Het was weer eens zover: al scrollend trof ik een krantenberichtje met opmerkelijke inhoud aan dat tegelijkertijd iets van herkenning opriep. Zowel de naam van de hoofdrolspeler als de inhoud van het korte artikeltje waren reden om me er eens even in te verdiepen.

Gerbrand Drent gaf naar eigen zeggen zijn 29e kind aan. Gerbrand (of eigenlijk Garbrand) is een voornaam die in een bepaalde doopsgezinde familie vaak voorkwam, begin 19e eeuw en daar zijn oorsprong vindt bij Garbrand (Germt, Garmt) Hindriks Kremer. Diens dochter Leentje Garms Kremer trouwde met een Timmenga. Herkenning, dus. De Gerbrand Drent in het krantenartikel is een zoon van Leentjes zuster Tijbigje.
Dan de inhoud: het feit dat deze man 29 kinderen zou hebben, dat is toch schier ongelooflijk. Dat moest wel even geverifieerd worden. En al doende was die mythe snel doorgeprikt. Sterker nog, ik stuitte op – zoals Engelsen dat zo mooi noemen – enkele ‘sordid details’. Gerbrand was een veenkoloniale Woody Allen, als het ware.

Het artikel spreekt van drie echtgenotes en de respectievelijke kinderen uit de desbetreffende huwelijken. In zijn eerste huwelijk ‘kreeg hij 7, in zijn tweede huwelijk 9 kinderen’ en ‘hij heeft thans zijn derde vrouw die hem 13 kinderen schonk’. Daar gaan we dan!

Gerbrand Hindriks Drent is een zoon van Hindrik Berents Drent en Tijbigje Gerbrands Kremer. Hij is geboren op 15 augustus 1826 geboren in huis 316 te Nieuwe Pekela. Zijn moeder was eerder gehuwd geweest met Albert Hoving (+1822) en had in dit huwelijk twee kinderen, Hindrik en Janna, gekregen, waarvan Janna jong overleed. Gerbrand kreeg nog een volle zuster, Janna Hindriks Drent, geboren op 15 juni 1828 in huis 319 in Nieuwe Pekela.

Gerbrand trouwde voor de eerste keer in 1852, op 24 december met Harmke Berends Mulder. Hij was toen 26 jaar oud, werkte als arbeider en zijn bruid was een weduwe van 44 jaar. In dit huwelijk werden geen kinderen geboren. Wel was de bruid moeder van zeven kinderen uit haar eerste huwelijk met Tamme Derks van der Wal. In het krantenbericht worden deze dus aan Gerbrand toegeschreven. Het huwelijk tussen Harmke en Gerard wordt uiteindelijk op 26-07-1859 te Nieuwe Pekela op last van de arrondismentsrechtbank ontbonden, op grond van overspel door Gerbrand gepleegd met de weduwe van Lubbert Kram. Lubbert was in 1855 overleden, zijn weduwe was Aaltje Hindriks Blauw. Ten tijde van de scheiding was zij 43 en Gerbrand 33 jaar.

Na deze scheiding lag de weg vrij voor echtgenote nummer twee, Aaltje Nieweg. Zij was sinds 1855 weduwe van Freerk Stam. Een paar maanden na de scheiding vond dit huwelijk plaats, op 10-09-1859 te Nieuwe Pekela. Aaltje bracht uit haar eerste huwelijk vijf kinderen mee en samen met Gerbrand kreeg ze er nog vier. En daar hebben we dus de 9 kinderen uit het tweede huwelijk!

Maar nu wordt het echt juicy… ;)

De oudste dochter van Aaltje en Freerk Stam, Grietje, is 13 jaar oud als haar moeder hertrouwt. Ze heeft een jonger broertje en twee zusjes. Het jongste zusje is acht maanden oud als hun vader overlijdt. Grietjes moeder krijgt met stiefvader Gerbrand vervolgens dus nog vier kinderen, respectievelijk in 1860, 1862, 1863 en 1866. Máár in 1864 wordt Aaltje ook oma! Grietje, dan 18 jaar oud, krijgt een dochter: Aaltje Stam. De aangifte wordt gedaan door Grietjes stiefvader Gerbrand. Twee jaar later, in 1866, is de familie verhuisd naar Onstwedde, de Horsten, bij Musselkanaal en daar bevalt Grietje op 6 augustus van (klein)zoon Jan Stam. Drie weken later bevalt Aaltje op 22 augustus van dochter Tiebechiena Gerbrandina Drent. Moeder en dochter waren dus tegelijkertijd zwanger en zeer waarschijnlijk van dezelfde man. Zou Aaltje toen al hebben geweten…?

In 1869 vinden we het gezin terug over de provinciegrens in Valthermond, waar Grietje bevalt van haar derde kind, Frederika. Aaltje Nieweg geeft dit kind aan bij de gemeente Odoorn. Vanaf 1869 krijgt Grietje Stam nog 9 kinderen, die allen door Gerbrand worden aangegeven, en waarvan de nog levenden uiteindelijk in 1894 door Grietje wettelijk erkend worden.
We kunnen alleen maar raden wat dit voor het huwelijk en het gezin betekende. Maar Gerbrand, een dertiger met zijn stiefdochter, tiener… Hij heeft blijkbaar geen schaamte gevoeld. Integendeel, voor mij lijkt het krantenartikel meer op pochen.

Gerbrand en Aaltje zijn niet gescheiden. Het huwelijk werd ontbonden door het overlijden van Gerbrand in 1906. Aaltje trof ik in de bevolkingsregisters aan, inwonend bij haar dochter Frouwkje van Klinken-Stam, tot 7 februari 1899 in Odoorn, en vanaf die datum met het gezin van Klinken in Emmen.

Over Grietje valt nog wel iets extras te melden. Haar zuster Hemmechien was drie keer getrouwd geweest, respectievelijk met Egbert Leitsma, Jan Boswijk en met Abel Dekker. Ze overleed op 16 februari 1912 in Groningen. Haar weduwnaar, Abel Dekker, was inmiddels ook drie keer getrouwd geweest. Eerst met Grietje Bakker en daarna met Fennechien Akkerman. Op 12 september 1913 trouwde Grietje met haar zwager Abel in Odoorn. All in the family! Op 67-jarige leeftijd was ze dan toch nog de bruid.

Het krantenbericht was uiteindelijk dus schromelijk overdreven. Gerbrand had wel veel kinderen, maar het aantal blijft toch echt steken op 16 in totaal. De genoemde 13 heb ik niet kunnen vinden, de teller staat op 12. Ook meer dan genoeg!
Er was ook geen derde echtgenote. Er was een jonge stiefdochter…

Gerbrand Drenth, arbeider

* 15-08-1826, Nieuwe Pekela

+ 28-03-1906 Valthermond, gem. Odoorn, 79 jaar, aangifte door Albert Schrik en Albert Zijlma, Valthermond

Aaltje Nieweg

*11-09-1822 te Oude Pekela

+ 10-04-1908 te Emmen, 85 jaar, overlijdensaangifte van Aaltje werd door Geert Dijkstra en Hendrik op t Ende gedaan. Ze was weduwe van Germ Drent, eerder van Freerk Stam, 85 jaar oud, verdere gegevens onbekend.

Gerbrand. 1e Huwelijk.
Datum: 24-12-1852 Plaats: Nieuwe Pekela
Bruidegom Gerbrand Drent (arbeider) leeftijd 26 jaar, geboren te Nieuwe Pekela, zv Hindrik Berends Drent en Tiebegien Gerbrands Kremer
Bruid Harmke Reinders (arbeidster) leeftijd 44 jaar, geboren te Midwolda,dv Berend Reinders en Antje Hindriks
Diversen: weduwe van Tamme Derks van der Wal, aka (Harmke Berends Mulder)

Bruid 1. Eerste huwelijk
Tamme (Tammo) Derks van der Wal (arbeider), geboren 26-04-1800 te Oostwold, overleden op 23-10-1848 (leeftijd 47 jaar) te Nieuwe Pekela, gehuwd op 07-08-1831 te Midwolda met Harmke Berends Mulder, (Harmke Beerends Mulder) geboren te Midwolda, overleden op 04-05-1906 (leeftijd 98 jaar),te Nieuwe Pekela, vader Berend Reinders, moeder Anneke Hindriks, overleden echtgenoot Tamme Derks van der Wal. Kinderen:

1. Geertje van der Wal, geboren 13-08-1831 te Oostwold, gem. Midwolda, overleden op 10-06-1931 te Nieuwe Pekela.
2. Beerend van der Wal, 3-11-1833 Oostwold, Midwolda, overleden op 12-07-1913 te Wildervank, geh. Frouwke Knip
3. Derk van der Wal, 5-4-1836 Oostwold, Midwolda (fabrieksarbeider), leeftijd 67 jaar, overleden op 05-02-1904 te Ommelanderwijk gem. Veendam, geh. Trollisa Beekman
4. Annechien van der Wal, 31-5-1838, geboren te Midwolda, overleden op 07-01-1929 te Veendam.
5. Hendrik van der Wal geboren 11-07-1841 te Nieuwe Pekela,overleden op 27-05-1931 te Nieuwe Pekela, geh. Maria Kanter
6. Grietje van der Wal geboren 28-11-1844 te Nieuwe Pekela, overleden op 10-06-1931 te Nieuwe Pekela.
7. Tammo van der Wal (posthuum geboren) geboren 14-07-1849 te Nieuwe Pekela,overleden op 13-06-1921 te Groningen.

Bruid 1. Tweede huwelijk
Datum: 24-12-1852 Plaats: Nieuwe Pekela
Bruidegom Gerbrand Drent (arbeider) leeftijd 26 jaar, geboren te Nieuwe Pekela, zv Hindrik Berends Drent en Tiebegien Gerbrands Kremer
Bruid Harmke Reinders (arbeidster) leeftijd 44 jaar, geboren te Midwolda,dv Berend Reinders en Antje Hindriks
Diversen: weduwe van Tamme Derks van der Wal, aka (Harmke Berends Mulder)

Gerbrand. Bruid 1. Scheidingsgrond eerste huwelijk
Overlijdensakte(Akte)datum: 23-08-1855 Plaats: Nieuwe Pekela
Overledene Lubbert Geerts Kram (arbeider), geb. 21-4-1794 te Nieuwe Pekela, leeftijd 62 jaar, geboren te Nieuwe Pekela, overleden op 22-08-1855 te Nieuwe Pekela echtgenote Aaltje Blaauw, overleden echtgenote Marchien Reints Krubbe; vader Geert Klaassens Kram moeder Anna Menses; Bruid
Aaltje Hindriks Blauw, geboren 06-07-1806 te Oude Pekela, dv Hindrik Willems Blauw (schipper) en Trientje Wolters de Jonge.

Gerbrand. Bruid 1. Echtscheiding eerste huwelijk
Echtscheiding datum: 26-07-1859, Nieuwe Pekela
Bruidegom Gerbrand Hindriks Drenth
Bruid Harmke Berends Mulder

Bruid 2. Eerste Huwelijk
29-05-1845 Plaats: Hoogezand Soort akte: huwelijk
Bruidegom Freerk Stam (smidsknecht), zv Jan Freerks Stam (kleermaker) en Hemke Harms, geboren 25-01-1819 te Beerta, (Freerk Jans Stam (smid) overleden op 10-09-1855 te Nieuwe Pekela.
Bruid Aaltje Nieweg leeftijd 22 jaar, geboren 11-09-1822 te Oude Pekela, dv Hindrik Omges Nieweg (koopman) en Grietje IJzebrands Klatter, overleden op 10-04-1908 te Emmen.
Kinderen:
1.Dochter Grietje Stam, geboren 08-04-1846 te Kalkwijk gem. Hoogezand, overleden te Eindhoven 29 juni 1924, aangifte door twee verplegers, 78 jaar.
2.Dochter Hemmegien Stam, geboren 31-05-1848 te Wildervank, gehuwd met Egbert Leitsma (+), Jan Boswijk(weduwnaar van Marchien Warta)(+), Abel Dekker (huwt later zijn schoonzuster), overleden op 16-02-1912 te Groningen.
3.Zoon Jan Stam geboren 10-01-1850 te Wildervank, overleden op 03-01-1851 te Stadskanaal gem. Wildervank.
4.Zoon Jan Stam geboren 19-01-1853 te Stadskanaal gem. Wildervank, gehuwd met Trientje Schrik (+), Affien Smid, overleden op 09-06-1938 te Kavelingen (Odoorn); oud: 85 jaar
5.Dochter Aaltje Stam geboren 17-01-1855 te Nieuwe Pekela, Overledene Aaltje Stam (arbeidster) leeftijd 17 jaar, geboren te Nieuwe Pekela, overleden op 20-05-1872 te Musselkanaal gem. Onstwedde

Gerbrand. Bruid 2. Tweede huwelijk.
Datum: 10-09-1859 Plaats: Nieuwe Pekela
Bruidegom Gerbrand Drent (arbeider) leeftijd 33 jaar, geboren te Nieuwe Pekela, zv Hindrik Berends Drent en Tiebegien Gerbrands Kremer (arbeidster), gescheiden van Harmke Berends Mulder
Bruid Aaltje Nieweg (winkelierster) leeftijd 36 jaar, geboren te Oude Pekela, Hindrik Omges Nieweg en Grietje IJzebrands Klatter, weduwe van Freerk Jans Stam.
Dit echtpaar blijft getrouwd tot aan het overlijden van Gerbrand in 1906.
1.Zoon Gerbrand Drent geboren 04-11-1860 te Nieuwe Pekela, overleden op 09-03-1862 te Nieuwe Pekela.
2.Dochter Tiebegina Drent, 4-3-1862, Nieuwe Pekela, leeftijd 23 dagen, geboren te Nieuwe Pekela, Tiebegiena Drent, overleden op 24-03-1862 te Nieuwe Pekela.
3.Dochter Gerbrandina Tibegina Drent geboren 17-06-1863 te Nieuwe Pekela, beroep: zonder, overleden op 12-02-1949 te Valthermond (Odoorn); oud: 85 jaar, dochter van Gerbrand Drent en Aaltje Nieweg
4.Dochter Tibechina Gerbrandina Drenth geboren 22-08-1866 te Musselkanaal gem. Onstwedde, overleden op 21-11-1867 te Musselkanaal gem. Onstwedde.

“Bruid” 3. Eerste “huwelijk”
Grietje Stam, geboren 08-04-1846 te Kalkwijk gem. Hoogezand, overleden te Eindhoven 29 juni 1924, aangifte door twee verplegers, 78 jaar. Grietje blijft tot haar 67e ongehuwd en krijgt op haar 18e haar eerste van 12 kinderen. En het lijkt erop dat ze alle twaalf van haar stiefvader Gerbrand zijn… Op één na doet hij alle aangiften. In 1894 erkent Grietje een aantal kinderen officieel als de hare.
1.1 d. Aaltje Stam, 1-10-1864 Nieuwe Pekela, aangifte door Gerbrand, 37 jr], overleden op 01-11-1950 te Dennenoord (Zuidlaren); oud: 86 jaar geh. Jans Kuilman (+), Hendrik Bos (+)
1.2 z. Jan Stam, 06-08-1866 Horsten gem. Onstwedde Bijzonderheden: kind aangegeven door Gerbrand Drenth (39 jr, won. Horsten) geboren 06-08-1866 te Horsten gem. Onstwedde Moeder Grietje Stam] Grietjes moeder Aaltje is tegelijkertijd zwanger, en bevalt op 22 augustus van een kind.
1.3 d.Frederika Stam, 6 maart 1869, Horsten gem. Onstwedde aangifte door Aaltje Nieweg;overleden op 16-08-1931 te Valthermond (Odoorn); oud: 62 jaar, geh. Evert Springer
1.4 z. Gerbrand Stam, 20-11-1871 (133) Exloermond, zv Grietje, aangifte door Gerbrand Drenth, 45, arbeider.Odoorn
1.5 d. Frouwkje, Frouwke 23-3-1874, Exloermond,aangifte door GD, 48, arbeider;Odoorn, overleden op 26-03-1931 te Exloermond (Odoorn); oud: 80 jaar geh Met Sijbrand Aiken (+), Willem van Klinken (+) en Albert Smit (+)
1.6 d. Tiebegiena Gerbrandiena Stam, 13-10-1876, Exloermond, Odoorn, aangifte door GD, 50, arbeider;Odoorn erkend door moeder 4-11-1894
1.7 d. Emmechiena Egberdiena Stam, 10-4-1879, Exloermond, Odoorn, aangifte door GD, 53, arbeider;Odoorn erkend door moeder 4-11-1894,overleden op 03-05-1953 te Odoorn; oud: 74 jaar, geh. Berend Jonkman
1.8 z. Hendrik Stam, Valthermond 11-1-1882, aangifte door GD, 55, arbeider;Odoorn erkend door moeder 4-11-1894
1.9k. 23-7-1884 Valthermond, ovl
1.10 z. Geert Hille Stam, Valthermond, 26-2-1886, aangifte door GD, 60, arbeider;Odoorn erkend door moeder 4-11-1894,
1.11 d. Grietje Stam, Valthermond 10-8-1888, aangifte door GD, 64, arbeider;Odoorn erkend door moeder 4-11-1894
1.12 z.Berend Odoorn, 14-01-1891, aktenummer 11 Berend Stam, geboren te Valthermond (Odoorn) op 12-01-1891, zoon van NN NN, en Grietje Stam. Aangifte door GD 64. verleden op 26-07-1891 te Valthermond (Odoorn); oud: 6 maand, zoon van NN NN en Grietje Stam; beroep: zonder .

Grietje woonde begin 1900 met haar dochter Grietje in Valthermond.
Odoorn, Bevolkingsregister Deel 3, 1900-1938 (toeg. 2001.18; nr. 23)

“bruid” 3. “Tweede huwelijk” (officieel eerste huwelijk)
Grietje trouwt na het overlijden van haar partner (en nog immer wettelijke stiefvader) Gebrand Drent met haar zwager, die weduwnaar is van haar zuster Hemmechien Stam. Huwelijk, Odoorn, 12-09-1913, aktenummer 68. Dispensatie van koningin Wilhelmina.

Bruidegom Abel Dekker, geboren te Muntendam; leeftijd: 71 jaar; woont Ter Apel (Vlagtwedde), zoon van Albert Hendriks Dekker en Jantje Harmannus Heins
Bruid: Grietje Stam, geboren te Hoogezandg; leeftijd: 67, dochter van Freerk Jans Stam en Aaltje Nieweg .
NB: ; weduwnaar Hemmegien Stam; weduwnaar Fennechien Akkerman; Wn Grietje Bakker; vader bruidegom overleden; moeder bruidegom overleden; vader bruid overleden; moeder bruid overleden.
Overledene Abel Dekker leeftijd 75 jaar, geboren te Muntendam, overleden op 05-06-1917 te Ter Apelkanaal gem. Vlagtwedde.
echtgenote Grietje Stam
overleden echtgenote Hemmegien Stam
overleden echtgenote Fennechien Akkerman
eerst overleden echtgenote Grietje Bakker

Grietje Stam:
30 december 1918 in de gemeente Odoorn gekomen, woont in Valthermond vanuit Onstwedde; op 15 augustus 1919 naar Utrecht, geneeskundig instituut voor krank(zinnig?)en, renteniersche.
Bron: Odoorn, Dienstboden Deel 2, 1900-1938 (toeg. 2001.18; nr. 39)

• Bronnen:
• Krantenartikel: de grondwet, Delpher.nl
• allegroningers.nl
• alledrenten.nl

Persoonskaart van Jurrien Coerts Poker

Jurrien Coerts Poker, geb. in 1735 te Colstee, Lippe, Duitsland (M.i. is dit Kohlstäd, https://de.wikipedia.org/wiki/Kohlstädt, meer over historie Kohlstäd http://bit.ly/1VtnhZc), ovl. op 21 december 1818 te Nieuwe Pekela (weduwnaar, 83 jaar, Nieuwe Pekela, echtgenote niet genoemd. Huis nummer 300, aangifte door Jacob Antonius Veldkamp, landbouwer, 38, en Filippus Hendriks Leisler, 50, schoenmaker, Nieuwe Pekela, naburen)

kerk.huw. (resp. ongeveer 26 en ongeveer 36 jaar oud) op 22 februari 1761 te Nieuwe Pekela

met Annegien (Anne) Lubberts, dr. van Lubbert Alberts en Stijntjen Borgers, gedoopt te Nieuwe Pekela 8 september 1724, ovl. (ongeveer 74 jaar oud) circa 1799.

[Huwelijk 22-02-1761 Nieuwe Pekela Bruidegom Jurrien Coers, van Colstee in Lipsland; Bruid Annegijn Lubbers, van Nieuwe Pekela, Bron Doop- en trouwboek Nieuwe Pekela 1704-1811. Collectie DTB (toegang 124).Inventarisnummer 311, folio 141v].

In RA Veendam vermeld op 4 november 1782: Jan Douwes verkoopt aan Jurgen Koerts Poker een blokplaats veen, in de Dallen. Jurrien tekent “Jurrin Kores Poker”

—> Was zijn Duitse achternaam Pucker, genoemd naar een erf in Kohlstädt? Er is een Cord Hinrichs Pucker, aldaar. Was dit wellicht Jurriens vader? Cord (D) = Koert (NL), Pucker (D) = Poker (NL)? Cord Hinrichs was mogelijk een zoon van Hans Pucker en Ilsabein Pencken (bron: Ancestry), dat zou passen met de vernoeming van de tweede dochter van Jurrien en Anne: Elsjen. Suggesties voor nadere bronnen zijn zeer welkom.

https://nali2.tripod.com/~nali2/hausnr.html/ Op deze site staat de geschiedenis van de plaats Haustenbeck, waar o.a. een “Kolonat ” (erf) Pucker was.

Op https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/item/BK65BIAFTVLLMIFJWNG6EODZMBBVRC7V nog gevonden: Pücker (Pucker, Puckert), Hoppenplöckerkolonat Haustenbeck Nr. 7

Verder staat nog op mijn onderzoekslijst:

L 92 T 1 / Lippische Rentkammer – Kolonate, Nr. 4114 (4114) Brauer (Brauercord, Brauerjürgen), Hoppenplöckerstätte Kohlstädt Nr. 32 – Band 1 – Nachfolge des verstorbenen Jürgen Brauer / Gesuche Hans Henrich Schierenberg und Cord Henrich Pucker BESTELLSIGNATURL 92 T 1 / Lippische Rentkammer – Kolonate, Nr. 4114, LAUFZEIT1757-1758, PROVENIENZ Rentkammer/Kolonate, ALT-/VORSIGNATURAltsignatur: Tit. 161 Nr. 20 Vol. I

Uit dit huwelijk:

1. Koert Jurriens Poker, geb. op 7 juni 1763 Nieuwe Pekela, ged. op 12 juni 1763 Nieuwe Pekela.
2. Stijntje (Stientje) Jurriens Poker, ged. op 1 maart 1765 Nieuwe Pekela, woonde huis nr. 285 op 27 maart 1840 Nieuwe Pekela, ovl. (ongeveer 75 jaar oud) op 27 maart 1840 Stientje Jurjens Poker, geh. met Wolter Alberts, weduwe, nalatende twee kinderen Nieuwe Pekela; Poker, Stientje Jurjens, geboren Nieuwe Pekela, gegevens in 1829:, adres Noordkant 282, Nieuwe Pekela, leeftijd 65 jaar, aangifte door Hindrik Jans Meijer, 50, ijzersmid, kerk.huw. (ongeveer 17 jaar oud) op 9 februari 1783 Nieuwe Pekela met Wolter Alberts, zn. van Albert Jurjens en Hindrikjen Wolters, ovl. op 23 september 1808 (boer, HA dochter Hendrikje) te Nieuwe Pekela; nalatende vrouw en 5 kinderen, (Wolter kerk.huw. (1) op 10 augustus 1777 Wolther Alberts x Lubbechijn Derx, beide van Nieuwe Pekela, te Nieuwe Pekela ).
3. Elsjen Jurriens Poker, geb. op 11 november 1767, ged. op 15 november 1767 te Nieuwe Pekela, ovl. (78 jaar oud) op 23 mei 1846 (Memorie van Successie: onvermogend, evenals haar erfgenamen) te Stadskanaal; aangifte door Jan Hindriks Kanning, 55, arbeider, en Hindrik Jans Spier, 28 arbeider, beide te Stadskanaal, arbeiders, kerk.huw. (resp. 29 en ongeveer 32 jaar oud) op 13 november 1796 Nieuwe Pekela met Harmannus Andries Knoppien (Knoppius), zn. van Andries Jurjens en Geesjen Jans, geb. circa 1764 te Borgercompagnie, overleden in huis nr. 296 op 30 juni 1835 te Nieuwe Pekela, ovl. (ongeveer 71 jaar oud) op 28 juni 1835, nalatend vier kinderen, te Nieuwe Pekela. Aangifte door Eerenst Hindriks Bruning, 54, winkelier, Eltje Menses Mulder, 45, schoenmaker, beide te Nieuwe Pekela.

Bronnen:

www.allegroninger.nl, Rijks Archief Groningen

www.familysearch.org

Jantje Sesselaar, geboren Nienhuis, uit Martenshoek

Het was een koude dag, die 20e maart 1888. Het vroor, de temperatuur was -1,3 graden celsius en er viel sneeuw. Van bovenstaand krantenberichtje werd het me vandaag ook een beetje koud om het hart. Een vrouw, bekend als de oude kaartlegster, stierf een kille dood. Ik wilde toch wel graag een beetje meer van haar weten. Het bleek te gaan om Jantje Nienhuis, die was getrouwd met Willem Sesselaar. En dat oud, dat is ook maar relatief: 57 jaar. Middelbaar, zou ik denken. Vier maanden na haar verscheiden hertrouwde haar weduwnaar. Lang duurde zijn nieuwe huwelijk niet: twee jaar later had ook hij het loodje gelegd.

Jantje Nienhuis, geb. 05-08-1830 Woltersum, Ten Boer, ov 20-3-1888, 57 jaar, Sappemeer dv Barteld Garbrands Nienhuis (kleermaker) x Kornelske Hindriks Poort, huwt (31 jr) op 04-08-1862 Willem Sesselaar, (25 jaar) timmermansknecht, geb. 25-05-1836 te Hoogezand, zoon van Willem Willems Sesselaar en Aaltje Kuijpers, overleden op 21-04-1890 te Hoogezand.

Huwelijksakte vermeldt: Leentje Nienhuis. Bij het huwelijk wordt zoon Johannes geëcht.

Kinderen uit het huwelijk:

• Johannes, * 19-05-1862 te Martenshoek gem. Hoogezand in onecht geboren, aangifte door Willem Sesselaar. Johannes is vermoedelijk genoemd naar de in 1859 gestorven broer van zijn vader. Gehuwd met Frouwke Nieborg; overleden op 31 december 1899 in het Kaiser Wilhelm Hospital in Eving, NRW, Duitsland;

• Willem, * 22-05-1865 te Martenshoek gem. Hoogezand, overleden op 19-07-1866 te Martenshoek gem. Hoogezand;

• Willem, * 02-07-1867 te Martenshoek gem. Hoogezand, sjouwerman 1901, (in 1901, 1904, 1909 Norg, Veenhuizen, gevangenis)

• Aaltje * 23-12-1872 te Hoogezand, overleden op 18-07-1959 te Groningen, gehuwd met Jan Lentz.

• Bareld, * 10-03-1870 te Martenshoek gem. Hoogezand, overleden op 20-06-1872 te Martenshoek gem. Hoogezand.

Weduwnaar Willem Sesselaar, timmermansknecht, zoon van WIllem Willems Sesselaar en Aaltje Kuijpers, hertrouwt op 21 juli 1888 met Jitske Smittenberg, 49, wv Pieter Venema (overleden op 23-02-1880), overleden op 16-04-1907 te Kolham gem. Slochteren dv Willem Smittenberg en Lammechien Venema.

Bronnen:
www.allegroningers.nl
historischarchief.midden-groningen.nl
www.delpher.nl
www.familysearch.com

Konraad (Conraad (1724), Conraet Harms (1743), Konraet Harms (1744)) Harmens, afkomstig uit “Rolessen uit de Graafschap van der Lippe”, ovl. na 13 augustus 1745, op die datum nog als getuige aanwezig bij HC van Etje Wessels en Sebe Geerts, Veendam;
kerk.huw. (1) op 16 januari 1724
met Annigjen Cornellis, afkomstig uit Veendam, ovl. voor 1737 (lidmaat in Veendam 1729 in Martio Annigjen Cornellis huisvr. van Conraad Harms)

Uit dit huwelijk:

1. Anna Conraads, ged. op 24 september 1724 Veendam, ovl. (hoogstens 3 jaar oud) voor 20 juni 1728.
2. Cornellis (Kornellis Konraads (1748)) Conraads, ged. op 14 oktober 1725 Veendam, otr. (ongeveer 22 jaar oud) in februari 1748 Veendam (religieus) met Marijke Sijgers, afkomstig uit Borgercompagnie.
3. Anna Coenraads (1783) Conraads (Coenraads), ged. op 20 juni 1728 Veendam, kerk.huw. (ongeveer 28 jaar oud) (1) op 6 maart 1757 Veendam met Luitjen Lucas (Winsemius), afkomstig uit Noordbroek, ovl. voor 19 oktober 1783, kerk.huw. (2) HC 731 Wildervank 15-11-1783

kerk.huw. (2) op 30 november 1731 Veendam
met Geertruijt Ferdinants, geb. Cloppenburg [Duitsland]. (hc Veendam V ll 16/11/1731.)
Lidmaten Veendam 1744, den 28 Febr. Geertruit Ferdinands Huisvrouw van Conraet Harms van de Papisten overgek.

Op 7 december 1750 verkopen zij een huis in Veendam. (RA Vll) (Bron: Database Veendam/Wildervank, Leen Lamain, Internet)

Uit dit huwelijk:

1. Harmke Koenraads Kanninga, geb. circa 1737 Veendam, woont huis nummer 38 op 25 oktober 1811 in Wildervank, winkelierse op 24 november 1811 in Wildervank, ovl. (ongeveer 74 jaar oud) op 24 oktober 1811 inWildervank (getuigen Gerrit Samuels Meihuisen, 34, koopman, Ellerus Uneken, 62, ontvanger, naaste naburen), otr. op 11 juli 1762 Veendam (religieus), kerk.huw. (ongeveer 25 jaar oud) op 1 augustus 1762 te Veendam met Harm Geerts Kanninga (Harm Mulder), geb. Odoorn, molenaar, ovl. in december 1791 Wildervank. Zij en haar man zijn aanwezig bij het opmaken van HC 15-11-1783, te Wildervank, van haar zuster Anna Coenraads.
2. Gesina Konraads, ged. op 20 november 1740 Veendam.
3. Geziena Konraads, ged. op 1 maart 1743 Veendam.
4. Johannis Konraads, ged. op 11 oktober 1744 Veendam.

Naar aanleiding van een oproepje op twitter ontving ik van Martin Hillenga een tip: Die ortsnamen des Kreises Lippe’. Dan kom je wel bij het Westfälisches Ortnamenbuch Bd. 2 (pdf). Dat document heb ik doorgenomen en op basis daarvan trek ik voorlopig deze conclusie: Misschien ver gezocht, maar toch : Rödlinghausen zou wellicht een kandidaat kunnen zijn. Beetje Duits, Gronings binnensmonds uitspreken. “Wat zeggen ie?” ‘Rolngh’sen’ = Rolessen.

In 1670 (30 oktober, Warffum) trouwde de schiller Geert Alberts (Nolleman) met Grietien Hindriks.

Beroepenvantoen.nl meldt over het beroep schiller:

Schelpenvisser, ook schilvisser. In het Friesch Placaatboek 5, 1117 a (van 1676) staat o.a.:
”Wij (verbieden) wel expresselyk alle Schillers, om op voorgeschreven dagen eenige schelpen te vissen, rapen, laden ofte lossen. Bron: WNT

Ook te vinden in http://www.lidmatengroningen.nl/Woorden.htm

Meer over de landschapsgeschiedenis rond Warffum: https://www.rug.nl/research/kenniscentrum-landschap/voor-studenten/masterscripties/masterscriptie_jetske_evenhuis.pdf

Persoonskaart van Geert Alberts

Geert Alberts (Nolleman), afkomstig uit Warffum, schipper in 1666 Warffum, schiller (schelpenvisser) op 5 november 1671 Warffum, ovl. voor 23 december 1677.
tr. (1)
met Griete Reiners (Greetjen) (Lidmaten 08-07-1655, Warffum, op belijdenis: Griete Reiners, huisv. van Geert Albers Schiller), ovl. voor 1670.
Uit dit huwelijk:

1. Greetjen Geerts Nolleman, ged. op 13 april 1666 Warffum.

kerk.huw. (Grietien ongeveer 24 jaar oud) (2) op 30 oktober 1670 Warffum
met Grietien (Greetjen) Hindriks, circa 1646 afkomstig uit Usquert.
Uit dit huwelijk:

1. Trijntje Geerts, ged. op 5 november 1671 Warffum.

Albertje van Meurs, geb. Kuiper

In oktober 1895 gonsde het in Sappemeer van akelige geruchten. Er zou een kindermoord zijn gepleegd: een weduwe van 41 jaar werd door justitie verdacht van een heimelijke bevalling en het laten verdwijnen van haar pasgeboren baby. Eén van de verhalen was dat ze haar kind voor de varkens van een buurman zou hebben geworpen en volgens een ander verhaal zou ze het kind in het Winschoterdiep hebben gegooid. De verdenking was zo groot, dat zij werd verhoord door de rechter-commissaris in Winschoten. Zij bekende en belandde vervolgens in het Winschoter Huis van Bewaring. Volgens haar verklaring was zij heimelijk bevallen van het kind, had het de armen en benen afgesneden, in een schort gewikkeld en in het kanaal geworpen. Op last van justitie werd er gedregd in het Winschoterdiep. Zonder gevolg: er werd niets gevonden en de verdachte werd teruggevoerd naar haar Winschoter cel.
Op vier november werd ze samen met een comité van justitie en politie teruggebracht naar Sappemeer: ze moest aanwijzen waar ze haar kind had laten verdwijnen. Men ging er op dat moment volledig vanuit dat haar kind door haar vermoord, vervolgens verminkt en in het water geworpen was. Ze werd ter plekke geconfronteerd met getuigen maar bleef halstarrig ontkennen. De situatie had heel wat bekijks en, voegt de journalist toe, haar eigen kinderen wendden zich van haar af. Die kinderen, acht maar liefst, waren in het werkhuis beland. De oudste was 18 jaar.
Toen een maand later, in december 1895 in Sappemeer een gruwelijke vondst werd gedaan, bleken de verhalen toch goeddeels op waarheid te berusten. Uit het Winschoterdiep werd door een scheepsjager een kinderarmpje opgevist. En later in de week kwam er nog een kinderbeentje bovendrijven. Daarmee leek de zaak rond. Of toch niet?
Op 16 januari 1896 meldt de Assercourant dat de vrouwelijke verdachte in vrijheid was gesteld. Want, hoewel ze op enig moment een complete bekentenis had gedaan, hield ze bij hoog en bij laag vol het kind niet te hebben vermoord. Uiteindelijk bleek de moord, ondanks haar eerdere volledige bekentenis niet te bewijzen en werd ze dus niet vervolgd voor moord. Wel moest ze terecht staan voor het ‘verbergen van een lijk met het oogmerk de geboorte te verhelen”, en ze werd daarvoor veroordeeld tot 6 maanden gevangenisstraf.

Mijn verhalen hebben vaak een kleine aanleiding. Ik vind een advertentie of een krantenbericht, hoor een overlevering of iets dergelijks. In dit geval was het een klein krantenberichtje. Al speurende rees er uit de berichten een beeld op van een monsterachtige daad, maar ook van grote wanhoop. Hoe komt iemand tot zijn daden? Het antwoord ligt in de geschiedenis besloten. Het enige wat ik kan doen is een lichtje schijnen op de dader, en haar omstandigheden engiszins toelichten: in het jaar 1893 blijft een vrouw op haar 41e jaar alleen achter met acht kinderen, na 23 jaar huwelijk. Haar echtgenoot, Frederik van Meurs, was al die tijd zaagmuldersknecht in Sappemeer, maar in het jaar van zijn dood was hij houtkopersknecht. Het zal in dit gezin geen vetpot zijn geweest. En met het wegvallen van de man, vader en kostwinner moet de situatie moeilijk zijn geweest voor Albertje Kuiper, want dat is wie de vrouw was. Er was geen liefdadigheid, het waren barre tijden. Albertje verdiende na het overlijden van haar man de kost als ventster. Was dat niet genoeg om de hongerige monden van haar acht kinderen te voeden? Dacht ze dat ze een nieuwe liefde had gevonden? Feit is dat ze twee jaar na het overlijden van haar man zwanger raakte, en zich gedwongen zag heel slechte besluiten te nemen. Kwamen de kinderen na haar terugkeer uit korte gevangenschap bij haar terug? Dat antwoord kan ik (nog) niet geven. Zo ja, dan toch niet voor lang. Albertje overleed twee jaar na haar vrijlating, in 1898. De kinderen zullen in dat geval wederom in het werkhuis zijn terechtgekomen. En het leed van de kinderen van Meurs was nog immer niet geleden: door een wrange speling van het lot werd op 3 juli 1911 Elso van Meurs dood uit het Winschoterdiep, ter hoogte van het Foxholsterbosch, gehaald. Hij was de dag er voor naar de Foxholster kermis geweest. Hij was nog maar 20 jaar. Een jaar daarvoor deed de vader van het werkhuis aangifte van het overlijden van Elso’s eveneens 20-jarige broer Frederik. Uit de overlijdensadvertentie in 1919 van Jan Meurs, de oudste zoon en broer, blijkt dat de rest van het gezin elkaar niet uit het oog verloren is. Ik hoop voor ze dat ze hun moeder hebben kunnen vergeven en een goed leven hebben gehad.

Gezinsblad van Albertje Kuiper
Albertje Kuiper, geb. op 30 jul 1854, Veendam, Beneden Verlaat, ovl. (43 jaar oud) op 4 mei 1898 Sappemeer, [getuige: Kornelis Procé, 36, rijksveldwachter, Hendrik Hollé, 31, gemeenteveldwachter, beide woonachtig in Sappemeer] tr. (resp. 23 en ongeveer 24 jaar oud) op 22 jun 1878 Sappemeer Frederik van Meurs, geb. op 06-10-1853, Sappemeer, zaagmuldersknecht tussen 22 jun 1878 en 30 aug 1892 Sappemeer, houtkopersknecht op 8 feb 1893 Sappemeer, ovl. (ongeveer 39 jaar oud) op 8 feb 1893 Sappemeer.
Uit dit huwelijk:

1. Jan van Meurs, geb. op 29 sep 1878 Sappemeer, ovl. (40 jaar oud) op 11 aug 1919 Groningen.
2. Fokko van Meurs, geb. op 26 apr 1880 Sappemeer, ovl. (60 jaar oud) op 23 aug 1940 Bocholtz.
3. Wicher van Meurs, geb. op 26 feb 1882 Sappemeer, ovl. (82 jaar oud) op 10 mei 1964 Hoogezand‑ Sappemeer.
4. Rotgert van Meurs, geb. op 22 jul 1883 Sappemeer, ovl. (3 maanden oud) op 28 okt 1883 Sappemeer.
5. Klaas van Meurs, geb. op 18 sep 1884 Sappemeer, ovl. (1 jaar oud) op 4 sep 1886 Sappemeer.
6. Roelfien van Meurs, geb. op 5 feb 1886 Sappemeer, ovl. (74 jaar oud) op 15 aug 1960 Winschoten.
7. Klaas van Meurs, geb. op 30 aug 1887 Sappemeer, ovl. (72 jaar oud) op 2 mrt 1960 Groningen.
8. Frederik van Meurs, geb. op 6 sep 1889 Sappemeer, ovl. (21 jaar oud) op 19 okt 1910 Aangifte door bestuurder Armhuis Roelf Kolder Sappemeer.
9. Elso van Meurs, geb. op 25 jun 1891 Sappemeer, ovl. (20 jaar oud) op 3 jul 1911 Foxhol Verdronken in het Winschoterdiep, Foxholsterbosch.
10. Albertus van Meurs, geb. op 30 aug 1892 Sappemeer, ovl. (ongeveer 85 jaar oud) op 29 nov 1977 Hoogezand Familieadv.

Albertje Kuiper, uit onbekende relatie:

1. Nn Kuiper, geb. en ovl. in okt 1895 Sappemeer.
   Dit kind is niet aangegeven, het bestaan is ontleend aan krantenberichten: kindermoord Sappemeer.

Geraadpleegde bronnen:

Groninger Archieven: www.allegroningers.nl

Wie was Wie?: wiewaswie.nl

Krantenarchieven: krantenartikelen, familieadvertenties: www.Delpher.nl "Familiebericht". "Nieuwsblad van het Noorden". Groningen, 04-07-1923. Geraadpleegd op Delpher op 11-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010884571:mpeg21:a0024

https://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=8931 Molendatabase

https://www.veenkoloniaalmuseum.nl/nl/in-het-museum/tentoonstellingen/van-hout-en-verre-reizen Veenkoloniaal Museum, Veendam 

Waar werd oprechter trouw Dan tussen man en vrouw Ter wereld ooit gevonden?

In 1891 begint een artikeltje in de Nieuwe Veendammer Courant met bovenstaande regel. En zo lieflijk als het begint, zo dramatisch is de wending. Martenshoekster Geert Teuben meldt in een advertentie aan wie het maar wil lezen, dat hij de kredieten die aan zijn vrouw worden verstrekt niet zal betalen. Dat zit ‘m echter niet glad, want zijn echtgenote, Grietje Reinek, laat zich niet onbetuigd en plaatst een weerwoord zonder weerga!
Zij beschuldigt hem van diefstal van een bijl, hamers en spijkers van zijn vermoedelijke werkgever, scheepsbouwer Bodewes en planken van een zekere J. van der Goot. Want, zo stelt ze, het ‘schot en het hoenderhok’ zijn er van gemaakt. Grietje maakt duidelijk dat zij door Geert als een slavin is behandeld. En subtiliteit is niet aan haar besteed, want zij noemt man, paard en datum: op haar trouwdag, 2 augustus (1890) is ze door Geert mishandeld en in februari (1891) is ze het huis uit gezet. En passant verwijt ze behalve Geert, ook zijn familie van het maken van schulden. Maar, vervolgt ze, over de doktersrekening hoeft Geert zich geen zorgen te maken, want die heeft haar familie betaald.
De beide advertenties werden ook landelijk besproken. Zo meldden het Rotterdamsch Nieuwblad, Arnhemsche Courant, en de Grondwet het geval. De Arnhemsche Courant geeft er een opinie bij: ‘is het geen diep rampzalige toestand die er uit blijkt? Twee menschen veroordeeld om levenslang met elkaar te zijn en welke in die verhouding tegenover elkaar staan? En waren Geert Teuben en Grietje Reinek maar de eenigen in dien toestand!”
Mij verbaast het niet, gezien de furieuze, krachtige reactie van Grietje, maar in die tijd was het echt wel een grote stap: dit stel is gescheiden en dat maakte een eind aan de ‘levenslange veroordeling’.
Grietje hertrouwde in 1900 met Jan Prins, het huwelijk eindigde in 1919 door de dood van Jan. Geert trouwde niet weer. Hij woonde bij zijn moeder en haar man, maar belandde in 1909 in Veenhuizen…

ACHTERGRONDEN
Zowel Grietje als Geert waren kinderen van ongehuwde moeders. Toen Grietje zeven jaar oud was, trouwde haar moeder Eelke Niemeijer met Poppe Reinek en werden Grietje en haar oudere broer Jan geëcht. Het echtpaar Reinek werd nog rijkelijk bedeeld met kinderen: Grietje en Jan kregen zes halfbroers en -zussen.
Geert Teuben had een andere achtergrond. Zijn moeder, Tijdje Teuben, was in 1848 gehuwd met Helmer Veenma (toen zonder werk, later dagloner en arbeider) en met haar man kreeg zij tussen 1848 en 1852 drie kinderen. Haar echtgenoot vertrok echter rond 1855 als militair naar Oost Indië. Tien jaar na zijn vertrek kreeg Tijdje een dochter, Henderika Veenma, en in 1867 en 1869 werden haar zoontjes Geert en Frederik Veenma geboren. Later bleek echter dat Helmer Veenma al in 1866 in Suriname overleden is. Henderika bleef wettelijk een Veenma, alhoewel zij niet het kind van Helmer kan zijn. De geboorteactes van beide kinderen die na 1866 geboren waren, werden aangepast. Geert en zijn broertje Fredrik heetten vanaf toen Teuben.

Grietje Reinek, dr. van Poppo Reinek en Eelke Niemeijer, geb. op 14 aug 1867 Kalkwijk (getuigen: aangifte door Grietje Mulder, 25, arbeidster, Kalkwijk; Sijtse van der Laan, 30, arbeider; Kalkwijk; Willem Agterbos, 24, secretaris, Hoogezand),ovl. (70 jaar oud) op 5 jun 1938 Hoogezand (getuige: aangifte door Evert Lammerts, leedaanzegger, 49, Martenshoek),
tr. 2) (resp. 32 en 34 jaar oud) op 10 mei 1900 Hoogezand met Jan Prins, zn. van Douwe Prins en Albertje Lubberts, geb. op 1 mei 1866 Nieuw Scheemda, scheepsjager, ovl. (53 jaar oud) op 1 jun 1919 Nieuwe Compagnie;
trouwt 1)
Geert Teuben, zn. van Tijdje Teuben, geb. op 7 nov 1867 Martenshoek (aangifte door Henderika van Ham, 71, vroedvrouw, Martenshoek; getuigen Hindrik Onnes Heerlien, 43, arbeider, Martenshoek; Harm Bouwman, 26, scheepstimmerknecht, Martenshoek), ovl. (73 jaar oud) op 25 jul 1941 Groningen;
tr. (beiden 22 jaar oud) op 2 aug 1890 Hoogezand, (gesch. op 13 feb 1892 Hoogezand)
met Grietje Reinek, zie hierboven.
Op 8 augustus 1890 zijn ze samen ingeschreven in Hoogezand, hij kwam van Kropswolde, zij van Hoogezand.

Persoonskaart van Grietjes moeder:
Eelke (Eilke) Niemeijer, dr. van Grietje Jans Niemeijer, geb. op 1 apr 1841 Slochteren, ovl. (88 jaar oud) op 16 mrt 1930 Hoogezand
tr. (resp. 33 en 34 jaar oud) op 31 okt 1874 Hoogezand, (getuige: Albert Smit, 40, scheepstimmerknecht, Sappemeer, aangehuwde broer van bruidegom; Jan Willem Navest, 32, suikerbakker, Groningen, aangehuwde broer van bruid, Johan Heimel, Willem Agterbos, gemeenteambtenaren)
met Poppo Reinek, zn. van Gerrit Jan Reinek en Johanna te Grootenhuis, geb. op 14 mei 1840 Sappemeer, ovl. (76 jaar oud) op 10 feb 1917 Sappemeer.
Beide oudste kinderen worden bij het huwelijk geëcht.
Uit dit huwelijk:

1. Jan Reinek, geb. op 8 okt 1863 Sappemeer, ovl. (77 jaar oud) op 18 jun 1941 Martenshoek.
2. Grietje Reinek, geb. op 14 aug 1867 Kalkwijk, ovl. (70 jaar oud) op 5 jun 1938 Hoogezand,
3. Johanna Reinek, geb. op 19 dec 1874 Martenshoek, ovl. (30 jaar oud) op 30 sep 1905 Groningen.
4. Geertruida Reinek, geb. op 16 jul 1876 Sappemeer, ovl. (84 jaar oud) op 11 okt 1960 Hoogezand-Sappemeer.
5. Wolter Kornelis Jacob Reinek, geb. in 1878 Martenshoek, ovl. op 16 apr 1969 Groningen.
6. Harm Reinek, geb. op 15 nov 1880 Martenshoek, ovl. (1 jaar oud) op 7 apr 1882 Martenshoek.
7. Harm Reinek, geb. op 17 aug 1883 Martenshoek, ovl. (82 jaar oud) op 16 apr 1966 Groningen.
8. Poppo Jan Reinek, geb. op 7 mei 1888 Martenshoek, ovl. (74 jaar oud) op 24 feb 1963 Rotterdam.

Persoonskaart van Geert’s moeder:
Tijdje (Tetje, Tietje) Teuben, dr. van Jan Jans Teuben en Elsien Ypes Jager, geb. op 7 jun 1828 Martenshoek, arbeidster, ovl. (78 jaar oud) op 2 feb 1907 Martenshoek
tr. (resp. 20 en 30 jaar oud) (1) op 7 sep 1848 Hoogezand
met Helmer Veenma, zn. van Jan Joestens Veenma en Aaffien Helmers Molema, geb. op 17 mrt 1818 Westerbroek, ovl. (48 jaar oud) op 25 aug 1866 te Suriname.
Uit dit huwelijk:

1. Jan Veenma, geb. op 30 dec 1848 Martenshoek, ovl. (29 jaar oud) op 14 okt 1878 Martenshoek.
2. Jan Veenma, geb. op 23 okt 1852 Martenshoek, ovl. (78 jaar oud) op 3 apr 1931 Martenshoek, tr. Grietje van Delden, geb. circa 1856 Hoogezand.
3. Ipe Veenma, geb. op 13 nov 1854 Martenshoek, ovl. (37 jaar oud) op 21 jan 1892 Groningen, tr. (resp. 23 en ongeveer 23 jaar oud) op 20 jul 1878 Hoogezand Grietje Olthof, geb. circa 1855 Nieuw Scheemda.
   N.B. Helmer Veenma vertrok in 1855 als militair naar Oost Indië en keerde niet meer terug.
   dochter:
4. Henderika Veenma, geb. op 25 jun 1865 Martenshoek, ovl. (76 jaar oud) op 16 mei 1942 Martenshoek, tr. Hindrik Venema, geb. circa 1864 Martenshoek.
   zonen:
5. Geert Teuben, geb. op 7 nov 1867 Martenshoek, ovl. (73 jaar oud) op 25 jul 1941 Groningen,
6. Fredrik Teuben, geb. op 23 okt 1869 Martenshoek, ovl. (76 jaar oud) op 1 feb 1946 Hoogezand,
   tr. (resp. 60 en ongeveer 59 jaar oud) (3) op 22 aug 1888 Hoogezand, getuige: allen ambtenaren van de gemeente Hoogezand
   met Hindrik Heerlien, zn. van Onno Geerts Heerlien en Jantje Pieters, geb. in 1829 Appingedam, woont op 22 aug 1888 Martenshoek, ovl. (ongeveer 73 jaar oud) op 22 okt 1902 Martenshoek. Hindrik is getuige bij de aangifte van Hinderika Veenma, in 1865 en van Geert Teuben in 1867. Hindrik was eerder getrouwd
   (resp. 19 en 24 jaar oud) op 22 mrt 1849 Appingedam met Jantje Mulder, geb. op 29 sep 1824 Farmsum, ovl. 11 okt 1884 in Farmsum, laatstelijk woonachtig in Hoogezand.

Bronnen:
*1) Waar werd oprechter trouw Dan tussen man en vrouw Ter wereld ooit gevonden? Twee zielen gloênde aaneengesmeed, Of vast geschakeld en verbonden In lief en leed. Fragment uit De Gijsbrecht van Aemstel, Joost van den Vondel 1587-1679 (https://seniorplaza.nl/gedichten/waar-werd-oprechter-trouw/)
*2) delpher.nl De originele advertenties hebben gestaan in het blad Goorecht-Oldambt. Ik heb daar geen exemplaar van kunnen vinden. In het Groninger Archief zijn wel exemplaren, maar 1891 lijkt te ontbreken.
*3) allegroningers.nl
*4) alledrenten.nl
*5) https://www.gevangenismuseum.nl/

1856 – De vroege ochtendzon piept door de wolken als Stijntje Jans Langbeek de deur van haar schamele veenhut opent. Zuchtend leunt ze even tegen de deurpost en plaatst haar handen in de zij. Haar gezicht draagt duidelijke sporen van een zwaar leven, maar ondanks dat heeft ze iets aantrekkelijks en innemends. Misschien zijn het haar heldere blauwe ogen, waaruit de levenslust sprankelt. Die ogen spreken boekdelen, ze lokken en lachen als ze vrolijk is, stralen als ze naar haar kinderen kijkt en worden verdonkerd wanneer de dagelijkse zorgen de overhand krijgen.

Nu staan haar ogen donker. Een nieuwe dag, jawel, maar wel een nieuwe dag vol zorgen. Als je moet rondkomen van een schamel loon, verdiend met hard werken in het veen, brengt elke dag nieuwe moeilijkheden. Zeker als je, zoals Stijntje, een groot gezin hebt. Ze deelt haar hut met Reindert Koning en hun kinderen. Zij heeft kinderen in soorten; een reeds volwassen drietal uit haar huwelijk met Derk Reilman, twee dochters waarvan Reindert de vader is en in de periode voor ze Reindert leerde kennen kreeg ze ook nog een tweetal kinderen, die jong zijn gestorven. Over de identiteit van hun vader of misschien zelfs vaders zwijgt ze; het is niet nodig dat iemand dat weet, vindt ze. Het waren háár kinderen, dat te weten volstaat.

Reindert en Stijntje zijn niet getrouwd; om een huwelijk te laten sluiten heb je immers geld nodig en het aanvragen van de benodigde aktes kost een lieve duit. Dat geld besteden ze liever aan voedsel. En ach, ook zonder het boterbriefje valt goed te leven. Ze weten immers toch wel dat ze bij elkaar horen. Al is Stijntje dan ook twintig jaar ouder dan Reindert, het zit wel goed met die twee. Voor Stijntje is Reindert haar man, gehuwd of niet gehuwd. Maar nu heeft ze zorgen. Ze is inmiddels negenenveertig jaar en als de tekenen haar niet bedriegen, dan verwacht ze óf een kind óf ze is een oude vrouw geworden. Zelf denkt ze het laatste en dat maakt dat ze haar vruchtbare leven overpeinst, staande in de deurpost in het Drentse veenlandschap van Anloo.

Twintig jaar was Stijntje toen ze Derk Hendriks Reilman, die als arbeider werkte in Westerbroek, ontmoette. Hij kwam, net als Stijntje en haar ouders, uit Duitsland. Stijntjes vader, Johann Jürgen Langbeck, had hun geboorteplaats Haarburg (in het Graafschap Hannover) verlaten wegens de bittere armoede daar. Op zoek naar meer voorspoed trokken ze naar Nederland, om in 1804 uiteindelijk neer te strijken in Scharmer, waar zich al meer Evangelisch-Luthersche Duitsers gevestigd hadden. Helaas was het ook hier bittere armoede. De bewoners van de streek stonden niet goed aangeschreven wegens hun liederlijke gedrag, in de ogen van de meer gefortuneerden dan. Maar onderling was de saamhorigheid en hulpvaardigheid groot en daar denkt Stijntje nog altijd met warmte aan terug.

Stijntjes gedachten dwalen af naar haar jeugd. Ze overpeinst de ontberingen en moeilijkheden die haar ouders moeten hebben doorstaan tijdens hun landverhuizing. Eigenlijk was het een dapper avontuur. Haar ouders, met hun oudste zoon Johann, die in 1799 nog in Haarburg in Duitsland was geboren, moesten een barre reis hebben gemaakt. Nog een wonder dat Johann dat had overleefd. Nooit had Stijntje van haar ouders gehoord of er nog meer kinderen tussen Johann en het volgende zoontje – dat in Scharmer geboren was in 1807 en vervolgens alweer gestorven in 1808 – waren geboren. Ze vermoedde van wel. Zo ging het immers, het ene na het andere kind kondigde zich aan, reis of geen reis. Nu kan ze haar ouders er niet meer naar vragen. Moeder Leentje Kweeboom (haar Hollandse naam, in plaats van het prachtige Duitse Catharina Margaretha Magdalena Quebaum) was in 1840 in Scharmer gestorven en vader Jan (Johann Jürgen) stierf vier jaar later. Moeder was negenzestig geworden, vader eenenzeventig. Snel rekent Stijntje: redelijkerwijs heeft ze nog zo’n goede vijfentwintig jaren als oude vrouw te gaan. De tijd vliegt. Als de zorgen maar eens wegblijven, denkt Stijntje.

Derk. Ach ja, Derk. Hij was een goede vent, hij werkte als los arbeider bij een ‘dikke’ boer. Ze waren in januari van het jaar 1831 getrouwd, weliswaar met een bewijs van onvermogen, maar toch: getrouwd. Stijntje moest een verklaring laten opmaken over de datum van haar doop. In de acte van bekendheid werd als geboortedatum mei 1808 vastgesteld en in plaats van de naam die haar ouders haar hadden geven, Christina, noteerde de ambtenaar het afgeleide Stijntje als haar naam. De preciese gebooortedatum schenen haar ouders niet meer te weten en gedoopt was ze ook niet. Reeds twee jaar vóór haar huwelijk met Derk, was er al een kind geboren: zoon Hindrik. En, precies veertien dagen voor hun huwelijk had het tweede kind het levenslicht gezien. Het was een zoon, genoemd naar haar vader, Jan. Beide kinderen waren bij het huwelijk geëcht. Na twee huwelijksjaren werd het eerste kindje bínnen het huwelijk geboren: een teer dochtertje, Aaltje. Groot was het verdriet toen dit kleine meisje binnen een jaar overleed. Er kwam nóg een zoon, Geert. De jongens waren sterk en overleefden de kinderjaren. De tak van de levensboom van de familie Reilman zou doorgroeien. Maar de levensdraad van Derk was in datzelfde jaar afgebroken. Nòg kan Stijntje de ontreddering van dat moment voelen. Haar sterke boom van een kerel, die nog nooit ziek was geweest, nu plotsklaps geveld. Nog maar dertig was hij geweest toen hij ziek werd en stierf en haar achterliet met de zorg voor zijn drie jongens.

Het leven komt zoals het komt, je kunt de tijd niet terugdraaien en dat is maar goed ook. Nu, 25 jaar later, kan ze glimlachen bij de herinnering aan Derk. Ze hebben het goed gehad tijdens hun korte huwelijk. Hun zonen doen het goed, ze verdienen inmiddels de kost en de oudste is al weer twintig. Flinke jongens zijn het, dol op hun Mutti. De tweede zoon lijkt op Derk en dat vindt ze fijn.

De eerste tijd na Derks dood had ze niet getaald naar andere mannen. Maar na een paar jaren, begon haar bloed te kriebelen. En zo kwam het, dat ze inging op de avances van een knappe seizoensarbeider. En het kon niet uitblijven: Stijntje raakte zwanger. Wat een schande! Ze was destijds blij dat haar moeder dat niet meer had meegemaakt. Anderzijds had ze graag haar moeders warme troost gevoeld tijdens deze moeilijke zwangerschap. Moeilijk, want haar knappe minnaar was al weer verder getrokken en wist niet van Stijntjes situatie. In 1842 beviel ze van haar zoon Harm. De naam verwees naar zijn vader en dat was dan ook alles wat het kind van zijn vader te verwachten had. De vader kwam twee jaar later nog eens voor seizoenswerk in Westerbroek maar voelde zich niet verantwoordelijk voor het kind. Ondanks deze houding kwam Stijntje toch weer in zijn ban. Een tweede zwangerschap was het gevolg. Een dochtertje, Leentje, werd geboren, zij werd genoemd naar haar grootmoeder. De vader was alweer gevlogen, waarover Stijntje uiteindelijk niet al te rouwig was. Hij was knap, maar verder: een flierefluiter was het, een vogel die je niet kon kooien.

Het kind Harm was niet sterk en vaak ziek. Nog kan ze zijn beeltenis voor zich zien, blond van haar, bleek van huid en hij had blauwe ogen. Een knap ventje, vrolijk ook, ondanks zijn teer gestel. Hij was haar zonnestraaltje. Uiterlijk een tegenstelling met zijn halfbroers, die sterk en tanig zijn. Voor hem waren zijn grote broers zijn helden. Elke avond keek hij verlangend uit naar hun thuiskomst. Stijntje genoot altijd van het gesnater van de kinderstemmen, gemengd met de bas van haar oudste, die toen de baard al in de keel had. Het kleine meisje, Leentje, was behept met hetzelfde gestel als haar broertje. Wonderlijk, bedacht Stijntje, hun vader leek zo sterk en gezond, en toch waren haar beide kinderen van hem zo ziekelijk teer.

Uiteindelijk won hun ziekte het. Eerst stierf in 1847 haar dochtertje, een klein popje van drie jaar oud. Ook Harm stierf, nu zeven jaar geleden, net zeven jaar oud. Haar kleine kereltje was in haar armen gestorven, met een glimlach om zijn blauwige lipjes. En hoe graag ze haar kinderen ook goed wilde begraven, dat zat er niet in. Bij de diaconie vroeg ze om ondersteuning voor de begrafenissen. Onverrichterzake werd ze beide keren teruggestuurd. Ze moest maar ergens anders vragen, bij de vader van het kind bijvoorbeeld. Nooit, dacht ze. En zo kwam het dat Leentje en Harm werden begraven op het armengedeelte van het kerkhof, zonder steentje. Zelfs in de dood was er onderscheid, bedacht ze bitter, maar haar geloof bood toch voldoende houvast om door te gaan. Reindert maakte later een houten kruisje op de grafjes.

En nu, bedenkt ze, nu is het leven toch weer goed. Want ruim nog voor Harm overleed, had ze Reindert leren kennen. Reindert Philippus Koning, toen twintig jaar jong, en toch al zo volwassen. Nog kon ze zich afvragen wat hij toen zag in haar, een veertigjarige moeder van vijf kinderen, zich aftobbend in het veen.

Reindert maakt wel eens het grapje dat hij een surrogaatmoeder zocht. Ze weet inmiddels wel beter. Toen hij voor de eerste keer in haar ogen keek, keek hij in de ogen van een jonge meid. Dat zegt hij tenminste en zij gelooft hem maar al te graag. Bijna twee maanden na het verlies van Harm beviel ze van Reinderts dochter, die ze Eltje noemden. Zij had Reinderts moeder willen vernoemen, maar Reindert stelde voor om eerst zijn grootmoeder te vernoemen. Ze stemde er mee in, overwegend dat het wel zo praktisch was om geen twee Stijntjes in één gezin te hebben. Maar toen ze drie jaar later werden verblijd met weer een dochter stapten ze over dat bezwaar heen en noemden dit kind toch ook Stijntje. De ambtenaar registreerde haar als Stijntje Koning. Voortaan waren er Grote Stijntje en Kleine Stijntje. Reindert adoreert zijn vrouwen, die alle drie dezelfde mooie blauwe ogen hebben en omgekeerd zijn zij dol op hem. De dochtertjes zijn sterk en dat is een pak van Stijntjes hart. Behalve een paar verkoudheden zijn ze praktisch nooit ziek.

Stijntje rekt zich uit en besluit de ochtendwerkzaamheden aan te pakken. Water halen, geitenmelk koken en er pap van maken, Reindert wekken en dan het veen in voor de dagelijkse arbeid. Plotseling staat ze stil. Er was beweging in haar. Ze weet het zeker, dit was een maar al te bekend gevoel. Ze is nog geen oude vrouw, ze is weer zwanger. Angst overvalt haar. “Negenenveertig jaar ben ik, kan dit wel goed gaan?” vraagt ze zich af. Ze rept zich naar Reindert, die altijd maar moeilijk wakker wordt en schudt hem heen en weer. Hij moet aan de slag bij zijn boer. Morgen zal ze hem vertellen dat hij nog eens vader wordt, maar deze dag blijft het nog haar geheim. Misschien zal het deze keer een zoon zijn? Ze weet dat dat een wens van Reindert is. ‘Met jouw ogen en mijn mond moet een zoon van ons een knappe kerel worden’, zegt hij meer dan eens. Morgen, dan vertelt ze het, zich nu al verheugend op zijn vreugde.

Epiloog

Op 5 februari 1857 wordt Peter geboren. Reindert, trots, geeft hem aan bij de burgerlijke stand. Maar omdat Stijntje en hij niet getrouwd zijn, weigert de onkreukbare ambtenaar te vermelden dat het kind van Reindert is en krijgt het de achternaam Langbeek, met de vermelding dat het is geboren ten huize van Reindert Koning. Weg is de trots, maar niet de liefde voor dit kind. Reindert vervloekt zijn armoede. Armoede tekent zijn leven. Armoede slaat hem lam. Door armoede zal dit kind van hem zijn naam niet dragen.

Jaren later doet Peter Langbeek zijn vader recht: hij vernoemt zijn eerste zoon naar Reindert. Armoe heeft niet altijd het laatste woord. Het is nu duidelijk dat Reindert Koning een zoon heeft. Peter’s kleindochter is er later vast van overtuigd dat Reindert haar voorvader is en draagt dat uit. Een eeuw later groeit Reinderts stamboom verder en draagt veelkleurige bloesem.

© www.yinnar.nl : overname alleen met instemming van auteur, na schriftelijke toestemming en met bronvermelding.

Al een aantal jaren ben ik op zoek naar de voorouders van Stijntje Derks Fijn. Zij is bewezen een dochter van Derk Jans Fijn, geb. op 26 nov 1766 Zuidbroek, ged. op 7 dec 1766 Zuidbroek en Muntendam, schipper, ovl. (25 jaar oud) op 26 jul 1792 Sappemeer, otr. op 12 nov 1791 Sappemeer, kerk.huw. (resp. 25 en ongeveer 28 jaar oud) op 12 dec 1791 Sappemeer en Ellegien Willems Smit, ged. op 6 nov 1763 Sappemeer, schippersche, ovl. (ongeveer 63 jaar oud) op 3 mrt 1827 Sappemeer, otr. (2) op 15 jul 1806 Sappemeer, kerk.huw. (resp. ongeveer 42 en ongeveer 33 jaar oud) op 31 aug 1806 Sappemeer Barent Jans Bakker, geb. in 1773, woont in 1810 Sappemeer Heerenlaan, ovl. (ongeveer 37 jaar oud) in mei 1810 Sappemeer, begr. op 1 jun 1810 Sappemeer.
Van vader Derk Jans Fijn kan ik vastsstellen dat zijn ouders zijn: Jan (Jannes) Derks Fijn, afkomstig uit Zuidbroek, ged. in okt 1731, Wildervank, schipper, woonde aan de Klapstreek, Zuidbroek; ovl. (ongeveer 44 jaar oud) circa 1776 Zuidbroek, begr. op 12 nov 1776 Sappemeer, kerk.huw. (resp. ongeveer 28 en ongeveer 27 jaar oud) op 15 jun 1760 Zuidbroek en Muntendam met Stijntje Hindriks (de Jonge), ged. op 31 mei 1733 Sappemeer, ovl. (ongeveer 36 jaar oud) circa 1770 Zuidbroek, begr. Sappemeer.
Daarna loop ik vast. Ik zou ze graag koppelen aan onderstaande familie Fijn, maar tot op heden is dat me niet gelukt.

Over de familienaam: was het een scheldnaam of een toponiem (ergens in het DTB wordt eens een plaats Fienne bij Osnabruck gemeld, ik kan een dergelijke plaats niet vinden)? Fien als in fijn- gelovig lijkt me niet waarschijnlijk, dat past meer bij gereformeerd afgescheidenen en dat was pas in 1847 aan de orde. Of toch? Zie het commentaar van Harry Perton, onderaan deze pagina.

De naam Fijn komt al voor in 1701.
Als beroepsnaam: voor zover ik de familie tegenkom waren het schippers.

Iemand suggesties of nog mooier: bewijzen voor afkomst en naam?

Parenteel van Jan Dercks Fijn, beperkt tot vier generaties.

I. Jan Dercks (Jan Dercks, Jan Fijn, Jan Dercks Fijn, Jan Derks Fijn) Fijn,  woont in op 24  januari  1701 Sappemeer, kerk.huw. (1)  op 16  december  1688 Sappemeer met Grietjen (Greete Lammers) Lammerts,  woont in op 24  januari  1701 Sappemeer.
Uit dit huwelijk:
1. Geesjen Jans, ged. op 4  mei  1690 Sappemeer, volgt IIa.
2. Derck Jans Fijn, ged. op 21  mei  1693 Sappemeer.
3. Lammert Jans Fijn, afkomstig uit Sappemeer, ged. op 22  april  1698 Sappemeer, ovl. circa  17  623, begr. Sappemeer, otr. (1)  op 6  februari  1724 Westerlee, kerk.huw.  op 27  februari  1724 Sappemeer met Stijntien Jans, dr. van Jan Nn  en Hille Jans, geb. Winschoten,  woont op 6  februari  1724 Heiligerlee Kloosterholt, ovl. voor  18  maart  1737, kerk.huw. (2)  op 18  maart  1737 Sappemeer met Aaltje Lucas, kerk.huw. (3)  op 7  december  1742 Sappemeer met Fennigje Harms, afkomstig uit Siddeburen.
4. Jacob Jans Fijn, ged. op 24  januari  1701 Sappemeer.
5. Lukes Fijn, ged. op 20  januari  1704 Sappemeer.
Jan Dercks Fijn, kerk.huw. (2)  op 10  november  1715 Sappemeer met Fennechien Jans, geb. Meppen.
Uit dit huwelijk:
1. Jan Derks Fijn, geb. circa  1715, volgt IIb.

IIa. Geesjen Jans, (dr. van I), ged. op 4  mei  1690 Sappemeer, ovl. op 27  april  1719 Sappemeer, kerk.huw.  op 10  februari  1714 Sappemeer met Tole Haikes, ovl. op 28  november  1717 Sappemeer.
Uit dit huwelijk:
1. Haike Toles, ged. op 2  december  1714 Sappemeer.
2. Grietien Toles, ged. op 19  december  1717 Sappemeer.

IIb. Jan Derks Fijn, (zn. van I), geb. circa  1715, kerk.huw. (1)  op 15  november  1739 Sappemeer,  woont op 10  februari  1743 Zuidbroek naast de weduwe Duursema,  wonen aan de Klapstreek op 31  oktober  1751 Zuidbroek met Frerikje Ulferts (Olvers) Olferts, dr. van Ulphert Jans  en Aaltje Jansen, ged. op 2  april  1714 Sappemeer.
Uit dit huwelijk:
1. Fennichje Jans, ged. op 13  november  1740 Sappemeer.
2. Olphert Jans, geb. Zuidbroek, ged. op 10  februari  1743 Sappemeer.
3. Aaltie Jans Fijn, ged. op 28  februari  1745 Sappemeer, volgt IIIa.
4. Derkje Jans Fijn, ged. op 2  april  1747 Sappemeer, volgt IIIb.
5. Derk Jans, ged. op 20  juli  1749 Sappemeer.
6. Grietje Jans Fijn, geb. Zuidbroek, volgt IIIc.
7. Lammert Jans, ged. op 1  september  1754 Sappemeer.
8. Jan Jans Fijn, geb. circa  oktober  1757 Sappemeer, volgt IIId.
Jan Derks Fijn, tr. (2)  circa  1782 met Fennigjen Poppes.

IIIa. Aaltie Jans Fijn (Fin Fien), (dr. van IIb), ged. op 28  februari  1745 Sappemeer, ovl. op 11  oktober  1811 Groningen, kerk.huw. (1)  op 1  januari  1771 Sappemeer met Nantje Pieters, schipper, ovl. voor  13  februari  1780.
Uit dit huwelijk:
1. Harmke Nantjes, ged. op 28  november  1773 Sappemeer.
2. Lammert Nantjes, ged. op 3  december  1775 Sappemeer.
3. Freerkje Nantjes Bisschop, ged. op 5  maart  1778 Sappemeer, volgt IVa.
Aaltie Jans Fijn, otr. (2)  op 13  februari  1780 Veendam, kerk.huw.  op 5  maart  1780 Hoogezand met Geert Hendriks Pot, zn. van Hindrik Jans Pot  en Geesjen Geerts, ovl. voor  17  september  1785, (Geert Hendriks tr. (1) met Grietje Jans.).
Uit dit huwelijk:
1. Jan Geerts Pot, ged. op 8  april  1781 Veendam.
2. Geertje Geerts Pot, ged. op 8  december  1782 Sappemeer.
Aaltie Jans Fijn, otr. (3)  op 11  september  1785 Veendam, kerk.huw.  op 17  september  1785 Groningen met Claes Jans (Klaas) de Vries, afkomstig uit Grijpskerk, ovl. voor  11  oktober  1811.
Uit dit huwelijk:
1. Pieter Klaassens de Vriese, ged. op 3  september  1786 Veendam.

IVa. Freerkje Nantjes Bisschop, (dr. van IIIa), ged. op 5  maart  1778 Sappemeer, ovl. op 26  februari  1834 Groningen, tr. met Jacob (Frederika Nantje Bisschop) Roelofs, geb. circa  1772, onderwijzer der jeugd, ovl. op 28  november  1827 Groningen.
Uit dit huwelijk:
1. Aaltje Roelofs, geb. in 1813, werkvrouw, ovl. op 27  februari  1864 Oosterwijtwerd.
2. Elisabeth Roelofs, geb. in september  1820 Groningen, ovl. op 20  juni  1878 Groningen.\

IIIb. Derkje Jans Fijn, (dr. van IIb), ged. op 2  april  1747 Sappemeer, weversche, ovl. op 7  januari  1823 Veendam, tr. met Jan Adam Loorbag (Lobag, Loerbag, Loorbach), geb. circa  1745 Krombach,  Hessen‑ Kassel  [Duitsland], wever, ovl. op 19  december  1822 Veendam.
Uit dit huwelijk:
1. Freerkje Jans Loorbag, ged. op 26  mei  1771 Sappemeer, ovl. vanaf  1822.
2. Christina Jans Loorbag, ged. op 2  mei  1773 Sappemeer, ovl. voor  7  juli  1774.
3. Christina Jans Loorbag, ged. op 7  augustus  1774 Sappemeer, ovl. voor  31  mei  1778.
4. Berent Jans Lohrbach, ged. op 8  oktober  1775 Sappemeer, ovl. vanaf  1822.
5. Kristina Jans Loorbag, ged. op 31  mei  1778 Sappemeer, ovl. voor  16  januari  1780.
6. Christina Lobag, ged. op 16  januari  1780 Sappemeer, ovl. voor  30  september  1781.
7. Kristina Jans Loorbag, ged. op 30  september  1781 Sappemeer, wever, ovl. voor  1822.
8. Adam Jans Loorbach, ged. op 18  januari  1784 Sappemeer, wever, ovl. vanaf  1822.
9. Christiaan Jans (Kristjaan) Loorbag, geb. op 24  mei  1787 Veendam, Wever, ovl. vanaf  1822.
10. Derk Jans Loorbach, ged. op 12  september  1790 Veendam, wever, ovl. vanaf  1822, kerk.huw.  op 26  februari  1816 Veendam met Freerkje Jans Fijn, (dr. van IIId), ged. op 6  september  1789 Sappemeer.
11. Johan Adam (Jan Jans) Loorbach, ged. op 13  april  1794 Veendam, wever, ovl. vanaf  1822.

IIIc. Grietje Jans Fijn, (dr. van IIb), geb. Zuidbroek, ged. op 31  oktober  1751 zuidbroek  en  Muntendam, ovl. op 4  januari  1845 Groningen, kerk.huw.  op 19  maart  1775 Sappemeer met Jan Luitjes, zn. van Luite Jacobs  en Liefke Hindriks, geb. circa  1751 Sappemeer, schipper, ovl. op 6  september  1832 Groningen.
Uit dit huwelijk:
1. Liefke Jans de Groot, ged. op 27  juli  1777 Sappemeer, ovl. op 11  april  1846 Groningen.
2. Freerkje Jans, ged. op 24  januari  1779 Sappemeer.
3. Freerkje Jans de Groot, ged. op 12  maart  1780 Sappemeer, ovl. op 27  december  1850 Groningen.
4. Luitje Jans, ged. op 23  februari  1783 Sappemeer.
5. Jantje Jans, ged. op 29  april  1785 Groningen, volgt IVb.
6. Jan Jans de Groot, ged. op 10  juni  1787 Sappemeer, ovl. op 1  maart  1820 Groningen.
7. Hindrik Jans, ged. op 29  maart  1789 Sappemeer.
8. Hindrik Jans, ged. op 12  december  1790 Sappemeer.
9. Lammert Jans, ged. op 28  juli  1793 Sappemeer.

IVb. Jantje Jans, (dr. van IIIc), ged. op 29  april  1785 Groningen,
een zoon:
1. Frederik Fijn, ged. op 20  maart  1810 Groningen, scheepstimmerman, ovl. op 17  maart  1846 Wildervank, kerk.huw.  op 20  mei  1833 Wildervank met Antje Okkes de Jonge, ged. op 10  mei  1807 Wildervank, ovl. op 20  februari  1846 Wildervank.

IIId. Jan Jans Fijn, (zn. van IIb), geb. circa  oktober  1757 Sappemeer, zeeman, ovl. op 11  september  1832 Sappemeer, tr. met Zwaantje Machiels Dekker, geb. circa  1756, ovl. op 21  april  1820 Sappemeer.
Uit dit huwelijk:
1. Michiel Jans Fijn, ged. op 4  november  1787 Sappemeer.
2. Freerkje Jans Fijn, ged. op 6  september  1789 Sappemeer, tr. met Derk Jans Loorbach, (zn. van IIIb) (zie IIIb).
3. Pieter Jans Fijn.
4. Jan Jans Fijn.
5. Grietje Jans Fijn.

Bron: Groninger Archieven

Van Harry Perton (@Gelkinghe) ontving ik via Twitter de volgende reactie (27-01-2022):

De bij- en scheldnaam ‘Fiene’/’Fijne’ voor bevindelijk-gereformeerde zwartkousen komt al in de eerste decennia van de 18e eeuw voor. Bij de twisten tussen aabhangers en tegenstanders van Schortinghuis bv., rond 1740, valt die term nogal eens in Oldambtster kerkeraadshandelingen
Familienaam Fijn: https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/detail_naam.php?gba_lcnaam=fijn&gba_naam=Fijn&nfd_naam=Fijn&operator=eq&taal=
Familienaam Fien: https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/detail_naam.php?gba_lcnaam=fien&gba_naam=Fien&nfd_naam=Fien&operator=eq&taal=.
Een ander scheldwoord, dat er dichtbij zat, was fymelaar (of futzelaar, later femelaar): https://books.google.nl/books?id=JIa8dSHYAP8C&pg=PA159&dq=Fymelaar&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwj7vau-_tH1AhWFzaQKHRE6Aq8Q6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=Fymelaar&f=false

(Beer, De Beer, De Bere, Lubben, Lubbing)

Hindrik Geerts in Pekela was onverbeterlijk. Dat wordt althans beweerd in één van de officiële stukken die zijn zoon Geert bij zijn huwelijk overlegde. “Hindrik Geerts de Beere behoeft geen certificaat van Zijn Edele den Heere gouverneur omredenen hij wegens incorrigibel gedrag is ontslagen.” Tuchthuis, verbanning, het zal Hindrik niet op het juiste spoor gebracht hebben. Zijn familienaam De Beere werd in 1799 als zijn bijnaam gemeld: Hindrik Geerts of de zogenoemde Beer. Hij, Hindrik Geerts, 30 jaar oud, geboren in de Wildervank, werd in dat jaar veroordeeld tot verbanning, wegens het roepen van ‘Oranje Boven’ (en meerdere niet nader omschreven ‘uijtdagende en honende’ uitdrukkingen) in het huis van kastelein en bakker Derk Hindriks. Hindrik kon het vermoedelijk niet echt veel schelen. Bij zijn belediging had hij namelijk geroepen dat er al meer half- of kalfbroers van hem in de toren gevangen zaten, daar moesten ze hem maar bij zetten! Op 16 augustus 1799 gelastte de Wedman van Winschoten inderdaad de overbrenging van Hindrik Geerts, in de Nieuwe Pekela wonende, naar de gevangenen toren van Zuidbroek. Dat lukte niet direct: Hindrik Geerts maakte zich uit de voeten, maar een klein half jaar later, op 22 februari 1800 was hij dan toch het haasje en werd hij overgebracht naar Zuidbroek. Op 26 maart werd hij voor een jaar verbannen, àlsook uit de streek Wedde en Westerwolde. Zou hij zich toch vertonen in het voormalige gewest Stad en Lande, dan wachtte hem alsnog het tuchthuis in Groningen met de daarbij behorende handarbeid. Hij werd ook veroordeeld in de kosten van het proces. Ik ben hem na deze tijd niet weer tegengekomen in de rechterlijke archieven.

Hindrik Geerts de Beere (de Beer), geb. tussen 1761 en 1769 vermoedelijk Wildervank, arbeider, woont huis 312, Nieuwe Pekela op 20 maart 1812, ovl. op 3 maart 1839 Nieuwe Pekela, (getuige: Teunis Hindriks Blaak, 65, landgebruiker; Jan Jans Zuidema, 44, landgebruiker, beide naburen te Nieuwe Pekela) otr. in juli 1794 Wildervank, kerk.huw. op 2 augustus 1795 Nieuwe Pekela met Anna Harms Hannover, geb. circa 1764, woont huis 312, Nieuwe Pekela op 20 maart 1812, ovl. op 5 februari 1839 Nieuwe Pekela, (getuigen: Derk Jans Bot, 46, arbeider; Willem Abrahams de Groot, 39, arbeider, beide te Nieuwe Pekela en naburen).
Uit dit huwelijk:

1. Geert Hindriks de Beere, geb. op 29 september 1796 Nieuwe Pekela, ged. op 9 oktober 1796 Nieuwe Pekela, ovl. op 28 oktober 1866 Nieuwe Pekela, tr. (1) op 23 mei 1818 Nieuwe Pekela met Marchien (Margien) Harms Warta, dr. van Harm Davids Warta en Marchien Hindriks, geb. op 5 november 1786 Nieuwe Pekela, ged. op 5 november 1786 Nieuwe Pekela, ovl. op 28 januari 1859 Nieuwe Pekela, (Marchien tr. (1) met Nn.), tr. (2) op 18 februari 1860 Nieuwe Pekela met Margaretha Voordewind, dr. van Jurjen Hindriks Voordewind en Stientje Heres Kamminga, geb. op 14 oktober 1830 Nieuwe Pekela, zonder beroep, ovl. op 22 november 1908 Nieuwe Pekela.
2. Trientje Hindriks de Beere (Lubbing Lubben), geb. op 17 november 1799 Nieuwe Pekela, ged. op 1 december 1799 Nieuwe Pekela, woont aan de Noorderkolonie, ovl. op 11 november 1874 Nieuwe Pekela, (getuige: Geert Norder, 35, arbeider; Kornelis Norder, 56, arbeider; beide naburen te Nieuwe Pekela), tr. op 5 maart 1831 Nieuwe Pekela, (getuige: Jan Boelens, 72, landgebruiker; Halbe Pijbes, 42, koopman; Wilhelmus van der Laan, 42, gemeentebode; Hindrik Eppes Bakker, 23, veldwachter; allen wonende te Nieuwe Pekela) met Boele Derks Norder, zn. van Derk Jans Norder en Hinderkien Jans, geb. op 15 april 1807 Nieuwe Pekela, woont aan de Noorderkolonie, ovl. op 21 mei 1886 Borger, (getuigen: Roelof Strijker, 44, armvader; Evert Bakker, 64, wever; beide te Borger en bekenden van de overledene).
3. Harm Hindriks de Beere, geb. op 11 september 1802 Nieuwe Pekela, ged. op 19 september 1802 Nieuwe Pekela, arbeider, woont in ongenummerde hutte in de Noorder Kolonie op 23 mei 1857 Nieuwe Pekela), ovl. op 5 maart 1875 Nieuwe Pekela, tr. op 21 maart 1824 Nieuwe Pekela, (getuige: Jan Harms Koiter, 67; Jan Boelens, 65; beide leden van de Gemeenteraad; Wolterus Johannes Kuen, (tekent Keun) 41, veldwachter, allen wonende in de Nieuwe Pekela) met Marchien Derks Norder, dr. van Derk Jans Norder en Hinderkien Jans, geb. in 1803 Nieuwe Pekela, ovl. op 28 januari 1852 Nieuwe Pekela.
4. Zwaantje Hindriks de Bere, geb. op 31 maart 1805 Nieuwe Pekela, ged. op 15 april 1805 Nieuwe Pekela, ovl. op 3 augustus 1814 Nieuwe Pekela, (getuige: Hinderk Jans de Veen, 27, arbeider; Jan Hinderks Drenth, 21, arbeider; beide naburen van ‘t sterfhuis).
5. Derk Hindriks de Beere, geb. op 28 februari 1808 Nieuwe Pekela, ged. op 13 maart 1808 Nieuwe Pekela, ovl. vermoedelijk voor 1811.
6. Berlijntje Hindriks, geb. op 10 december 1810 Nieuwe Pekela, ged. op 16 december 1810 Nieuwe Pekela, woont huis 312, Nieuwe Pekela op 20 maart 1812, ovl. op 18 maart 1812 Nieuwe Pekela.

Bronnen:

Rijksarchief Groningen, 731.5982

www. allegroningers.nl

https://rijksmonumenten.nl/monument/31625/hervormde-kerk-2-hervormde-kerk-vrijstaande-klokkentoren/zuidbroek/