Diakonie van de Hervormde gemeente Dantumawoude Driesum Wouterswoude

1756
Bedeelden Crediteuren Debiteuren
Broer Riemers + boelpenningen Douwe Johannes, geleverde baggelaar Gelt Lieuwes, huur akker land
Dirk Jans dr. Brugmans Jan Haans, huishuur
Gerlof Oudeboon, armvoogden Dokkum Gauwe Jans, boelgoed roepen Tomes Geerts, huis huur
Grijtie Sikkes, Gosse Sjoekes
Hinke Broers Hindrik Fookes, schipvragt baggelaar
Klaas Kornelis Hindrik Ronner, mr. Silversmid in Dokkum
Riemer Broers J. Kellenaar, wijn H. avondmaal
Jacob Sijtzes, Vallom, een huis
Jacob Toutenburg, kostgeld Dirk Jans
Jan Feerks Brouwer, Dokkum, bier
Jan Melles, winkelaren
Kornelis Andrijs, geleverd brood voor Grijtie Sikkes
Mr. Bekius, diensten med
mr. J. Johannes
mr. J. Klasen, uitschrijven rekening Yebe Johannis
Mr. J. Mans, diensten med
Pijtter Aukes, doodvat bier
Roelof Ruurds, mr. bakker Driesum
Romke Rinnerts, koopt knopen uit boedel
Ruymsadelaar, burg. medicijnen
Yebe Johannis, afgaand diaken


Gerlof Johannis Oudeboon

Uit de Diakonie van de Hervormde gemeente Dantumawoude Driesum Wouterswoude: 

Het diaconieboek van bovenstaande hervormde gemeente start in 1756. Het geeft een klein inkijkje in het bestaan van de gealimenteerden aan de hand van bestede bedragen met kleine omschrijvingen, voor wie en aan wie er wordt betaald. Meestal zijn het opsommingen.Maar op de eerste pagina vinden we de volgende aantekening, als onderdeel van een korte omschrijving van documenten die tot de diaconie behoren:

Een Generale Acte voor alle die aan de Dijakonie vervallen.

Nog een particuliere Acte tusschen de Weesvoogden an Dokkum en deze Kerken Raad, nopens ‘t onderhoud van Gerlof Johannis Oudeboon. 

Er is dus een aparte overeenkomst voor onderhoud van deze Gerlof Johannis met de weesvoogden van Dokkum. Dat maakt het meer dan waarschijnlijk dat hij in Dokkum geboren is en daarom ten laste van de diaconie aldaar komt. Een klein onderzoekje leert dat hij is getrouwd met een Driesumse, Marike Hendriks. Hun eerste kind werd nog geboren in Dokkum, maar de latere in Driesum. Het zijn er vier in totaal: Johannes, Sibbeltje, Janke en Trijntje. Onbekend om welke reden vervalt het gezin in armoede en doet een beroep op bijstand van de diaconie ter plaatse.

Mogelijk is Gerlof eerder getrouwd geweest en bleef hij als weduwnaar achter met een aantal kleine kinderen. Dat zou verklaren waarom er geen doopinschrijvingen zijn van Geele en Lieuwe, die wel worden genoemd in het Diaconieboek, na het overlijden van Gerlof, als kinderen van Marijke Hendriks. Andere mogelijkheden zijn dat de dopen van deze twee kinderen niet geregistreerd zijn, maar dat ze wel uit dit huwelijk stammen of dat voorkinderen waren van Marijke Hendriks. 

De diaconie van de Hervormde gemeente Dantumawoude Driesum Wouterswoude ontvangt ieder half jaar een voorschot voor het onderhoud van Gerlof Johannis en zijn huisgezin. Het gezin krijgt daarvan een weekgeld uitbetaald. Af en toe zijn er extra kosten, bij ziekte of voor brandstof, en dat wordt door de diaconie betaald. Over het algemeen lopen de ziektegevallen niet goed af. Binnen een tijdspanne van tien jaar overlijden Gerlof en zeker twee kinderen. Marike en de overgebleven kinderen krijgen zalf voor hun hoofden. Vanaf 1765 worden er geen voorschotten meer genoteerd. Wel wordt oudste zoon Johannes in 1766 aan een beenbreuk geholpen en het lijkt erop dat die breuk genezen is.
Jammer genoeg kom ik Johannes daarna niet meer tegen. Wel vond ik nog iets over zijn zus Janke, zij stierf in 1811. Met haar overlijden lijkt de lijn van dit gezin te eindigen. 

Gezinsreconstructie: 

Mogelijk is hij: 

Soort registratie: Volkstelling 1744 inschrijving Dokkum

Blokhuister Espel – Gerloff Johannis Boon (!) Diversen: Aantal personen: 6
Toegezegd bedrag £ 2:0:0

Maar ik acht dit een meer waarschijnlijke kandidaat (maar het kan ook één en dezelfde persoon zijn): 

Bolsward, Dantumadeel, Dokkum, Doniawerstal Quotisatie kohieren inschrijving

(Akte)datum: 1749 Dokkum

Groot Breedstraatster espel Aantal volwassenen: 2 Aanslag: £ 14:9:- Bewoner Gerloff Johannes, arbeyder

Gerlof Johannis x Janneke Jans,  Op 6 november 1751 belijdenis NH Dokkum T.  17-05-1744 Dokkum. Vermoedelijk is Janneke overleden en hertrouwde Gerlof. 

1754

Ondertrouwregister Gerecht Dokkum, 13-01-1754, derde proclamatie

Ned. Herv. Gemeente Dokkum 13-01-1754 derde proclamatie

Bruidegom Gerlof Johannes, wonende te Dokkum

Bruid Marike Hendriks, wonende te Driesum

Trouwregister Hervormde gemeente Dantumawoude Driesum Wouterswoude,  Dantumawoude, 20-01-1754,  bevestiging huwelijk

Bruidegom Gerlof Johannes, wonende te Dokkum

Bruid Marijke Hendriks, wonende te Driesum

k. Johannes,  doop 24-07-1754 in Dokkum, vader Gerlof Johannes Boon, visser, Doopboek Herv. gem. Dokkum mannen;

k. Sibbeltje, doop  28-03-1756 in Driesum, vader Gerlof Johannes, Doopboek Herv. gem. Dantumawoude, Driesum en Wouterswoude;

k. Janke, doop 28-08-1757, Driesum, vader Gerlof Johannes, Doopboek Herv. gem. Dantumawoude, Driesum en Wouterswoude; Janke Gerlofs, (51), overleden op 31-07-1811, was gehuwd met Freek Menzes, haar ouders waren arbeiders in Wouterswoude

k. Trijntje, doop  23-09-1759, Driesum, vader Gerlof Johannes, Doopboek Herv. gem. Dantumawoude, Driesum en Wouterswoude

Kinderen van Marike Hendriks, in het gezin van Gerlof Johannes of van hen samen:

  • Gele
  • Lieuwe

De verschillende schrijfwijzen van Gerlof Johannis: Gerlof Johannes Oudeboon aka Gerlof Oudeboon, Gerlof Johannes, Gerloff Johannes, Gerlof Johannes Oude Boon

Vermeldingen in het diaconieboek: 

1756 

Den 17.en Maart aan Jan Melles mede Dijaken een half lopen (vermoedelijk een inhoudsmaat ca 60 liter) Bonen betaalt die Gerlof Oudeboon en Zijn vrouw in de winter uit grote nood zijn gegeven fl. 1-17-0

Den 2en December 1756 van de Wees en Arme Voogden der Stad Dokkum ontvangen wegens een half jaar uitschot (=voorschot) voor Gerlof Oudeboon fl. 18-10-12

1757

Den 26en Maij 1757 aan Gerrit Wijbes betaalt voor een voer baglar (=baggelaar = zwarte turf) voor Gerlof Oudeboon. Volgens quijtantie getekend met nr. 1. fl. 2-10-0

Den 7en Junij 1757 van de Weesvoogden van Dokkum een half jaar uijtgeschoten onderhoud voor Gerlof Johannis Oudeboon ontvangen fl. 23-18-8

Augustus 1757. uit de jaarafrekeningen blijkt dat Gerlof Johannis en zijn vrouw weekgeld krijgen, in totaal 26-0-0

Den 28. Dito (oktober) 1756 aan De Burgem. D. Ruijmsadelaar bet: voor Medicijnen voor Marike Hindriks, Quitantie no. 11. fl. 0-19-0

Den 6en December 1757 van de Weesvoogden van Dokkum een half jaar uitgeschoten onderhoud voor Gerlof Oudeboon ontvangen tot November 1757 fl. 22-2-12

1758 Den 27. dec 1758 ontvangen van de Weesvoogden van Dockum uitgeschoten gelt voor Gerlof oudeboon zoma een en twentig Car. gld. Elf stuiver 4 penningen fl. 21-11-4

1759

Den 20. Maij betaalt aan de weduwe van Roelof Ruurts ter zake geleverde Broden voor de Armen en voor Gerlof Johannes te zamen, volgens Quitantie nr. 20  57-11-0

Den 28. juni 1759 ontvangen van de weesvoogden te Dockum voor Gerlof oudeboon zoma seventien carolie guldens, veertien stuivers en agt penningen, den Meij 1759 [verschenen)] fl. 17-14-8

In de totalen komt Marijke Hendriks alleen voor, dit jaar. fl. 27-0-0

1759 Den 10en Junij van bovengemelde Weesvoogden ontvangen t half Jaar onderhoud van Oude Boon tot Maij 1760. fl. 16-11-0

Den 20 Augustus betaalt an Hendrik Jaspers voor arbeitsloon en een [snije Roop] aan het huis bij Gerlof Johannes bewoont, volgens  Quijtantie no. 3, 

Ontvangen 1759: den 27en December van de Weesvoogden der Stadt Dokkum ontvangen een half jaar uijtschot van onderhoud aan Gerlof Johannis Oudeboon tot Allerheiligen 1759.  fl. 20-10-0

1759 Den 13. Dito (december) aan De Chirurgijn Mantz: betaalt voor Medecijnale Diensten en Medecijen aan Gerlof Johannis Dogtertie. Quijtantie no. 7 fl. 6-8-0

1759 Dito betaalt aan Jan Freerks Brouwer te Dokkum voor Bier op de Begraffenisse van Gerlof Johannis Kind gebruijkt, luijt Quintantie no. 9 fl. 3-10-0

1759 Den 14.en Dito aan Yebe Johannis voor een Doodkistje voor Gerlof Johannis Kind. Quijtantie no. 10. Fl. 1-14-0

In het jaartotaal komen voor Gerlof Johannis en zijn vrou fl. 33-18-0

1760 

Den 18 december 1760 ontvangen van de weesvoogden van Dockum die zoma fl. 19-7-4 voor Gerlof Johannes oude boon

1761

Den 28 Maij 1761 betaalt aan De Chirurgijn J. Mantz voor Diensten en Medicijnen aan Marijke Hindriks en haar Kindt luijt quijtantie nr. 10.  fl. 2-7-8

1761 Den 17 Junij van de weesvoogden van Dokkum ‘t half jaar onderhoud van Gerlof Johannis Huijsgesin tot Maij 1762 een zomma fl. 14-18-10

Den 18 Juni ontvangen van die Weesvoogden der Stad Dockum t half jaar onderhoud van Gerlof Johan oude boon zoma  fl. 18-15-12

In het jaartotaal uitgaven weekgeld komen voor Gerlof Johannis en zijn vrouw fl. 28-0-0

den 17 December ontvangen van de weesvoogden van Dokkum een half jaar onderhoud van Gerlof Johannis cum uxore november 1761 verschenen  20-1-14

1762

april Nog ontvangen wegens de goederen van Wijlen Gerlof Johannis bij Boelgoed verkogt en bedraagt den zomma van  fl. 29-11-0

1762 29 april aan Jan Freerks betaalt voor Bier op de Leed of Begraffenisse van Gerlof Johannis en Desselfs kind gebruijkt, quijtantie no. 21. fl. 6-3-0

30 april aan Hindrik Jaspers betaalt voor t maken van een Matte in t Dijakonije Huijs door de Weduwe van Gerlof Johannis bewoont volgens Quijtantie no. 22 fl. 1-16-0

16 Meij aan IJebe Johannis betaat voor twee Doodkisten, een voor Gerlof Johannis en een voor desselfs wijlen dogters Lighamen luijt specificatie en quijtantie no. 26 fl. 10-18-0

Nog betaalt voor Anijs Water ten Dienste van de Buuren bij ‘t versterven van Gerlof Johannis, en desselfs kind beijde, geleverdt.  fl. 0-9-0

Aan J. Mantz Chirurgijn te Dokkum betaalt voor Medicijnen voor Gerlof Johannis kinders 0-18-0

Nog betaald voor een Muts vijf stuijvers Agt penningen voor Gerlof Johannis, als mede van deselfs boelgoed te roepen en ‘t Graf te besetten etc, te Samen 0-19-0

Nog aan Waate Jans voor het oprijden en te zamen brengen van de Goederen van Wijlen Gerlof Oudeboon 0-10-0

En voor t besetten van ‘t Graf van Oudeboons Kind 0-2-0

In de totale uitgaven: Gerlof Johannis en zijn Vrouw fl. 30-16-0

Den 28 December van de Weesvoogden van Dokkum ontvangen de zom van Negen en twintig carolie gulders 18 stuiver en twaalf penningen zijnde een half jaar weekgeld en huishuur van de weduwe van Gerlof Johannis dus fl. 29-18-12

1763 

den 16 Meij Nog van de weesvoogden van Dokkum ontvangen de zomma vijftien car. gulden seven stuivers en twaalf penningen. Wegens een half jaar weekgeld en huishuur voor de Weduwe van Gerlof Johannes, dus 15-7-12

1763 jaaroverzicht weekgelden Gerlof Johannis 32-18-00

1764 

Den 10den Januari van E. Weesvoogden van Dokkum ontvangen van uijtgeschoten onderhoud voor Marijke Hindriks en de kinders, tot den 11 december 1763 10-2-8

16 februari aan Beertie Dirks betaald voor salve tot de hoofden van Marijke Hindriks, en t [ bijsteren (prikkelen?) der hoofden, quit. nr. 19. fl. 5-0-0

En voor besteringe (verm. besturing, coördinatie) over dese saak te Dokkum betaalt fl. 0-6-0 

1764 uitgave jaar overzicht aan Marijke Hindriks com cod. 16-10-0

1765

 in 1765 Den 3 Junij van de voogden van Dokkum ontvangen Dartien car. gul. Negen Stuiv. wegens uitgeschoten Geld voor het onderhoud van Gerlof Johannes nagelaten Kinderen. Maij 1765 verschenen, dus fl. 13-9-0 

1765 geen vermelding bij de jaar uitgaven

30 december  aan Pijter Jilderts betaalt voor t meesteren van twee seere hoofden van Marijke Hinderiks kinders Geele en Lieuwe bedraagt volgens Quytantie no 11 een somma 

 fl. 15-00-0

1766 Den 13 decembr aan mr Rudolph Dietrich Chirurgie op Rensumageest betaald wegens herstelling en genezing van een beenbreuk aan Johannes Gerlofs Blijkt Quit. no. 12 fl.8-0-0



Jaldert Jalkes Reidinga – vermoord

Lytse feint Jaldert Jalkes Reidinga, geranseld en opgehangen door zijn boer

Op 2 februari 1799 laten Jalke Jalderts en zijn echtgenote Geertje Teyes hun oudste zoontje dopen: Jaldert. Als zovelen uit de Friese arbeidersgezinnen in die tijd, is Jaldert voorbestemd om bij een boer te gaan dienen. Een vak leren zit er voor hem niet in. Hij zal worden uitbesteed om op een boerderij als jongste knechtje te werken. Nooit hadden zijn ouders kunnen voorzien dat dat dertien jaar later zo zou eindigen: 

“Ze zag daar Jaldert Jalkes hangen, met een “touw om de hals, spartelende en slingerende, met de beenen heen en weer.” Jan Halbes (de Jong) stond onder de boom. Akke ging meteen twee buren waarschuwen, maar die durfden niet naar de Jong te gaan, ‘wegens zijn bij hun bekend oplopend karakter’.” 

Deze blog wil een monumentje zijn voor Jaldert Jalkes, door zijn naam en familie uit te lichten. 

Het verhaal van de moord op Jaldert is in 1994 door Chris Kruisinga in twee afleveringen verteld in de Leeuwarder courant. Het komt er op neer dat Jaldert Jalkes de jongste knecht bij een boer Jan Halbes de Jonge in Kortehemmen was. Bovenstaand citaat geeft al een duidelijke karakterschets van Jalderts werkgever. Nadat de boer (33) en zijn veel jongere vrouw (22) een dag op familiebezoek zijn geweest, zijn er 260 guldens vermist uit een kast. Jaldert krijgt de schuld, alhoewel hij door de mensen om hem heen als goudeerlijk wordt beschouwd. Dan begint er een gruwelijk schouwspel: de boer slaat het joch ongenadig en als Jaldert naar de deel vlucht wordt ie door de boer achtervolgd, die luid scheldt en tiert. Uiteindelijk moet Jaldert toch tevoorschijn komen en vanaf dat moment klinkt vanuit de schuur erbarmelijk gejammer. Dat wordt opgemerkt door een paar schipperskinderen, die om wat turf kwamen vragen. De turf krijgen ze, met de toevoeging dat ze direct moeten opdonderen. Waarschijnlijk konden ze hun nieuwsgierigheid toch niet bedwingen: wat later doet een van hen haar behoefte achter een boom het erf en dan ziet ze Jaldert aan een boom hangen. 

De volgende ochtend wordt het lichaam van Jaldert in het Koningsdiep onder de Lipperhuizerbrug gevonden. Volgens de boer was hij onderweg naar zijn moeder, met een rolletje linnen om een hemd te laten maken. Maar hij droeg geen schoenen, wel kousen, geen hoed, alleen een “baaitje” (een hemdrok of buis) dat van onderen met knoopjes gesloten was. En dat was heel vreemd, want zo ging je destijds niet op stap. De autoriteiten besloten tot onderzoek, en uit autopsie bleek dat Jaldert meerdere verwondingen had rond hoofd en nek. Het net sloot zich om Jan Halbes de Jong op basis van getuigenverklaringen en hij werd naar Leeuwarden overgebracht en daar gedetineerd. Uiteindelijk sprak het Hof van Assises de doodstraf uit, en er werd – want het was tijdens de Franse bezetting van Nederland – een heuse guillotine voor de strafvoltrekking gebouwd. Slechts één keer werd die gebruikt: voor de onthoofding van Jan Halbes de Jong op de Lange Pijp in Leeuwarden. 

Het recht heeft zijn loop gehad. Jalderts korte leven ook… 

Jaldert Jalkes Reidinga is geboren op 2 februari 1779 in Terwispel en gedoopt op 3  maart 1779 in de Hervormde gemeente Lippenhuizen, Terwispel en Hemrik, en overleed op 13-jarige leeftijd in Kortehemmen, rond de boerderij nr. 8, op 3 augustus 1812. 

Zijn ouders Jalke Jalderts en Geertje Teyes (geboren in Terwispel) zijn getrouwd op 29 mei 1796 in Lippenhuizen. Jaldert is het tweede kind in het gezin en hij heeft de volgende broers en zussen:

  1. Wytske Jalkes Reidinga (80), geboren 01-08-1797 te Terwispel, 03-09-1797  Hervormde gemeente Lippenhuizen Terwispel Hemrik,trouwt op 02-01-1829 met Roel Jannes van den Bosch,  trouwt als Wytske Jalkes de Vries met Willem Fokkes de Haan. Wietske Jolkes de Vries, overleden op 13-06-1875 te Oudehorne.
  2. Teye Jalkes Reidinga (57), geboren 26-05-1802 te Terwispel, doop 05-07-1802  Hervormde gemeente Lippenhuizen Terwispel Hemrik, overleden op 05-10-1859 te Jubbega Schurega. 
  3. Antje Jalkes Reidinga (88), geboren 29-09-1804 te Kortezwaag, doop 04-11-1804 Herv. gem. Langezwaag, Kortezwaag en Luxwoude (vader Joldert Jolkes, moeder Grietje Teijes), getrouwd met Jan Geerts Hakze. Antje Jolkes de Vries is overleden op 15-12-1887 te Jubbega Schurega.
  4. Wiepkjen Jalkes Reidinga (75), geboren 10-09-1808 te Lippenhuizen, doop  25-09-1808  Hervormde gemeente Lippenhuizen Terwispel Hemrik, ongehuwd.  Wiepkjen Jolkes de Vries, overleden op 11-05-1883 te Terwispel.

Vader Jalke overlijdt in februari 1809 in Lippenhuizen en is dan nog maar 33 jaar. Moeder Geertje Teyes hertrouwt al vlot, nog datzelfde jaar, met Hendrik Pieters. Grietje en ook haar aanstaande wonen dan in Lippenhuizen (Grietje is een dochter van Teije Jalkes de Vries en Wiepkje Tjeerds de Vries). Het echtpaar trouwt op 31 december 1809. Samen krijgen zij nog de volgende kinderen:

  1. Pieter Hendriks Reidinga, geboren 11-08-1810 te Lippenhuizen, doop  02-09-1810  Herv. gem. Lippenhuizen, Terwispel en Hemrik (dit halfbroertje moet Jaldert nog hebben gekend), overleden voor 19-09-1889, dan overlijdt zijn weduwe.
  2. Tjeerd Hendriks Reidinga (53), geboren 03-07-1813, Gorredijk, overleden op 25-12-1865 te Jubbega Schurega.
  3. Anna Catharina Hendriks Reidinga (70), geboren 19-12-1815, Gorredijk, leeftijd 70 jaar, ongehuwd, overleden op 09-12-1885 te Terwispel.

Stiefvader Hendrik Pieters neemt in 1811 de familienaam Reidinga aan, voor zowel zijn eigen kinderen als ook voor de kinderen van zijn voorganger Jalke Jalderts (‘De kinderen van Jalke Jalderts Reidinga’). Toch voeren de kinderen van Jalke en Grietje later de naam de Vries, naar hun moeder. Hendrik Pieters Reidinga is  arbeider en overlijdt op de leeftijd van 39 jaar, op 30 januari 1827 te Terwispel, Grietje wederom als weduwe achterlatend. Ze hertrouwt niet meer en sterft als  Geertje Teyes de Vries (arbeidster), 79 jaar oud, op 22-08-1856 te Terwispel.

Geraadpleegde bronnen:



Met de beste bedoelingen vergiftigd

Het overleden jongetje is Joeke Annema, geboren op 10 maart 1864 in Surhuizum, overleden op 9 juli 1866 in Siegerswoude. Hij is het zoontje van Ate Lefferts Annema en Sepkje Gerbens van der Ploeg, die op 29 juni 1863 in de gemeente Achtkarspelen getrouwd zijn. Moeder Sepkje kwam uit Almelo en woonde in Surhuizum bij Joeke Sakes van der Ploeg en zijn zuster Teetje, haar ongetrouwde oom en tante van vaderszijde. Op 2 juni 1863 is Ate daar, komend uit Drachten, ook bij in getrokken en na negen maanden is de kleine Joeke er geboren. Maar het noodlot sloeg kort na de geboorte van Joeke toe: Sepkje overleed op 28 maart 1864.

Ate Annema, arbeider/bijker, zoon van Leffert Pieters Annema en Sjoerdje Gerrits Reitsma, is geboren op 13 augustus 1834 in Boornbergum. Hij woonde daar rond 1860 samen met zijn oudere broer Gerrit, en vertrok op 2 juni 1863 vanuit Boornbergum naar Surhuizum, maar op 21 december 1864 keerde hij als weduwnaar vanuit Surhuizum (waar hij bij Sepkjes oom en tante woonde) weer terug bij Gerrit. Uiteindelijk vertrok hij op 22 mei 1866 naar Frieschepalen, in Opsterland. Verbleef Joeke bij Sepkjes oom en tante? Zij zijn respectievelijk gestorven in februari 1865 en maart 1866. Waar was Joeke dan tot 6 juni 1866? Op deze datum is hij is uitgeschreven naar Siegerswoude en nog maar een maand later wordt hij in Frieschepalen door de dood achterhaald.

In het krantenartikel is sprake van een tweede kind. Voor zo ver mijn onderzoek uitwijst, is dat geen kind van Ate en Sepkje. Was Joeke bij familie? Ik vond geen andere nazaat uit de Annema-familie die in het tijdframe zou passen. Een andere optie was dat Ate’s nieuwe vrouw wellicht een voorkind had en dat bleek het geval te zijn. Froukje Schaafsma was in oktober 1865 weduwe van Hans Nieuwenhuis geworden en vertrok al dan niet toevallig net als Ate, op 22 mei 1866 van haar vorige woonadres naar Opsterland. Aangezien ze slechts twee maanden na de dood van Joeke trouwde met Ate, moet er haast wel al een relatie of een overeenkomst zijn geweest. Als jonge weduwe voor haar eigen kindje en dat van Ate zorgend, wellicht?

Zij en haar man Hans Nieuwenhuis kregen op 24 februari 1865 in Surhuisterveen een dochtertje: Duifke. Ik vind het heel aannemelijk dat Duifke het jongere kind was dat braaknoot kreeg toegediend. Zij is langs het randje gelopen, zo te zeggen. Ze overleefde want ze komt later weer voor de bevolkingsregisters, zo woont ze in 1879 bij de grootouders Nieuwenhuis. Duifke is overleden in juli 1943, in Haarlem.

Op 7 september 1866, slechts twee maanden na het tragische verlies van zijn zoontje Joeke, trouwt Ate met de 28-jarige Froukje. Zij krijgen een doodgeboren dochtertje op 21 november 1867 en een doodgeboren zoontje op 24 februari 1869, beide in Ureterp (Ate is dan koopman). Het zit Ate niet mee, en Froukje nog minder, want op 3 september 1869, een kleine drie jaar na hun trouwbeloften, sterft ook Froukje. Twee weken later verkoopt Ate roerend goed ter waarde van 558 guldens. Op 27 december van hetzelfde jaar verkoopt hij een huis en land in Ureterp. In januari 1870 nog een opbrengst fl. 680 voor houtgewas en hij verkoopt nog meer vastgoed: 1/4 deel in een huis en land in Surhuisterveen, voor de koopsom van fl. 200. Tot 1920 kom ik transacties met hem als koper of verkoper in de archieven regelmatig tegen. Zijn carrière heeft zich ontwikkeld van bijenhouder tot koopman.

Ate trouwt nog éen keer, in 1870, met de zes jaar oudere Aukje de Vries, overleden op 24 mei 1904. Ook haar overleeft hij, ruim 16 jaren. Hij sterft op 85-jarige leeftijd als weduwnaar op 24 mei 1920 in Ureterp.

(Wie de goedbedoelende buurvrouw was, daar ben ik nog niet achter.)

bronnen:

bron krantenbericht

allefriezen.nl

wiewaswie.nl

cbg.nl

Braaknoot / kraanoog



Stamreeks Annema

I. living, not disclosed, due to privacy regulations

II. living, not disclosed “

III. living, not disclosed “

IV. Anne Annema, *1915 Akkerwoude, overgrootvader

V. Tabe Annes Annema, *1888 Akkerwoude, betovergrootvader 

VI. Anne Hedmans Annema, *1848 Akkerwoude, oudvader

VII. Hedman Tabes Annema,*1815 Akkerwoude, oudgrootvader

VIII. Tabe Tjeerds Annema, *1783 Damwoude, oudovergrootvader

IX. Tjeerd Annes, *1758 Damwoude, oudbetovergrootvader

X. Anne Theunis, *1723 Damwoude, stamvader

XI. Theunis Annes, *ca. 1690 Rinsumageest, stamgrootvader

XII. Anne Ybeles, *ca. 1640, stamovergrootvader

* = geboren



Blikseminslag in de Kropswolder watermolen

1852 – RIP molenaar Zonderman

“Groninger courant”. Groningen, 22-06-1852, p. 2.  Geraadpleegd op Delpher op 28-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010773640:mpeg21:p006

“De collecte ten behoeve der ongelukkigen te Foxhol, ter zake den brand, heeft binnen de gemeente Grijpskerk opgebragt eene som van ƒ45.30. — In den avond van den 17 dezer barstte een geweldig onweder los boven de gemeente Hoogezand, met het ongelukkig gevolg, dat de bliksem is geslagen in den Kropswolder watermolen, staande ten zuiden van het Winschoterdiep, tusschen Martenshoek en Foxhol, die geheel is afgebrand en waardoor eene schade van ruim ƒ4ooo—oo is veroorzaakt; zijnde de molen niet tegen brandschade verzekerd. Even voor het opkomen van het onweder hadden zich twee personen in dien molen begeven, om tegen den regen te schuilen, zijnde Reinerus Zonderman ~ visscher, wonende te Foxhol, en Harmannus Homan, het oogenblik bij Zonderman in dienst, die beide door den bliksem zijn getroffen, tengevolge waarvan de eerstgenoemde aan het hoofd geheel misvormd dood uit den molen is gehaald en de ander, mede aan het hoofd gewond, dadelijk onder geneeskundige behandeling is gesteld en van zijne wonden misschien zal herstellen. — Zonderman laat eene vrouw en 5 kinderen na.

Reinerus Lambertus Zonderman (visscher), geboren 20-06-1803 te Foxhol, zv Lambertus Reinders Zonderman (visscher) en Elsje Roelfs Nieland (het echtpaar woonde B 22 Foxhol), overleden (Reinder Zonderman) op 17-06-1852 te Foxhol  gehuwd op 16 september 1826 in Slochteren met Trijntje Harms Wieringa (dienstmeid), geboren 22-03-1802 te Engelbert, dv  Harm Hindriks Wieringa (landbouwer) en Siertje Euwkes. 

Reinerus woont bij huwelijk in huis nr. B 7, Foxhol. Hij behoorde tot de RK kerk. 

Kinderen:

  1. Lambertus, geboren 25-08-1826 te Foxhol, huis B nr. 7, (moeder Trijntje was dienstmeid en woonachtig in Foxham, het kind is geboren in het huis van Reinerus, B 7 in Foxhol)(getuigen Lucas Hollander, 45, arbeider en Lambert Schierbeek, 24, bakker) erkend bij huwelijk op 16-09-1826, overleden op 23-04-1845 te Foxhol
  2. Siera, geboren 21-03-1828 te Foxhol, overleden op 20-11-1868 te Foxhol 
  3. Rudolf, geboren 16-11-1829 te Foxhol , overleden op 31-03-1875 te Foxhol 
  4. Elisabeth, geboren 12-02-1832 te Foxhol, als Elsien overleden 26-01-1864 Foxhol
  5. Aaltje, geboren 01-03-1834 te Foxhol,overleden op 04-10-1836 te Foxhol
  6. Anna, geboren 03-07-1836 te Foxhol, overleden op 24-04-1855 te Foxhol 
  7. Aaltje, geboren 06-01-1839 te Foxhol, overleden op 06-07-1909 te Martenshoek
  8. Catharina, geboren 31-12-1841 te Foxhol, overleden op 19-01-1893 te Hoogezand

Harmannus Homan is vermoedelijk Hermannus Gerardus Homan, geboren op  31-07-1791, zoon van Albertus Homan en Margaretha Harms (aka Grietje Harms Schrage). Hij (23 jr) trouwde op 13-04-1815 in Sappemeer met Grietje Jans Stel (36 jr). Hij was toen, evenals zijn vader, bakker van beroep. Grietje was een dochter van Jan Roelfs Stel en Wijpke Rentkes, en weduwe van Albertus Fokkes Duimering.

Nadat Grietje Jans Stel is overleden hertrouwde Harmannus met Johanna Maria Welbergen (20 jaar), geboren te Groningen. Het huwelijk vond plaats op 28-01-1826 te Sappemeer. Johanna was een dochter van Bernardus Welbergen (weversknecht) en Aaltje Hindriks. Ze overleed op 10-02-1845 te Martenshoek gem. Hoogezand op 39-jarige leeftijd. Harmannus bleef weduwnaar en is overleden (74 jaar oud) in Sappemeer op 20-12-1865 te Kleinemeer. 

Bron:

Delpher.nl

wiewaswie.nl

www.allegroningers.nl



Knappertjes, Grunnegs aarfgoud

“Dou ik as leutje wichtje noar mien oma in Knoal ging, traktaairde zai mie voak en groag op wat lekkers. Ie waiten ja wel hou dat gaait, mit opoes: ze binnen nait eerder rusteg din dat ze joe hebben volstopt mit allerhande eten en drinken. Mor nait alles wat oma mie veurzette kon mie bekoren. Veur n kokesmekroon bievubbeld kon k mie wel schudden. Mor as oma zee “Wolst n knappertje, wicht?” din haar ze t wonnen. Dei waren ja nait te weerstoan. Mit wat botter en suker, wat n aldernoast lekkere traktoatsie was dat!

Ie mouten joe ain knappertje as zowat as n cracker veurstellen, mor din rond van vörm en wat groter. Bie maiste supermaarkten in Grunnen kin je ze wel kopen. Ze hebben n heule historie en nog altied worden ze bakt deur n febriekje in Wildervank. De crackers wörren vrouger deur Veenkolonioale scheepsluu mitnomen op heur zeeraizen, omdat ze laank goud bleven. Behalve dizze crackers het Grunnen nog n biezunder broodje: de Grunneger hardbroden, n ronde, stevige soort dubbele beschuut. As je dei eem in oven of airfryer doun en din waarm eten mit botter en suker… Asof der n engeltje over joen tong pist. Slim lekker! “

https://www.wieringaknappertjes.nl
https://www.levenderfgoedgroningen.nl/alle-verhalen/hardbroden


Jacobus Schieving overlijdt op zijn negentigste verjaardag 

Klein onderzoekje naar aanleiding van krantenberichtje.

DRENTHE.. “Provinciale Drentsche en Asser courant”. Assen, 19-03-1853, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010779854:mpeg21:p003

 MEPPEL, 8 Maart. Zondag j.1. is alhier ten huize van den heer R. Jansen overleden Jacobus Schievink, die juist, dat opmerkelijk is , op dezen dag zijn 90sten verjaardag vierde; hij was de oudste, althans een der oudsten, zoo men zegt, in deze gemeente. Gedurende zijn lang leven, dat zeker weinigen te beurt valt, is hij in onderscheidene maatschappelijke betrekkingen steeds ijverig werkzaam geweest. De overledene Iaat nog een broeder na van bijna even hoogen ouderdom.1

Jacobus Schieving (Schievelink), geboren 6-3-1763 Meppel, overleden op 06-03-1853 te Meppel (als Jacobus Schivink), zonder beroep, zoon van Hinderikus Schieving (Hendrikus Schivink) en Aaltjen Vernhout (dv. Jacobus Jans Vernhout Meppe)

tr. 1) Jantien Harms Zoer, begr. 17-3-1804, Meppel

  • k. Aaltjen, 12-05-1793 Meppel (Jacobus Schijvink en Jentien Harms Zoer) ovl. voor 1797
  • k. Hendrikus : 07-02-1796 (Jacobus Schijvink en Jentje Zoer)
  • k. Harm 07-02-1796, ovl voor 27-02-1799 (vermoedelijk rond 26 mei 1797?)
  • k. Aaltjen,  07-05-1797, Meppel (Jacobus Schijvink en Jantien Zoer)
  • k. Harm, 27-02-1799, + op 4 maart 1799 is verluid het kraamkind van Jacobus Schijvink, (vrij van betaling, zie 26 mei 1797)
  • k. Kraamkind, 29 december 1800, de klok verluid (zijn vrij van de clock, ‘Siet de vier meert 1799 ?)
  • k. Kraamkind, 12-1-1802 verluid voor Jacobus Schievink, vrij van klokgeld, zie 30 december 1799

tr. 2) Janna Ernst Jansen, geb. : 08-06-1766, Assen, ovl. 17-4-1829, Meppel, d.v. Ernst Jansen en Luttien Hendriks,  h. 21-10-1804 Meppel Janna Erents, wv Jantien Zoer 

  • k. Luitje, d. 30-03-1806 Meppel, overleden op 18-06-1806 Meppel

tr. 3)  Stijntje Hartman, 75, geb Meppel (Hoogeveen, vlgs ovl), ovl. 20-2-1848 Meppel, dv Christiaan Hartman en Jantje Martens ( weduwe Wessel Kastenberg, schoenmaker, ovl. 1-2-1833, Meppel). Jacobus is dan koopman, 75 jaar, geboren te Meppel (huwelijksvoorwaarden). Bij haar overlijden is vermeld dat er geen onroerend goed is en dat de nabestaanden onvermogend zijn de kosten van uitvaart te betalen. Woont wijk 2, nummer 120. h. 08-03-183 Meppel

Jacobus Schievink komt voor in de volkstelling 1812; als J. Schievelink in volkstelling 1821

Op 7 oktober 1839 maakt hij een testament op te Meppel.

Jacobus heeft gewoond in 1826 huis nummer 119, Meppel, is dan bakker, ook in 1829 huis nummer 119, Meppel

(Schivink) Meppel, Veeneinde 20, bij de familie Reint Jansen (zoon), Zilversmid (Deel 1, 1850-1863,) zonder beroep

(Schivink) Nieuweweg 539, nog bij de familie Reint Jansen (Deel 1, 1850-1863),

Ouders

Huwelijk Meppel Trouwregister Meppel 74, archiefnummer 0176.01, inventarisnummer 74, aktenummer 0176.01, 12 mei 1762 

Hendrikus Schijvink (-) wonende te Meppel (zv. Hinderik Schijvink en Beertje Arents  … en Barta?)

Aaltjen Kobus Verdenhoud (-) wonende te Meppel

k. Jacobus, d. 25-3-1763  Meppel, meter Geesje Vernhout (Henderijkus Schijvink en Aaltjen Vernhout)

k. Barta, d.  06-03-1765 Meppel, meter Lammegien Verdenhout (Hendrik Schijvink en Aaltjen Verdenhout), K.H. 1794 Meppel met Hendrik Bloemberg, reg. 15 augustus.

k. Hendrik, d. 13-02-1767, meter Margreta Martens (Henderijkus Schijvink en Aaltjen Verdenhout); Hendrik is getrouwd met (otr 26-07-1792, Meppel) Aaltjen Roeling, wv Wolter Roelofs; en op 15-04-1804 te Meppel, met Anna Struik.

k. Annegien, d. 29-04-1770, Meppel. NH

k. Klaasjen, d.  25-11-1772, Margrita Martens

k. Arent, d.  15-02-1775, Meppel.( Hendrikus Schijvink en Aaltjen Vardenhout)

Ouders van Aaltjen Kobus Verdenhoud: 

T. Jacobus Vernout wonende te Meppel en  Annighje Jans wonende te Dickninge,  12-05-1726 Meppel 

k. Geesje  28-09-1727 Meppel Verrenhout

k. Jan 26-10-1729 Meppel Verrenhout

k. Trijntje  07-09-1730 Meppel Vernout

k. Jentjen 13-01-1732 Meppel Jacobes Verrenhout

k. Aaltjen 17-02-1734 Meppel, Verrenhout, meter Annigje Jans

k. Lammetjen, 25-12-1735, Meppel, Verringhout

Ouders van Henderick Schijvink:

Hendrik Schijvink en  Beertje Arents T. 12-10-1735 Meppel Hendrik Hendriks Schijving (-) en Beertje Arents

k. Henderic d. 18-03-1736 Meppel meter Caatjen Keuken

k. Klaasje d.  22-10-1738  Meppel meter Geertje Budden

k. Harmtje d. 06-09-1741, Meppel, v. Hendrik Schijvinck, meter Caatje Keuken

k. Arent d. 26-04-1744 Meppel. meter Nijsje Egberts

Zonder datum, Hendrik Schijvink 1747 Meppel wv Beertje Arents, trouwt met Trijntje Beerents, j.d. uit de Broekhuijsen, beide te Meppel

k.  Berent , d. 01-07-1753 Meppel, meter Annichjen Berends

T. 01-01-1704 Plaats: Meppel

Ouders van Hendrik Schijvink sr:

Hendrik Hendrikze Schijvink wonende te Bochholt (Bokelt)

Harmtje Jochums. wonende te De Wijk

Zeer waarschijnlijk was Hendrik Schijvink een zoon uit dit huwelijk. 

Proclamatie  05-08-1707 Hendrik Hendriksen Schijvink, jongeman uit Boekhold.
Trouwde op 5 augustus 1707 te IJhorst (Procl.) met
Harmtjen Jochums, jongedochter uit De Wijk.
Kinderen:

  1. Hendrik Schijvink, geboren januari 1708 te De Wijk, gedoopt op 4 januari 1708 te IJhorst)

1704 is correct volgens het DTB, slechte vermelding, maar het volgende jaar is 1705. 

Ijhorst niet online

Advertentie. “Drentsche courant”. Assen, 01-02-1828, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010784297:mpeg21:p004



Edzart Reints Stobbe/Stubbe

Edzart Reints, ged. op 25 februari 1720 te Meeden, zoon van Reint Edzarts, ged. op 20 maart 1695 te Meeden,  ovl. (hoogstens 86 jaar oud) voor 1782, en Christina Jacobi (Jacobus), geen doop gevonden, doch waarschijnlijk voor 1700, begr. op 28 januari 1782 te Meeden. 

Edzard Reints wordt vier keer weduwnaar, uit zijn vijfde huwelijk blijft een weduwe achter. 

1) T. 08-02-1756 te Noordbroek, Edzert Reijnts van Meeden en Tjaakjen Edes van Noordbroek; 

HC 12-03-1756 Meeden, met Tjake Edes, zuster Aaltje Edes, Aapke en Simon Hindriks, neven; voor hem Reint Edzers en Christina Jacobi, ouders, Jacobus, Jantje, Engel en Fokje Reints, zusters, Wilhelmus Jacobus, oom, Maria Jacobi, tante, Anna Margaretha Jacobus, tante, Jan Edzers, halve oom. 

Tjake Edes overleed op 04-04-1764, B. Meeden, overledene Edzart Reints vrouw,

2)  T. 08-08-1764 Zuidbroek en Muntendam: Edzard Reints van Muntendam en Martjen Gerrits van Veendam, T. 12-08-1764 Veendam. Martjen is overleden op 30-04-1766, B. Meeden, Edzart Reints vrouw Matte.

k. N.n., overleden op 26-04-1766, niet gedoopt. Vader Edzart Reints.

3) T.. 03-10-1766  Zuidbroek en Muntendam, Edzard Reints van Muntendam en Geertjen Geerts van Noordbroek, attestatie op 21 oktober. 

R.  04-10-1766 Meeden Edzert Reints van Meeden x  Geertje Jans, geboren te Noordbroek, van Stootshorn

HC 24-10-1766 Meeden Edzart Reints x Geertje Jans, bruid: Harm Cornelis, halve neef, bruidegom: Jacobus Reinds – broer, Albert Harms zwager, Fokje Reinds,  zuster.

k. Reind Edzards,  geboren 21-04-1767 te Muntendam, d. 03-05-1767 te Zuidbroek en Muntendam, zv Edzard Reints en Geertjen Geerts.

k. NN. begraafakte Meeden, Reint Edzers Stobbes* kraamkindje overleden, op 08-10-1770  (* naar mijn mening is dit een foute notering en zou het Edzard Reints Stobbe betreffen)

Edzart Reints Stobbes vrouw Geertjen overleden, Meeden, 30 november 1773, overlijdensboek.

4) T. 12-03-1774  Meeden, Edzert Reints van Meeden en Aafke Jans van Westerlee, dv Jan Jacobs en Rixte Luppes.  Aafke is overleden in Meeden op 21-02-1777, overleden in het kraambed, met haar kindje, relatie van Edzart Reints Stobbe, Stibbe, Stubbe, (sic. Achter Edzart Reints is drie keer een familienaam geschreven)

5) T. huwelijk? (niet gevonden) met Grietje Willems. Zij wordt als stiefmoeder genoemd in -en is ook aanwezig bij- het HC van Reind Edzers met Trijntje Hindriks, dd 22-06-1800, Veendam. Ook is er sprake van een weduwe bij het overlijden van Edzard Reints. 

Edzard Reints is overleden op 01-03-1807 te Meeden.

‘Op de 3e maart is aangegeven het overlijden van Edzart Reints oud ca 84 jaren, gewoond hebbende in Muntendam, onder het gilde van Duirtkenakker (= Duurkenakker), gehuwd geweest, nalatende zijn weduwe en en meerderjarige zoon uit vorig huwelijk, overleden op 1 maart.’ (Aangegeven lijken 1806-1811, archiefnummer 124, Doop-, trouw- en begraafboeken enz. in de provincie Groningen, inventarisnummer 279, blad 6, Meeden.)

Zoon Reint neemt als familienaam Bos aan, ook geregistreerd als Bosch. 

R. = Registratie
T. = Trouwen
B. = Begraven
HC = Huwelijks Contract
Bron: 
Rijksarchieven Groningen, allegroningers.nl
lidmatengroningen.nl
Familysearch.com acten


Sebes / Luppes, Blijham

Onlangs had ik een aardige puzzel. Een Harm Sebes komt voor in verscheidene akten in Blijham. Voor mij was het even puzzelen hoe hij gelieerd was aan een familie Luppes/Engels. Volgens mij zit het zo:

  1. Sebo / Sebe x vermoedelijk Diewer / Dewer:

    1. k. Gert Sebes * 1600 x  Frouwe Roelfs, Frouwe * 1605 
    2. k. Harmen Sebes  aka Herman Sebes, x Doe
    3. k. Haike Sebes x Alke Harmens, k. Diewer Haikes x Gerdt Alefs (smit)
    4. k. Hille Seben x Ocko Bolens, k.  Aeilko, d. 18-05-1623 Blijham
    5. k. Haeijko Sebens x 1) 02-09-1622 Haeijke Edtzens, bg: Jan Peters, oom en voormond, Gerdt Sebens, broer, Peter Sebens, broer, Ocko Bolens, zwager, Hanne Jans, tr. 2) Alke Barkelagen, 25-06-1626 Blijham. kk. Sebe Haikes 11-08-1639
    6. k. Peter Sebens x Eelste  Alerts (Alerts en Doe gewezen ehelieden dochter, genoemd wordt haar zalige vader Alert Johans, Harmen Sebes geh. met Doe) 

N.B. de naam Alert kan ook als Ooldert of Olert voorkomen.

1.a. Gert Sebes, Gertt Sebes * 1600 x Frouwe Roelfs, Frouwe * 1605 

  1. k. Dewer Geerts? HC met Enne Auties
  2. k. Luppe Geerts  D. Blijham 16-01-1625
  3. K. Trijne Geerts x Jan Wubbes (er is een Berend Roelfs, oom)
  4. k. Geertruit Geerts x Hindrik Meinders? 
  5. k. Anne Geerts x Heere Edzarts (voor bruid moeder tekent Frouwe Roelfs, stiefvader, Harmen Sebes, Jan Wubbes, Haike Sebes)
  6. k. Sebo Geerts x Bauwe Alers, 
  7. k. Louwe Geerts? HC met Claes Jacobs

Weduwe Frouwe Roelfs, ook Frouwe Luppes hertrouwt met Luppe Alerts/Alers 

Roelf:

  1. k. Frouwe Roelfs x 1.a.) Gert Sebes, x 2) Luppe Alerts 
  2. k. Berent Roelfs

1.b. Harmen Sebes is de broer van Gert Sebes, die was getrouwd met Harmens zuster Frouwe Roelfs. Frouwe hertrouwt met Luppe Alerts. Gert Sebes’ zoon Sebo Geerts trouwt met een zus van Luppe Alerts, Bauwe Luppes.

Herman Sebes (Harmen Sebes) x Engell :

  1. k. Hermannus Harmens d. 13-02-1625, Blijham
  2. k. Swaantie Harmens x Wiltjo Broers, x 13-04-1641 Blijham
  3. k. Sebe Harmens
  4. k. Boele Harmens x Nantje Broers (aanwezig voor hem: Harmen Sebes, vader, Berent Roelfs, oom, Phebo Hemmes, zwager; Luppe Boeles, Sijnko Boeles

Harmen Sebes x 2) Doe nn

Harmen Sebes x 3)  Fosse Reiners

Alert was gehuwd met nn: 

  1. k. Luppe Alerts, kk, Doe Luppes, Melle Luppes
  2. k. Jan Alerts
  3. k. Bauwe Alers x 1.a.5.) Sebo Geerts 1631 (genoemd zijn overleden vader en haar moeder met Jan Alerts en Luppe Alerts broers, ook ondertekening van Haike Sebes, Oomke Aises, Hindrik Jans, voor hem: Frouwe Roelfs, Luppe Alerts, Harmen Sebes, Berent Roelfs, Jan Abels

Bron:

Groninger archieven: allegroningers.nl

Familysearch: kerspelzegels Westerwolde