Op deze website publiceer ik – Petra Timmenga – diverse genealogische gegevens over Groningse en Friese families, waarvan sommige hun oorsprong in Duitsland vinden of Drentse invloeden hebben.

Ook andere regionale, historische of actuele informatie die me interesseert, vindt hier een plekje. Er staat een alfabetisch totaaloverzicht van alle gepubliceerde blogs in de sitemap.

Hebt u aanvullingen, kritiek of verbetering? Laat het me maar weten via een reactie op het betreffende artikel, of mail me!

Algemene gegevens overnemen is prima, maar dan wel met bronvermelding. Mijn verhalen mogen niet zomaar, zonder meer gekopieerd en elders gepubliceerd worden, dat mag alleen na voorafgaande schriftelijke toestemming.

Ik hoop dat u op deze site iets van uw gading vindt.

email: yinnargenealogy (at) gmail.com

social: https://mastodon.social/@yinnargenealogie

Toen ik in het verleden het overlijden van voormoeder Stijntje Derks Fijn uitzocht, heb ik de datum drie keer gecontroleerd. Was zij daadwerkelijk op dezelfde dag overleden als haar echtgenoot Philippus Berends Koning?

Ja, dat was ze. Geen vergissing mogelijk. Ze had haar echtgenoot ternauwernood overleefd. Philippus was in de nacht overleden, op 31 oktober 1848 om drie uur, meldden buren Jelmer Tonkens en Klaas Erk bij de aangifte op 2 november. In de opvolgende acte deden dezelfde aangevers melding van het overlijden van Stijntje. Zij stierf om vijf uur in de ochtend, twee uur na haar man.

Dit blote feit riep veel vragen bij me op. Hoe dan? Waren ze ziek? Kon de één niet zonder de ander en had ze de hand aan zich zelf geslagen? Was er brand geweest of een andere calamiteit? Het was me een raadsel.

Lange tijd kwam ik niet verder met mijn dramatische veronderstellingen. Tòt ik een zeker krantenbericht met statistieken over een uitbraak van de Aziatische Cholera in Groningen onder ogen kreeg. Op 6 november 1848 meldde de Haarlemsche Courant dat er in Groningen 92 personen door deze ziekte getroffen waren. 55 waren inmiddels overleden, 18 hersteld en 19 nog onder behandeling. In Martenshoek waren twee nieuwe gevallen, evenals twee in Westerbroek. In de week van 27 oktober tot 2 november overleden 34 personen. Dat was een Aha!-momentje: mij lijkt het erg waarschijnlijk dat mijn voorouders door deze ziekte getroffen zijn en er vervolgens aan bezweken. Cholera was in de 19e eeuw een ware killer, wegens de armzalige en onhygienische omstandigheden. En arbeiders in de veengebieden, zoals Stijntje en Filippus, zullen vatbaar zijn geweest. Hard werken, slecht eten. Water koken voor gebruik? Dat deed men nog niet…

De cholerabacterie wordt vaak aangetroffen in brak oppervlaktewater en besmetting vindt plaats via eten en drinken van besmette voedingsmiddelen. Patiënten geven grote hoeveelheden over en krijgen waterdunne diarree. Het grote gevaar bij cholera is uitdroging: patiënten verliezen tot wel een liter vocht per uur. In 1848 had men nog niet ontdekt wat de bron was en hoe besmetting te voorkomen. Dat gebeurde pas in 1854, dankzij de Britse arts John Snow. Tot die tijd kon iedereen zomaar ‘de kolere’ krijgen.

Stijntje Derks Fijn

Generatie I

1. Stijntje Derks Fijn (Fien), geb. Sappemeer, ged. op 17 apr 1791 Sappemeer, ovl. (ongeveer 57 jaar oud) op 31 okt 1848 Westerbroek. Boerenmeid 1813 Zuidwolde, woont 1814 in Sappemeer, woont 1822-1825 Zuidwolde, woont 1826 in Harkstede, woont vanaf 1828 in Westerbroek,

tr. (resp. ongeveer 22 en 24 jaar oud) op 4 jun 1813 Bedum

Philippus Berends Koning, geb. op 8 mrt 1789 Westerbroek, overleden Westerbroek, letter A, nummer 8, Letter A 8 Westerbroek op 31 okt 1848, ovl. (59 jaar oud) op 31 okt 1848 Westerbroek, (boerenknecht,1813, Zuidwolde, dagloner 1814 Sappemeer, arbeider 1815 -1825 Zuidwolde, 1826 Harkstede, 1828-1835 Westerbroek, tapper 1843, woont 1843-1848 Westerbroek)

Generatie II

2. Derk Jans Fijn, geb. op 26 nov 1766 Zuidbroek, ged. op 7 dec 1766 Zuidbroek en Muntendam, schipper, ovl. (25 jaar oud) op 26 jul 1792 Sappemeer, otr. op 12 nov 1791 Sappemeer, kerk.huw. (resp. 25 en ongeveer 28 jaar oud) op 12 dec 1791 Sappemeer.

3. Ellegien Willems Smit, ged. op 6 nov 1763 Sappemeer, schippersche, ovl. (ongeveer 63 jaar oud) op 3 mrt 1827 Sappemeer, otr. (2) op 15 jul 1806 Sappemeer, kerk.huw. (resp. ongeveer 42 en ongeveer 33 jaar oud) op 31 aug 1806 Sappemeer Barent Jans Bakker, geb. in 1773, woont in 1810 Sappemeer Heerenlaan, ovl. (ongeveer 37 jaar oud) in mei 1810 Sappemeer, begr. op 1 jun 1810 Sappemeer.

Generatie III

4. Jan Derks (Jannes) Fijn, afkomstig uit Zuidbroek, ged. in okt 1731, Wildervank, schipper, woonde aan de Klapstreek, Zuidbroek; ovl. (ongeveer 44 jaar oud) circa 1776 Zuidbroek, begr. op 12 nov 1776 Sappemeer, kerk.huw. (resp. ongeveer 28 en ongeveer 27 jaar oud) op 15 jun 1760 Zuidbroek en Muntendam.

5. Stijntje Hindriks (de Jonge), ged. op 31 mei 1733 Sappemeer, ovl. (ongeveer 36 jaar oud) circa 1770 Zuidbroek, begr. Sappemeer.

6. Willem Jans Smit, ged. op 3 mei 1716 Sappemeer, otr. (resp. ongeveer 44 en ongeveer 35 jaar oud) op 15 dec 1760, kerk.huw. Sappemeer

7. Susanna Hindricks, ged. op 26 aug 1725 Sappemeer.

Generatie IV

8. Derk Hindrix, kerk.huw. in dec 1727 Wildervank.

9. Annigjen Jans, geb. Wildervank.

10. Hendrik Jans, kerk.huw. op 16 aug 1722 Sappemeer.

11. Teelke Benes.

12. Jan Tonnijs Smidt, otr. op 29 apr 1708 Sappemeer, kerk.huw. op 17 mei 1708 Sappemeer.

13. Ellichien Willems.

14. Hindrik Jans, kerk.huw. (Femmighjen ongeveer 24 jaar oud) op 1 aug 1723 Sappemeer.

15. Femmighjen Wijchers, ged. op 7 aug 1698 Sappemeer.

Generatie V

30. Wijger Jans, kerk.huw. op 27 feb 1689 Sappemeer.

31. Susanne Willems.

Gezin Veldhuis – Wicherts; Veldhuis – Kempinga; Aaltje Bakker, gehuwd met 1) Boer, 2) Staats, 3) Rehwinkel

Al zoekende naar gegevens rond een heel ander gezin stuitte ik op dit berichtje in de Nieuwe Veendammer Courant van 7 september 1892:

“Als eene bijzonderheid wordt uit Harkstede gemeld, dat de vrouw van H. Velthuis is bevallen van 3 gezonde kinderen. Aan vrouw Rehwinkel, die daarbij haar hulp verleende, was zoo iets in haar 55jarige practijk nooit voorgekomen. “

De geboorte van een drieling is nog steeds een heel bijzondere gebeurtenis, maar in een tijd waarin geboortes van eenlingen sowieso al enorm risicovol waren, nog veel meer! Als hobby-genealoog kon ik niet nalaten om even uit te zoeken welk gezin het betrof, wie de vroedvrouw was en of de kinderen uiteindelijk gedijden en volwassen werden.

De familie Veldhuis

Factcheck: ‘H. Velthuis’ bleek Roelf Jacobs Veldhuis te zijn. Op vijftigjarige leeftijd trouwde hij met zijn tweede vrouw, de 29-jarige Soetje Kempinga. Roelf was weduwnaar van Klaassien Wicherts en had drie kinderen uit zijn eerste huwelijk. Met Soetje kreeg hij in totaal zes kinderen. Hun drieling Siepko, Hendrik en Frouwke werd geboren op 4 september 1892 in Harkstede, in de gemeente Slochteren. Roelf was inmiddels 59 jaar oud en landbouwer in Harkstede. Treurig genoeg werden de drie kinderen allen niet ouder dan een week: als eerste overleed Siepko op 6 september, daarna Frouwke op 8 september en als laatste Hendrik op 11 september 1892. Na de drieling werden er in het gezin geen andere kinderen meer geboren.

Roelf Jacobs Velthuis, * 6-10-1832 in Euvelgunne, + 6-6-1900 Harkstede, zoon van Roelf Jacobs Velthuis en Elsien Hindriks Bierling, was respectievelijk dienstknecht, dagloner en landbouwer.

1) X 23-05-1867 Slochteren met Klaassien Wicherts, *9-10-1842 Scharmer, dochter van Berend Jans Wicherts (landbouwer) en Aaltje Gerrits Klootsema, overleden 28-05-1878, Harkstede.

Kinderen:

⦁ Berend Wicher Velthuis, * 21-10-1867 Harkstede, + 4-10-1933 Beilen;

⦁ Aaltje Velthuis, * 18-01-1870 Harkstede, + 03-03-1913 Scharmer;

⦁ Elsien Velthuis, * 8-8-1875 Harkstede, 30-06-1965 Kolham;

2) X 16-6-1883, Slochteren met Soetje Kempinga, * 25-04-1854 in Scharmer, +3-5-1929 Ubbena, dochter van Barteld Sijpko’s Kempinga en Frouwke Pieters Bosma

Kinderen:

⦁ Roelf Jacob Velthuis,*4-3-1885 Harkstede, + 06-10-1885 Harkstede

⦁ Roelf Jacob Velthuis,* 14-9-1886, Harkstede; + 27-9-1959, Hoogezand

⦁ Barteld Jacobs Velthuis, *12-7-1889, Harkstede; +19-8-1960, begraven in Vries

⦁ Siepko Jacobs Velthuis, * 4-9-1892 Harkstede, + 6-9-1892 Harkstede

⦁ Hendrik Jacobs Velthuis, *4-9-1892 Harkstede, +11-9-1892 Harkstede

⦁ Frouwke Jacobs Velthuis, *4-9-1892 Harkstede, +8-9-1892 Harkstede

Vrouw Rehwinkel, de vroedvrouw

Aaltje Bakker, * 24-10-1816, Helpman, dochter van Jacob Bakker en Helena Emsing, +3-7-1899, Harkstede.

1.) X 30-1-1841 Haren, met Jan Boer, *1810, Zwiggelte, zoon van Jan Jans Boer en Zwaantje Derks, + 17-2-1842, Noordlaren;

⦁ Zwaantje Boer, * 21-4-1841, Noordlaren, + 17-9-1861, Scharmer

2.) X 4-5-1844 Eelde, met Jan Staats *1-8-1793, Haren, zoon van Harm Staats en Jantien Roelofs (Pieters), + 22-12-1846 Paterswolde; Jan Staats was weduwnaar van Egbertien Boering.

⦁ Harm Staats, * 14-2-1845, Eelde, + 11-2-1846, Paterswolde

3.) X 9-3-1850 Slochtereren met Johann Peter Rehwinkel ~31-5-1809 in Mitling und Mark, Duitsland, geboren in Mark, Duitsland, zoon van Johann Heinrich Rehwinkel (kleermaker) en Trijntje Suur, overleden 7-1-1878, Scharmer. Johann Peter Rehwinkel (kleermaker) was gescheiden van Jeltje Pieters de Vries (x 29-11-1832, gescheiden 12-10-1849 Groningen) zij heeft hem in 1842 met medeneming van kinderen en huisraad kwaadwillig verlaten. Jeltje overleed op 28-4-1855 in Groningen.

⦁ Johanna Katharina Rehwinkel, *12-4-1850, Scharmer, + 2-8-1934, Bloemendaal;

⦁ Antoon (Anton) Rehwinkel, *19-5-1852, Scharmer, + 22-4-1892, Harkstede;

⦁ Jakob Rehwinkel, *26-9-1854, Scharmer, + vermoedelijk voor 1899;

⦁ Helena Rehwinkel, *10-6-1858, Scharmer, + 13-7-1948, Haren;

⦁ Johann Peter Rehwinkel, *29-7-1860 Scharmer, + 29-10-1914, Slochteren (Rhewinkel);

⦁ Aaltje Rehwinkel *29-7-1860, Scharmer, + 7-11-1865, Scharmer;

Johann Peter Rehwinkel had samen met zijn eerste vrouw, Jeltje Pieters de Vries, de volgende kinderen:

⦁ Johannes Henderikus Rehwinkel, * 24-7-1833 , Uithuizen; +29-9-1866, Groningen;

⦁ Henderika Petronella Rehwinkel, * 19-11-1836, Groningen, + 16-3-1838, Groningen;

⦁ Benedictus Rehwinkel, *8-1-1839, Scharmer; + 8-6-1885, Groningen;

⦁ Jouktje Rehwinkel, *24-12-1842, Groningen; + 16-12-1869, Groningen.

Geraadpleegde bronnen:

Krantenbericht: “Binnenlandsch Nieuws.”. “Nieuwe Veendammer courant”. Wildervank, 07-09-1892. Geraadpleegd op Delpher op 09-12-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMVEEN01:000078702:mpeg21:a0003 (Drieling geboren)

www.allegroningers.nl

www.graftombe.nl (overlijden Barteld Velthuis)

www.delpher.nl (overlijden Soetje Kempinga)

www.wikipedia.nl (Mitling-Mark)