthoofding van Jan Halbes de Jong op de Lange Pijp in Leeuwarden. 

Het recht heeft zijn loop gehad. Jalderts korte leven ook… 

---

Jaldert Jalkes Reidinga is geboren op 2 februari 1779 in Terwispel en gedoopt op 3  maart 1779 in de Hervormde gemeente Lippenhuizen, Terwispel en Hemrik, en overleed op 13-jarige leeftijd in Kortehemmen, rond de boerderij nr. 8, op 3 augustus 1812. 

Zijn ouders Jalke Jalderts en Geertje Teyes (geboren in Terwispel) zijn getrouwd op 29 mei 1796 in Lippenhuizen. Jaldert is het tweede kind in het gezin en hij heeft de volgende broers en zussen:

1. Wytske Jalkes Reidinga (80), geboren 01-08-1797 te Terwispel, 03-09-1797  Hervormde gemeente Lippenhuizen Terwispel Hemrik,trouwt op 02-01-1829 met Roel Jannes van den Bosch,  trouwt als Wytske Jalkes de Vries met Willem Fokkes de Haan. Wietske Jolkes de Vries, overleden op 13-06-1875 te Oudehorne.
2. Teye Jalkes Reidinga (57), geboren 26-05-1802 te Terwispel, doop 05-07-1802  Hervormde gemeente Lippenhuizen Terwispel Hemrik, overleden op 05-10-1859 te Jubbega Schurega. 
3. Antje Jalkes Reidinga (88), geboren 29-09-1804 te Kortezwaag, doop 04-11-1804 Herv. gem. Langezwaag, Kortezwaag en Luxwoude (vader Joldert Jolkes, moeder Grietje Teijes), getrouwd met Jan Geerts Hakze. Antje Jolkes de Vries is overleden op 15-12-1887 te Jubbega Schurega.
4. Wiepkjen Jalkes Reidinga (75), geboren 10-09-1808 te Lippenhuizen, doop  25-09-1808  Hervormde gemeente Lippenhuizen Terwispel Hemrik, ongehuwd.  Wiepkjen Jolkes de Vries, overleden op 11-05-1883 te Terwispel.

Vader Jalke overlijdt in februari 1809 in Lippenhuizen en is dan nog maar 33 jaar. Moeder Geertje Teyes hertrouwt al vlot, nog datzelfde jaar, met Hendrik Pieters. Grietje en ook haar aanstaande wonen dan in Lippenhuizen (Grietje is een dochter van Teije Jalkes de Vries en Wiepkje Tjeerds de Vries). Het echtpaar trouwt op 31 december 1809. Samen krijgen zij nog de volgende kinderen:

1. Pieter Hendriks Reidinga, geboren 11-08-1810 te Lippenhuizen, doop  02-09-1810  Herv. gem. Lippenhuizen, Terwispel en Hemrik (dit halfbroertje moet Jaldert nog hebben gekend), overleden voor 19-09-1889, dan overlijdt zijn weduwe.
2. Tjeerd Hendriks Reidinga (53), geboren 03-07-1813, Gorredijk, overleden op 25-12-1865 te Jubbega Schurega.
3. Anna Catharina Hendriks Reidinga (70), geboren 19-12-1815, Gorredijk, leeftijd 70 jaar, ongehuwd, overleden op 09-12-1885 te Terwispel.

Stiefvader Hendrik Pieters neemt in 1811 de familienaam Reidinga aan, voor zowel zijn eigen kinderen als ook voor de kinderen van zijn voorganger Jalke Jalderts (‘De kinderen van Jalke Jalderts Reidinga’). Toch voeren de kinderen van Jalke en Grietje later de naam de Vries, naar hun moeder. Hendrik Pieters Reidinga is  arbeider en overlijdt op de leeftijd van 39 jaar, op 30 januari 1827 te Terwispel, Grietje wederom als weduwe achterlatend. Ze hertrouwt niet meer en sterft als  Geertje Teyes de Vries (arbeidster), 79 jaar oud, op 22-08-1856 te Terwispel.

---

Geraadpleegde bronnen:

• www.allefriezen.nl
• een uittreksel van het hof van Assises stond in 1870 in de krant. ARREST.. “Leeuwarder courant”. Leeuwarden, 24-07-1870, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 25-03-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010585990:mpeg21:p002
• IT ARGYF De dood in Kortehemmen 2. “Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland”. Leeuwarden, 22-02-1994, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 25-03-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010623169:mpeg21:p014
• IT ARGYF De dood in Kortehemmen 1. “Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland”. Leeuwarden, 15-02-1994, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 25-03-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010623163:mpeg21:p014
• https://www.tresoar.nl/vertellen/verhalen/60e82c21cadf680182d33ac3
• https://www.dbnl.org/tekst/leeu182kled01_01/leeu182kled01_01_0009.php

Het overleden jongetje is Joeke Annema, geboren op 10 maart 1864 in Surhuizum, overleden op 9 juli 1866 in Siegerswoude. Hij is het zoontje van Ate Lefferts Annema en Sepkje Gerbens van der Ploeg, die op 29 juni 1863 in de gemeente Achtkarspelen getrouwd zijn. Moeder Sepkje kwam uit Almelo en woonde in Surhuizum bij Joeke Sakes van der Ploeg en zijn zuster Teetje, haar ongetrouwde oom en tante van vaderszijde. Op 2 juni 1863 is Ate daar, komend uit Drachten, ook bij in getrokken en na negen maanden is de kleine Joeke er geboren. Maar het noodlot sloeg kort na de geboorte van Joeke toe: Sepkje overleed op 28 maart 1864.

Ate Annema, arbeider/bijker, zoon van Leffert Pieters Annema en Sjoerdje Gerrits Reitsma, is geboren op 13 augustus 1834 in Boornbergum. Hij woonde daar rond 1860 samen met zijn oudere broer Gerrit, en vertrok op 2 juni 1863 vanuit Boornbergum naar Surhuizum, maar op 21 december 1864 keerde hij als weduwnaar vanuit Surhuizum (waar hij bij Sepkjes oom en tante woonde) weer terug bij Gerrit. Uiteindelijk vertrok hij op 22 mei 1866 naar Frieschepalen, in Opsterland. Verbleef Joeke bij Sepkjes oom en tante? Zij zijn respectievelijk gestorven in februari 1865 en maart 1866. Waar was Joeke dan tot 6 juni 1866? Op deze datum is hij is uitgeschreven naar Siegerswoude en nog maar een maand later wordt hij in Frieschepalen door de dood achterhaald.

In het krantenartikel is sprake van een tweede kind. Voor zo ver mijn onderzoek uitwijst, is dat geen kind van Ate en Sepkje. Was Joeke bij familie? Ik vond geen andere nazaat uit de Annema-familie die in het tijdframe zou passen. Een andere optie was dat Ate’s nieuwe vrouw wellicht een voorkind had en dat bleek het geval te zijn. Froukje Schaafsma was in oktober 1865 weduwe van Hans Nieuwenhuis geworden en vertrok al dan niet toevallig net als Ate, op 22 mei 1866 van haar vorige woonadres naar Opsterland. Aangezien ze slechts twee maanden na de dood van Joeke trouwde met Ate, moet er haast wel al een relatie of een overeenkomst zijn geweest. Als jonge weduwe voor haar eigen kindje en dat van Ate zorgend, wellicht?

Zij en haar man Hans Nieuwenhuis kregen op 24 februari 1865 in Surhuisterveen een dochtertje: Duifke. Ik vind het heel aannemelijk dat Duifke het jongere kind was dat braaknoot kreeg toegediend. Zij is langs het randje gelopen, zo te zeggen. Ze overleefde want ze komt later weer voor de bevolkingsregisters, zo woont ze in 1879 bij de grootouders Nieuwenhuis. Duifke is overleden in juli 1943, in Haarlem.

Op 7 september 1866, slechts twee maanden na het tragische verlies van zijn zoontje Joeke, trouwt Ate met de 28-jarige Froukje. Zij krijgen een doodgeboren dochtertje op 21 november 1867 en een doodgeboren zoontje op 24 februari 1869, beide in Ureterp (Ate is dan koopman). Het zit Ate niet mee, en Froukje nog minder, want op 3 september 1869, een kleine drie jaar na hun trouwbeloften, sterft ook Froukje. Twee weken later verkoopt Ate roerend goed ter waarde van 558 guldens. Op 27 december van hetzelfde jaar verkoopt hij een huis en land in Ureterp. In januari 1870 nog een opbrengst fl. 680 voor houtgewas en hij verkoopt nog meer vastgoed: 1/4 deel in een huis en land in Surhuisterveen, voor de koopsom van fl. 200. Tot 1920 kom ik transacties met hem als koper of verkoper in de archieven regelmatig tegen. Zijn carrière heeft zich ontwikkeld van bijenhouder tot koopman.

Ate trouwt nog éen keer, in 1870, met de zes jaar oudere Aukje de Vries, overleden op 24 mei 1904. Ook haar overleeft hij, ruim 16 jaren. Hij sterft op 85-jarige leeftijd als weduwnaar op 24 mei 1920 in Ureterp.

(Wie de goedbedoelende buurvrouw was, daar ben ik nog niet achter.)

---

bronnen:

bron krantenbericht

allefriezen.nl

wiewaswie.nl

cbg.nl

Braaknoot / kraanoog

I. living, not disclosed, due to privacy regulations

II. living, not disclosed “

III. living, not disclosed “

IV. Anne Annema, *1915 Akkerwoude, overgrootvader

V. Tabe Annes Annema, *1888 Akkerwoude, betovergrootvader 

VI. Anne Hedmans Annema, *1848 Akkerwoude, oudvader

VII. Hedman Tabes Annema,*1815 Akkerwoude, oudgrootvader

VIII. Tabe Tjeerds Annema, *1783 Damwoude, oudovergrootvader

IX. Tjeerd Annes, *1758 Damwoude, oudbetovergrootvader

X. Anne Theunis, *1723 Damwoude, stamvader

XI. Theunis Annes, *ca. 1690 Rinsumageest, stamgrootvader

XII. Anne Ybeles, *ca. 1640, stamovergrootvader

* = geboren

1852 – RIP molenaar Zonderman

“De collecte ten behoeve der ongelukkigen te Foxhol, ter zake den brand, heeft binnen de gemeente Grijpskerk opgebragt eene som van ƒ45.30. — In den avond van den 17 dezer barstte een geweldig onweder los boven de gemeente Hoogezand, met het ongelukkig gevolg, dat de bliksem is geslagen in den Kropswolder watermolen, staande ten zuiden van het Winschoterdiep, tusschen Martenshoek en Foxhol, die geheel is afgebrand en waardoor eene schade van ruim ƒ4ooo—oo is veroorzaakt; zijnde de molen niet tegen brandschade verzekerd. Even voor het opkomen van het onweder hadden zich twee personen in dien molen begeven, om tegen den regen te schuilen, zijnde Reinerus Zonderman ~ visscher, wonende te Foxhol, en Harmannus Homan, het oogenblik bij Zonderman in dienst, die beide door den bliksem zijn getroffen, tengevolge waarvan de eerstgenoemde aan het hoofd geheel misvormd dood uit den molen is gehaald en de ander, mede aan het hoofd gewond, dadelijk onder geneeskundige behandeling is gesteld en van zijne wonden misschien zal herstellen. — Zonderman laat eene vrouw en 5 kinderen na.

Reinerus Lambertus Zonderman (visscher), geboren 20-06-1803 te Foxhol, zv Lambertus Reinders Zonderman (visscher) en Elsje Roelfs Nieland (het echtpaar woonde B 22 Foxhol), overleden (Reinder Zonderman) op 17-06-1852 te Foxhol  gehuwd op 16 september 1826 in Slochteren met Trijntje Harms Wieringa (dienstmeid), geboren 22-03-1802 te Engelbert, dv  Harm Hindriks Wieringa (landbouwer) en Siertje Euwkes. 

Reinerus woont bij huwelijk in huis nr. B 7, Foxhol. Hij behoorde tot de RK kerk. 

Kinderen:

1. Lambertus, geboren 25-08-1826 te Foxhol, huis B nr. 7, (moeder Trijntje was dienstmeid en woonachtig in Foxham, het kind is geboren in het huis van Reinerus, B 7 in Foxhol)(getuigen Lucas Hollander, 45, arbeider en Lambert Schierbeek, 24, bakker) erkend bij huwelijk op 16-09-1826, overleden op 23-04-1845 te Foxhol
2. Siera, geboren 21-03-1828 te Foxhol, overleden op 20-11-1868 te Foxhol 
3. Rudolf, geboren 16-11-1829 te Foxhol , overleden op 31-03-1875 te Foxhol 
4. Elisabeth, geboren 12-02-1832 te Foxhol, als Elsien overleden 26-01-1864 Foxhol
5. Aaltje, geboren 01-03-1834 te Foxhol,overleden op 04-10-1836 te Foxhol
6. Anna, geboren 03-07-1836 te Foxhol, overleden op 24-04-1855 te Foxhol 
7. Aaltje, geboren 06-01-1839 te Foxhol, overleden op 06-07-1909 te Martenshoek
8. Catharina, geboren 31-12-1841 te Foxhol, overleden op 19-01-1893 te Hoogezand

Harmannus Homan is vermoedelijk Hermannus Gerardus Homan, geboren op  31-07-1791, zoon van Albertus Homan en Margaretha Harms (aka Grietje Harms Schrage). Hij (23 jr) trouwde op 13-04-1815 in Sappemeer met Grietje Jans Stel (36 jr). Hij was toen, evenals zijn vader, bakker van beroep. Grietje was een dochter van Jan Roelfs Stel en Wijpke Rentkes, en weduwe van Albertus Fokkes Duimering.

Nadat Grietje Jans Stel is overleden hertrouwde Harmannus met Johanna Maria Welbergen (20 jaar), geboren te Groningen. Het huwelijk vond plaats op 28-01-1826 te Sappemeer. Johanna was een dochter van Bernardus Welbergen (weversknecht) en Aaltje Hindriks. Ze overleed op 10-02-1845 te Martenshoek gem. Hoogezand op 39-jarige leeftijd. Harmannus bleef weduwnaar en is overleden (74 jaar oud) in Sappemeer op 20-12-1865 te Kleinemeer. 

---

Bron:

Delpher.nl

wiewaswie.nl

www.allegroningers.nl