Albertje van Meurs, geb. Kuiper

In oktober 1895 gonsde het in Sappemeer van akelige geruchten. Er zou een kindermoord zijn gepleegd: een weduwe van 41 jaar werd door justitie verdacht van een heimelijke bevalling en het laten verdwijnen van haar pasgeboren baby. Eén van de verhalen was dat ze haar kind voor de varkens van een buurman zou hebben geworpen en volgens een ander verhaal zou ze het kind in het Winschoterdiep hebben gegooid. De verdenking was zo groot, dat zij werd verhoord door de rechter-commissaris in Winschoten. Zij bekende en belandde vervolgens in het Winschoter Huis van Bewaring. Volgens haar verklaring was zij heimelijk bevallen van het kind, had het de armen en benen afgesneden, in een schort gewikkeld en in het kanaal geworpen. Op last van justitie werd er gedregd in het Winschoterdiep. Zonder gevolg: er werd niets gevonden en de verdachte werd teruggevoerd naar haar Winschoter cel.
Op vier november werd ze samen met een comité van justitie en politie teruggebracht naar Sappemeer: ze moest aanwijzen waar ze haar kind had laten verdwijnen. Men ging er op dat moment volledig vanuit dat haar kind door haar vermoord, vervolgens verminkt en in het water geworpen was. Ze werd ter plekke geconfronteerd met getuigen maar bleef halstarrig ontkennen. De situatie had heel wat bekijks en, voegt de journalist toe, haar eigen kinderen wendden zich van haar af. Die kinderen, acht maar liefst, waren in het werkhuis beland. De oudste was 18 jaar.
Toen een maand later, in december 1895 in Sappemeer een gruwelijke vondst werd gedaan, bleken de verhalen toch goeddeels op waarheid te berusten. Uit het Winschoterdiep werd door een scheepsjager een kinderarmpje opgevist. En later in de week kwam er nog een kinderbeentje bovendrijven. Daarmee leek de zaak rond. Of toch niet?
Op 16 januari 1896 meldt de Assercourant dat de vrouwelijke verdachte in vrijheid was gesteld. Want, hoewel ze op enig moment een complete bekentenis had gedaan, hield ze bij hoog en bij laag vol het kind niet te hebben vermoord. Uiteindelijk bleek de moord, ondanks haar eerdere volledige bekentenis niet te bewijzen en werd ze dus niet vervolgd voor moord. Wel moest ze terecht staan voor het ‘verbergen van een lijk met het oogmerk de geboorte te verhelen”, en ze werd daarvoor veroordeeld tot 6 maanden gevangenisstraf.

Mijn verhalen hebben vaak een kleine aanleiding. Ik vind een advertentie of een krantenbericht, hoor een overlevering of iets dergelijks. In dit geval was het een klein krantenberichtje. Al speurende rees er uit de berichten een beeld op van een monsterachtige daad, maar ook van grote wanhoop. Hoe komt iemand tot zijn daden? Het antwoord ligt in de geschiedenis besloten. Het enige wat ik kan doen is een lichtje schijnen op de dader, en haar omstandigheden engiszins toelichten: in het jaar 1893 blijft een vrouw op haar 41e jaar alleen achter met acht kinderen, na 23 jaar huwelijk. Haar echtgenoot, Frederik van Meurs, was al die tijd zaagmuldersknecht in Sappemeer, maar in het jaar van zijn dood was hij houtkopersknecht. Het zal in dit gezin geen vetpot zijn geweest. En met het wegvallen van de man, vader en kostwinner moet de situatie moeilijk zijn geweest voor Albertje Kuiper, want dat is wie de vrouw was. Er was geen liefdadigheid, het waren barre tijden. Albertje verdiende na het overlijden van haar man de kost als ventster. Was dat niet genoeg om de hongerige monden van haar acht kinderen te voeden? Dacht ze dat ze een nieuwe liefde had gevonden? Feit is dat ze twee jaar na het overlijden van haar man zwanger raakte, en zich gedwongen zag heel slechte besluiten te nemen. Kwamen de kinderen na haar terugkeer uit korte gevangenschap bij haar terug? Dat antwoord kan ik (nog) niet geven. Zo ja, dan toch niet voor lang. Albertje overleed twee jaar na haar vrijlating, in 1898. De kinderen zullen in dat geval wederom in het werkhuis zijn terechtgekomen. En het leed van de kinderen van Meurs was nog immer niet geleden: door een wrange speling van het lot werd op 3 juli 1911 Elso van Meurs dood uit het Winschoterdiep, ter hoogte van het Foxholsterbosch, gehaald. Hij was de dag er voor naar de Foxholster kermis geweest. Hij was nog maar 20 jaar. Een jaar daarvoor deed de vader van het werkhuis aangifte van het overlijden van Elso’s eveneens 20-jarige broer Frederik. Uit de overlijdensadvertentie in 1919 van Jan Meurs, de oudste zoon en broer, blijkt dat de rest van het gezin elkaar niet uit het oog verloren is. Ik hoop voor ze dat ze hun moeder hebben kunnen vergeven en een goed leven hebben gehad.

Gezinsblad van Albertje Kuiper
Albertje Kuiper, geb. op 30 jul 1854, Veendam, Beneden Verlaat, ovl. (43 jaar oud) op 4 mei 1898 Sappemeer, [getuige: Kornelis Procé, 36, rijksveldwachter, Hendrik Hollé, 31, gemeenteveldwachter, beide woonachtig in Sappemeer] tr. (resp. 23 en ongeveer 24 jaar oud) op 22 jun 1878 Sappemeer Frederik van Meurs, geb. op 06-10-1853, Sappemeer, zaagmuldersknecht tussen 22 jun 1878 en 30 aug 1892 Sappemeer, houtkopersknecht op 8 feb 1893 Sappemeer, ovl. (ongeveer 39 jaar oud) op 8 feb 1893 Sappemeer.
Uit dit huwelijk:

1. Jan van Meurs, geb. op 29 sep 1878 Sappemeer, ovl. (40 jaar oud) op 11 aug 1919 Groningen.
2. Fokko van Meurs, geb. op 26 apr 1880 Sappemeer, ovl. (60 jaar oud) op 23 aug 1940 Bocholtz.
3. Wicher van Meurs, geb. op 26 feb 1882 Sappemeer, ovl. (82 jaar oud) op 10 mei 1964 Hoogezand‑ Sappemeer.
4. Rotgert van Meurs, geb. op 22 jul 1883 Sappemeer, ovl. (3 maanden oud) op 28 okt 1883 Sappemeer.
5. Klaas van Meurs, geb. op 18 sep 1884 Sappemeer, ovl. (1 jaar oud) op 4 sep 1886 Sappemeer.
6. Roelfien van Meurs, geb. op 5 feb 1886 Sappemeer, ovl. (74 jaar oud) op 15 aug 1960 Winschoten.
7. Klaas van Meurs, geb. op 30 aug 1887 Sappemeer, ovl. (72 jaar oud) op 2 mrt 1960 Groningen.
8. Frederik van Meurs, geb. op 6 sep 1889 Sappemeer, ovl. (21 jaar oud) op 19 okt 1910 Aangifte door bestuurder Armhuis Roelf Kolder Sappemeer.
9. Elso van Meurs, geb. op 25 jun 1891 Sappemeer, ovl. (20 jaar oud) op 3 jul 1911 Foxhol Verdronken in het Winschoterdiep, Foxholsterbosch.
10. Albertus van Meurs, geb. op 30 aug 1892 Sappemeer, ovl. (ongeveer 85 jaar oud) op 29 nov 1977 Hoogezand Familieadv.

Albertje Kuiper, uit onbekende relatie:

1. Nn Kuiper, geb. en ovl. in okt 1895 Sappemeer.
   Dit kind is niet aangegeven, het bestaan is ontleend aan krantenberichten: kindermoord Sappemeer.

Geraadpleegde bronnen:

Groninger Archieven: www.allegroningers.nl

Wie was Wie?: wiewaswie.nl

Krantenarchieven: krantenartikelen, familieadvertenties: www.Delpher.nl "Familiebericht". "Nieuwsblad van het Noorden". Groningen, 04-07-1923. Geraadpleegd op Delpher op 11-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010884571:mpeg21:a0024

https://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=8931 Molendatabase

https://www.veenkoloniaalmuseum.nl/nl/in-het-museum/tentoonstellingen/van-hout-en-verre-reizen Veenkoloniaal Museum, Veendam 

Waar werd oprechter trouw Dan tussen man en vrouw Ter wereld ooit gevonden?

In 1891 begint een artikeltje in de Nieuwe Veendammer Courant met bovenstaande regel. En zo lieflijk als het begint, zo dramatisch is de wending. Martenshoekster Geert Teuben meldt in een advertentie aan wie het maar wil lezen, dat hij de kredieten die aan zijn vrouw worden verstrekt niet zal betalen. Dat zit ‘m echter niet glad, want zijn echtgenote, Grietje Reinek, laat zich niet onbetuigd en plaatst een weerwoord zonder weerga!
Zij beschuldigt hem van diefstal van een bijl, hamers en spijkers van zijn vermoedelijke werkgever, scheepsbouwer Bodewes en planken van een zekere J. van der Goot. Want, zo stelt ze, het ‘schot en het hoenderhok’ zijn er van gemaakt. Grietje maakt duidelijk dat zij door Geert als een slavin is behandeld. En subtiliteit is niet aan haar besteed, want zij noemt man, paard en datum: op haar trouwdag, 2 augustus (1890) is ze door Geert mishandeld en in februari (1891) is ze het huis uit gezet. En passant verwijt ze behalve Geert, ook zijn familie van het maken van schulden. Maar, vervolgt ze, over de doktersrekening hoeft Geert zich geen zorgen te maken, want die heeft haar familie betaald.
De beide advertenties werden ook landelijk besproken. Zo meldden het Rotterdamsch Nieuwblad, Arnhemsche Courant, en de Grondwet het geval. De Arnhemsche Courant geeft er een opinie bij: ‘is het geen diep rampzalige toestand die er uit blijkt? Twee menschen veroordeeld om levenslang met elkaar te zijn en welke in die verhouding tegenover elkaar staan? En waren Geert Teuben en Grietje Reinek maar de eenigen in dien toestand!”
Mij verbaast het niet, gezien de furieuze, krachtige reactie van Grietje, maar in die tijd was het echt wel een grote stap: dit stel is gescheiden en dat maakte een eind aan de ‘levenslange veroordeling’.
Grietje hertrouwde in 1900 met Jan Prins, het huwelijk eindigde in 1919 door de dood van Jan. Geert trouwde niet weer. Hij woonde bij zijn moeder en haar man, maar belandde in 1909 in Veenhuizen…

ACHTERGRONDEN
Zowel Grietje als Geert waren kinderen van ongehuwde moeders. Toen Grietje zeven jaar oud was, trouwde haar moeder Eelke Niemeijer met Poppe Reinek en werden Grietje en haar oudere broer Jan geëcht. Het echtpaar Reinek werd nog rijkelijk bedeeld met kinderen: Grietje en Jan kregen zes halfbroers en -zussen.
Geert Teuben had een andere achtergrond. Zijn moeder, Tijdje Teuben, was in 1848 gehuwd met Helmer Veenma (toen zonder werk, later dagloner en arbeider) en met haar man kreeg zij tussen 1848 en 1852 drie kinderen. Haar echtgenoot vertrok echter rond 1855 als militair naar Oost Indië. Tien jaar na zijn vertrek kreeg Tijdje een dochter, Henderika Veenma, en in 1867 en 1869 werden haar zoontjes Geert en Frederik Veenma geboren. Later bleek echter dat Helmer Veenma al in 1866 in Suriname overleden is. Henderika bleef wettelijk een Veenma, alhoewel zij niet het kind van Helmer kan zijn. De geboorteactes van beide kinderen die na 1866 geboren waren, werden aangepast. Geert en zijn broertje Fredrik heetten vanaf toen Teuben.

Grietje Reinek, dr. van Poppo Reinek en Eelke Niemeijer, geb. op 14 aug 1867 Kalkwijk (getuigen: aangifte door Grietje Mulder, 25, arbeidster, Kalkwijk; Sijtse van der Laan, 30, arbeider; Kalkwijk; Willem Agterbos, 24, secretaris, Hoogezand),ovl. (70 jaar oud) op 5 jun 1938 Hoogezand (getuige: aangifte door Evert Lammerts, leedaanzegger, 49, Martenshoek),
tr. 2) (resp. 32 en 34 jaar oud) op 10 mei 1900 Hoogezand met Jan Prins, zn. van Douwe Prins en Albertje Lubberts, geb. op 1 mei 1866 Nieuw Scheemda, scheepsjager, ovl. (53 jaar oud) op 1 jun 1919 Nieuwe Compagnie;
trouwt 1)
Geert Teuben, zn. van Tijdje Teuben, geb. op 7 nov 1867 Martenshoek (aangifte door Henderika van Ham, 71, vroedvrouw, Martenshoek; getuigen Hindrik Onnes Heerlien, 43, arbeider, Martenshoek; Harm Bouwman, 26, scheepstimmerknecht, Martenshoek), ovl. (73 jaar oud) op 25 jul 1941 Groningen;
tr. (beiden 22 jaar oud) op 2 aug 1890 Hoogezand, (gesch. op 13 feb 1892 Hoogezand)
met Grietje Reinek, zie hierboven.
Op 8 augustus 1890 zijn ze samen ingeschreven in Hoogezand, hij kwam van Kropswolde, zij van Hoogezand.

Persoonskaart van Grietjes moeder:
Eelke (Eilke) Niemeijer, dr. van Grietje Jans Niemeijer, geb. op 1 apr 1841 Slochteren, ovl. (88 jaar oud) op 16 mrt 1930 Hoogezand
tr. (resp. 33 en 34 jaar oud) op 31 okt 1874 Hoogezand, (getuige: Albert Smit, 40, scheepstimmerknecht, Sappemeer, aangehuwde broer van bruidegom; Jan Willem Navest, 32, suikerbakker, Groningen, aangehuwde broer van bruid, Johan Heimel, Willem Agterbos, gemeenteambtenaren)
met Poppo Reinek, zn. van Gerrit Jan Reinek en Johanna te Grootenhuis, geb. op 14 mei 1840 Sappemeer, ovl. (76 jaar oud) op 10 feb 1917 Sappemeer.
Beide oudste kinderen worden bij het huwelijk geëcht.
Uit dit huwelijk:

1. Jan Reinek, geb. op 8 okt 1863 Sappemeer, ovl. (77 jaar oud) op 18 jun 1941 Martenshoek.
2. Grietje Reinek, geb. op 14 aug 1867 Kalkwijk, ovl. (70 jaar oud) op 5 jun 1938 Hoogezand,
3. Johanna Reinek, geb. op 19 dec 1874 Martenshoek, ovl. (30 jaar oud) op 30 sep 1905 Groningen.
4. Geertruida Reinek, geb. op 16 jul 1876 Sappemeer, ovl. (84 jaar oud) op 11 okt 1960 Hoogezand-Sappemeer.
5. Wolter Kornelis Jacob Reinek, geb. in 1878 Martenshoek, ovl. op 16 apr 1969 Groningen.
6. Harm Reinek, geb. op 15 nov 1880 Martenshoek, ovl. (1 jaar oud) op 7 apr 1882 Martenshoek.
7. Harm Reinek, geb. op 17 aug 1883 Martenshoek, ovl. (82 jaar oud) op 16 apr 1966 Groningen.
8. Poppo Jan Reinek, geb. op 7 mei 1888 Martenshoek, ovl. (74 jaar oud) op 24 feb 1963 Rotterdam.

Persoonskaart van Geert’s moeder:
Tijdje (Tetje, Tietje) Teuben, dr. van Jan Jans Teuben en Elsien Ypes Jager, geb. op 7 jun 1828 Martenshoek, arbeidster, ovl. (78 jaar oud) op 2 feb 1907 Martenshoek
tr. (resp. 20 en 30 jaar oud) (1) op 7 sep 1848 Hoogezand
met Helmer Veenma, zn. van Jan Joestens Veenma en Aaffien Helmers Molema, geb. op 17 mrt 1818 Westerbroek, ovl. (48 jaar oud) op 25 aug 1866 te Suriname.
Uit dit huwelijk:

1. Jan Veenma, geb. op 30 dec 1848 Martenshoek, ovl. (29 jaar oud) op 14 okt 1878 Martenshoek.
2. Jan Veenma, geb. op 23 okt 1852 Martenshoek, ovl. (78 jaar oud) op 3 apr 1931 Martenshoek, tr. Grietje van Delden, geb. circa 1856 Hoogezand.
3. Ipe Veenma, geb. op 13 nov 1854 Martenshoek, ovl. (37 jaar oud) op 21 jan 1892 Groningen, tr. (resp. 23 en ongeveer 23 jaar oud) op 20 jul 1878 Hoogezand Grietje Olthof, geb. circa 1855 Nieuw Scheemda.
   N.B. Helmer Veenma vertrok in 1855 als militair naar Oost Indië en keerde niet meer terug.
   dochter:
4. Henderika Veenma, geb. op 25 jun 1865 Martenshoek, ovl. (76 jaar oud) op 16 mei 1942 Martenshoek, tr. Hindrik Venema, geb. circa 1864 Martenshoek.
   zonen:
5. Geert Teuben, geb. op 7 nov 1867 Martenshoek, ovl. (73 jaar oud) op 25 jul 1941 Groningen,
6. Fredrik Teuben, geb. op 23 okt 1869 Martenshoek, ovl. (76 jaar oud) op 1 feb 1946 Hoogezand,
   tr. (resp. 60 en ongeveer 59 jaar oud) (3) op 22 aug 1888 Hoogezand, getuige: allen ambtenaren van de gemeente Hoogezand
   met Hindrik Heerlien, zn. van Onno Geerts Heerlien en Jantje Pieters, geb. in 1829 Appingedam, woont op 22 aug 1888 Martenshoek, ovl. (ongeveer 73 jaar oud) op 22 okt 1902 Martenshoek. Hindrik is getuige bij de aangifte van Hinderika Veenma, in 1865 en van Geert Teuben in 1867. Hindrik was eerder getrouwd
   (resp. 19 en 24 jaar oud) op 22 mrt 1849 Appingedam met Jantje Mulder, geb. op 29 sep 1824 Farmsum, ovl. 11 okt 1884 in Farmsum, laatstelijk woonachtig in Hoogezand.

Bronnen:
*1) Waar werd oprechter trouw Dan tussen man en vrouw Ter wereld ooit gevonden? Twee zielen gloênde aaneengesmeed, Of vast geschakeld en verbonden In lief en leed. Fragment uit De Gijsbrecht van Aemstel, Joost van den Vondel 1587-1679 (https://seniorplaza.nl/gedichten/waar-werd-oprechter-trouw/)
*2) delpher.nl De originele advertenties hebben gestaan in het blad Goorecht-Oldambt. Ik heb daar geen exemplaar van kunnen vinden. In het Groninger Archief zijn wel exemplaren, maar 1891 lijkt te ontbreken.
*3) allegroningers.nl
*4) alledrenten.nl
*5) https://www.gevangenismuseum.nl/

(Beer, De Beer, De Bere, Lubben, Lubbing)

Hindrik Geerts in Pekela was onverbeterlijk. Dat wordt althans beweerd in één van de officiële stukken die zijn zoon Geert bij zijn huwelijk overlegde. “Hindrik Geerts de Beere behoeft geen certificaat van Zijn Edele den Heere gouverneur omredenen hij wegens incorrigibel gedrag is ontslagen.” Tuchthuis, verbanning, het zal Hindrik niet op het juiste spoor gebracht hebben. Zijn familienaam De Beere werd in 1799 als zijn bijnaam gemeld: Hindrik Geerts of de zogenoemde Beer. Hij, Hindrik Geerts, 30 jaar oud, geboren in de Wildervank, werd in dat jaar veroordeeld tot verbanning, wegens het roepen van ‘Oranje Boven’ (en meerdere niet nader omschreven ‘uijtdagende en honende’ uitdrukkingen) in het huis van kastelein en bakker Derk Hindriks. Hindrik kon het vermoedelijk niet echt veel schelen. Bij zijn belediging had hij namelijk geroepen dat er al meer half- of kalfbroers van hem in de toren gevangen zaten, daar moesten ze hem maar bij zetten! Op 16 augustus 1799 gelastte de Wedman van Winschoten inderdaad de overbrenging van Hindrik Geerts, in de Nieuwe Pekela wonende, naar de gevangenen toren van Zuidbroek. Dat lukte niet direct: Hindrik Geerts maakte zich uit de voeten, maar een klein half jaar later, op 22 februari 1800 was hij dan toch het haasje en werd hij overgebracht naar Zuidbroek. Op 26 maart werd hij voor een jaar verbannen, àlsook uit de streek Wedde en Westerwolde. Zou hij zich toch vertonen in het voormalige gewest Stad en Lande, dan wachtte hem alsnog het tuchthuis in Groningen met de daarbij behorende handarbeid. Hij werd ook veroordeeld in de kosten van het proces. Ik ben hem na deze tijd niet weer tegengekomen in de rechterlijke archieven.

Hindrik Geerts de Beere (de Beer), geb. tussen 1761 en 1769 vermoedelijk Wildervank, arbeider, woont huis 312, Nieuwe Pekela op 20 maart 1812, ovl. op 3 maart 1839 Nieuwe Pekela, (getuige: Teunis Hindriks Blaak, 65, landgebruiker; Jan Jans Zuidema, 44, landgebruiker, beide naburen te Nieuwe Pekela) otr. in juli 1794 Wildervank, kerk.huw. op 2 augustus 1795 Nieuwe Pekela met Anna Harms Hannover, geb. circa 1764, woont huis 312, Nieuwe Pekela op 20 maart 1812, ovl. op 5 februari 1839 Nieuwe Pekela, (getuigen: Derk Jans Bot, 46, arbeider; Willem Abrahams de Groot, 39, arbeider, beide te Nieuwe Pekela en naburen).
Uit dit huwelijk:

1. Geert Hindriks de Beere, geb. op 29 september 1796 Nieuwe Pekela, ged. op 9 oktober 1796 Nieuwe Pekela, ovl. op 28 oktober 1866 Nieuwe Pekela, tr. (1) op 23 mei 1818 Nieuwe Pekela met Marchien (Margien) Harms Warta, dr. van Harm Davids Warta en Marchien Hindriks, geb. op 5 november 1786 Nieuwe Pekela, ged. op 5 november 1786 Nieuwe Pekela, ovl. op 28 januari 1859 Nieuwe Pekela, (Marchien tr. (1) met Nn.), tr. (2) op 18 februari 1860 Nieuwe Pekela met Margaretha Voordewind, dr. van Jurjen Hindriks Voordewind en Stientje Heres Kamminga, geb. op 14 oktober 1830 Nieuwe Pekela, zonder beroep, ovl. op 22 november 1908 Nieuwe Pekela.
2. Trientje Hindriks de Beere (Lubbing Lubben), geb. op 17 november 1799 Nieuwe Pekela, ged. op 1 december 1799 Nieuwe Pekela, woont aan de Noorderkolonie, ovl. op 11 november 1874 Nieuwe Pekela, (getuige: Geert Norder, 35, arbeider; Kornelis Norder, 56, arbeider; beide naburen te Nieuwe Pekela), tr. op 5 maart 1831 Nieuwe Pekela, (getuige: Jan Boelens, 72, landgebruiker; Halbe Pijbes, 42, koopman; Wilhelmus van der Laan, 42, gemeentebode; Hindrik Eppes Bakker, 23, veldwachter; allen wonende te Nieuwe Pekela) met Boele Derks Norder, zn. van Derk Jans Norder en Hinderkien Jans, geb. op 15 april 1807 Nieuwe Pekela, woont aan de Noorderkolonie, ovl. op 21 mei 1886 Borger, (getuigen: Roelof Strijker, 44, armvader; Evert Bakker, 64, wever; beide te Borger en bekenden van de overledene).
3. Harm Hindriks de Beere, geb. op 11 september 1802 Nieuwe Pekela, ged. op 19 september 1802 Nieuwe Pekela, arbeider, woont in ongenummerde hutte in de Noorder Kolonie op 23 mei 1857 Nieuwe Pekela), ovl. op 5 maart 1875 Nieuwe Pekela, tr. op 21 maart 1824 Nieuwe Pekela, (getuige: Jan Harms Koiter, 67; Jan Boelens, 65; beide leden van de Gemeenteraad; Wolterus Johannes Kuen, (tekent Keun) 41, veldwachter, allen wonende in de Nieuwe Pekela) met Marchien Derks Norder, dr. van Derk Jans Norder en Hinderkien Jans, geb. in 1803 Nieuwe Pekela, ovl. op 28 januari 1852 Nieuwe Pekela.
4. Zwaantje Hindriks de Bere, geb. op 31 maart 1805 Nieuwe Pekela, ged. op 15 april 1805 Nieuwe Pekela, ovl. op 3 augustus 1814 Nieuwe Pekela, (getuige: Hinderk Jans de Veen, 27, arbeider; Jan Hinderks Drenth, 21, arbeider; beide naburen van ‘t sterfhuis).
5. Derk Hindriks de Beere, geb. op 28 februari 1808 Nieuwe Pekela, ged. op 13 maart 1808 Nieuwe Pekela, ovl. vermoedelijk voor 1811.
6. Berlijntje Hindriks, geb. op 10 december 1810 Nieuwe Pekela, ged. op 16 december 1810 Nieuwe Pekela, woont huis 312, Nieuwe Pekela op 20 maart 1812, ovl. op 18 maart 1812 Nieuwe Pekela.

Bronnen:

Rijksarchief Groningen, 731.5982

www. allegroningers.nl

https://rijksmonumenten.nl/monument/31625/hervormde-kerk-2-hervormde-kerk-vrijstaande-klokkentoren/zuidbroek/

Ik ben die ik ben en noeme mij Timon Veltman

Timon Veltman leed ontegenzeggelijk door de praatjes die over hem de ronde deden en maakte vervolgens van zijn hart geen moordkuil. Snode vagebonden, die hij voor berovers en lasteraars houdt, spreekt hij aan via een annonce in de Groninger Courant. Degenen die het betroffen zullen zich aangesproken hebben gevoeld. Helaas of gelukkig zullen wij nooit de (smoezelige?) details van de affaire kennen.

Timon Veltman, zn. van Timon Veltman en Hendrikjen Jacobs, geb. bij de Herebrug Groningen, ged. op 22 oktober 1758 in de Martinikerk te Groningen, commissionair op 15 december 1814 Groningen, ovl. op 24 oktober 1818 op de Nieuwe Stad, nr 45, kanton 2 Groningen, overleden echtgenote Mina Wolesius
(getuigen Pieter Schoutendorp, zb, 53 jaar en Jan Mulder, borstelmakersknecht, beide alhier woonachtig)
otr. (1) op 22 mei 1779 Groningen, tr. Zuidlaren 13-6-1779, ondertrouwdatum: 20-5-1779; Bruidegom: Tijmen Veltman, Jongeman; herkomst: Groningen; woonplaats: Anloo, Bruid: Ida Meursinge, Jongedochter; herkomst: Eext; woonplaats: Anloo . (Voor Ida Meursinge uit Eext: Harmen Hamming als stedevader,met belastinge te Anloo) met Ida Meursing, dr. van Bronne Meursingh en Aaltje Altingh, geb. Eext, ged. op 20 september 1745 Anloo, ovl. circa 2 maart 1782 Breukdodenboek, verhuur lijklakens Martinikerk Groningen.

Uit dit huwelijk:

1. Bronne Veltman, geb. Groningen voor Herepoort, ged. op 17 februari 1782 A-Kerk Groningen v. Tijmen Veltman, ovl. op 28 maart 1862, Rolde.

“Bron Veldman” was in 1826 beestenhoeder en woonde in Rolde, huis 128, waar ook Thij Lensing, arbeider, geboren 1874 woonde. Datum ondertrouw: 08-12-1805, datum aangifte: 22-12-1805. Hij was gehuwd met Hillegien Berends van Bos, en ze hadden ten minste een dochter Ida, geboren op 28-9-1806, Rolde, overleden op 7-11-1863 te Hijken. Gehuwd met Geert Piel en een dochter Hinderika doop 11-5-1809, Rolde.

2. Harmen Hamming Veltman, ged. op 21 maart 1780 Groningen.

otr. (2) op 3 april 1784 registratie ondertrouwboek Groningen, kerk.huw. op 16 mei 1784 Westerbroek
met Willemina Woelesius, geb. Westerbroek, (voor de bruid: Detmer Wijbeling, als daartoe verzocht. A-kerk, met belastinge te Westerbroek. Hiertoe attestatie verleend) woont op 15 december 1814 in de Nieuwe Compagnie onder Kropswolde, boerin op 15 december 1814 te Nieuwe Compagnie, ovl. vermeld bij doop dochter Willemina, moeder overleden Groningen, begr. op 7 juli 1790 (Register van de opbrengsten uit de verhuur van lijklakens uit de Martini kerk 1783-1793.)
Uit dit huwelijk:

1. Harmanna Timons Veltman, geb. Groningen Herestraat, ged. op 11 maart 1785 Groningen.
2. Hilligje Timons Veltman, geb. Groningen bij Herebrug, ged. op 7 februari 1787 A-kerk Groningen.
3. Hinderika Veltman, geb. circa 1789 Groningen, ovl. op 8 mei 1831 Steentilstraat 52 Groningen, tr. met Jelte Hoppinga, Tapper en winkelier.
4. Willemina Timons (Wilhelmina Timans Veltman) Veltman, geb. Herestraat Groningen, ged. op 14 juli 1790 moeder overleden Groningen A-kerk, ovl. op 25 januari 1862 Windeweer, tr. op 15 december 1814 Hoogezand-Sappemeer met Jan (Jan Klaassens Tolner) Tolner, zn. van Klaas Tolner en Geertruit Geerts, ged. op 14 maart 1790 Anloo, boerenknecht, ovl. op 9 maart 1827 dagloner Windeweer.

relatie (3)
met Hillegien Swartwold, Mutsenmaker.
Geen huwelijk.Timen was een onechte zoon van Hillegien Swartwold. Daar zij haar kind volledig vernoemd heeft, neem ik voor waar aan dat Timon Veltman de vader is.

Uit deze relatie:

1. Timen Veltman, geb. circa 1794, kuiper, huwt in 1829 met Geeske Oldringa.

• Bronnen:
• www.allegroningers.nl
• www.delpher.nl
• www.alledrenten.nl

Verstockt

Het krantenbericht hierboven verhaalt over een een familie Verstock waarvan de leden nogal oud worden. Een viertal broers en zusters is samen 331 jaar oud, gemiddeld ruim boven de tachtig, dus. Blijkbaar was dat best bijzonder, een eeuw geleden. Toch was dat niet de reden dat het bericht me interesseerde. Ik werd getriggerd door de naam Verstock. Opgegroeid met het lawaai van geklink en gehamer van de scheepswerven in Martenshoek, zei dat me wel iets. De genoemde familie Verstock heet eigenlijk Verstockt, en is als scheepsbouwer onderdeel van de maritieme historie van Hoogezand.
Jacobus, de 76-jarige uit het krantenbericht, was smid en de oprichter van de scheepswerf Verstockt. Zijn beide zoons, Gerardus Josephus (Geert) en Johannes Baptist Gerardus (Johannes) namen het stokje over en hebben heel wat schepen afgeleverd.
De eerste Verstockt (Joannes Baptista Verstoght) bewoog zich in een heel andere arbeidssfeer. Bij de geboorteaangiften van zijn kinderen tussen 1812 en 1819 in Oude Pekela was zijn beroep haarsnijder. Toen hij in 1835 stierf, werd als beroep inlands kramer ingevuld; bij het overlijden van zijn weduwe in 1859 werd hij als hoedenmaker opgevoerd. Zijn drie zonen belandden allemaal in de scheepssector: Josephus werd smid, Andreas werd zeeman en Jacobus werd smid èn scheepsbouwer.

Hieronder een kleine genealogie.

Meer info over de scheepswerven en met name Verstockt vindt u in het filmpje van Beno Hofman: https://www.youtube.com/watch?v=0CjPMaFIyDY

Genealogie van Joannes Baptista Verstockt

Generatie I

I. Joannes Baptista Verstockt (Jan Baptiste, Jan B. Verstokt (1815), Jan Verstok (1837) Verstocht, Verstok Verstoght), geb. 3-7-1763 (register stemgerechtigden Oude Pekela), haarsnijder tussen 12 januari 1812 en 24 april 1819 te Oude Pekela, ovl. op 5 november 1835 te Oude Pekela, (beroep inlandse kramer), kerk.huw. op 4 mei 1801 met Fransisca Elisabeth Buining (Buinings, Bennings), geb. circa 1780 Bergen op Zoom, winkelierster, ovl. op 21 september 1859 te Martenshoek. (overleden echtgenoot hoedemaker)

1. Maria Christina Verstocht, geb. in 1802, ovl. op 15 april 1896 Nieuwe Pekela.
2. Anna Catharina Verstok, geb. in 1804 Oude Pekela, ovl. op 3 oktober 1883
3. Andreas Bernardus Verstok, ged. op 10 december 1809, getuige Anna Catharina Verstok, Oude Pekela, zeeman, ovl. tussen 31 mei 1857 en 14 maart 1860 ( In de huwelijksacte van Maria Geziena Verstok 7-5-1822, wordt haar vader Andreas als de “afwezige schipper”.. vermeld. Bij het huwelijk van Maria Regiena Christina Verstok staat dat haar vader zeekapitein was en op zee verongelukt is.)
4. Josephus (Josebus Nicolaas Verstok) Verstockt, geb. op 12 januari 1812, smid. Josef woonde in bij Kasper Cordes, smid te Hoogezand, als smidsknecht 1850-1859. Josephus ovl. op 15 oktober 1895 ongehuwd, letter A, 93 Martenshoek, getuige: Gerardus Josephus Verstockt (III), zijn neef Johannes Wijnandus Boerma, scheepbouwer, 43, nabuur.
5. Theresia Maria Verstokt, geb. op 5 december 1815 Nieuwe Pekela, ovl. op 31 december 1900 Oude Pekela.
6. Jacobus Fransiscus Verstockt, geb. op 24 april 1819 Nieuwe Pekela, volgt II.

Generatie II
II. Jacobus Fransiscus Verstockt, (zn. van I), geb. op 24 april 1819 Nieuwe Pekela, smid op 30 april 1846 Hoogezand, ovl. op 17 augustus 1902 Martenshoek, tr. met Hinderika Elisabeth Bodewes, dr. van Geert Joestens Bodewes en Geertruida Wijnkes Bijlholt, geb. op 7 oktober 1822 Martenshoek, ovl. op 28 mei 1858 Martenshoek.
Uit dit huwelijk:

1. Johannes Baptist Gerardus (Johannes) Verstockt, geb. op 13 maart 1847 Martenshoek, ovl. op 2 april 1920 ongehuwd Martenshoek https://www.marhisdata.nl/werf&id=2362.
   Begin 1900 woont Johannes in het huis letter A, 128. Hij is het hoofd van het gezin, zijn vader woont bij hem in evenals een neef, Johannes Gerhardus Broerken, scheepsbouwersleerling, 3-5-1844; Ook is er een inwonend dienstmeisje, Geertje Huisman, 15-1-1863.
   In de periode 1910 – 1920 is alleen Geertje Huisman nog inwonend, als huishoudster. adres G 145. Zij is later huishoudster bij broer Gerardus (II.6)
   ( Overledene Geertje Huisman leeftijd 94 jaar, geboren te Hoogezand, overleden op 11-10-1957 te Westerbroek gem. Hoogezand-Sappemeer. Vader Klaas Pieters Huisman Moeder Trijntje Oomkes Mulder).
2. Geertruida Margaretha Elizabeth Verstockt, geb. op 25 oktober 1848 Westerbroek, ovl. op 20 april 1916 Groningen.
3. Johannes Gerardus Verstockt, geb. op 5 juli 1850 Martenshoek, ovl. op 18 juli 1850 Martenshoek.
4. Elisabeth Francina Verstokt, geb. op 7 november 1851 Martenshoek, ovl. op 13 mei 1917 Groningen.
5. Margaretha Johanna Verstockt, geb. op 25 januari 1854 Martenshoek, ovl. op 26 februari 1925 Foxholsterbosch.
6. Gerardus Josephus Verstockt, geb. op 4 juni 1856 Martenshoek, volgt III.
7. Hinderika Maria Johanna Verstockt, geb. op 8 mei 1858 Martenshoek, ovl. op 13 augustus 1858 Martenshoek.

Generatie III
III. Gerardus Josephus (Geert) Verstockt, (zn. van II), geb. op 4 juni 1856 Martenshoek, scheepsbouwmeester (bij huwelijk), scheepsbouwer, overlijdensgetuige van Josephus Verstockt (zie I) zijn oom op 15 oktober 1895, ovl. op 16 april 1945 Westerbroek, tr. op 20 november 1884 Hoogezand met Elisabeth Creutsman, dr. van Hinderikus Creutsman en Anna Rammelaar, geb. op 17 april 1854 Kropswolde, ovl. op 9 juni 1941 Martenshoek, begr. RK begraafplaats Foxham Martenshoek.
Uit dit huwelijk:

1. Anna Henderika Verstockt, geb. op 23 oktober 1886 Martenshoek, ovl. Zij is overleden op 5 maart 1973 in Assen, zij was toen 86 jaar oud. (Bron: Fischer-Sandker Groningen-Drenthe-Emsland » Anna Henderika Verstokt (1886-1973) https://www.genealogieonline.nl/genealogie-fischer-sandker/I61554.php.)
2. Jacobus Johannes Verstockt, geb. op 7 februari 1888 Martenshoek, ovl. op 1 augustus 1888 Martenshoek.
3. Henderika Elisabeth Verstokt, geb. op 12 december 1889 Martenshoek, ovl. op 20 januari 1918 Martenshoek.

Bronnen:

• www.allegroningers.nl Rijksarchief Groningen
• www.delpher.nl
• www.familysearch.org
• www.youtube.com Beno Hofman #BenosStad #OOGGroningen #Groningen Werf Verstockt – Beno’s Stad 193 (11-11-2004)
• https://historischarchief.midden-groningen.nl/
• www.marhisdata.nl Stichting Maritiem Historische Data

Johann Berend Nuningmöller, uit Hazenwinkel* in Munsterland, matroos van Capitein A. Arends, ‘t Cofschip de Trouw, uit de mast of van de Rae gevallen en morsdood.

* https://nl.wikipedia.org/wiki/Harsewinkel

Bron: allegroningers.nl

Aaltje Vos-Steen

Gedurende een aantal jaren ben ik vrijwilliger op molens geweest. Indrukwekkende werktuigen, waarmee vakkundig en voorzichtig moet worden omgegaan. Mijn overgrootvader Broekema was watermulder in Vriescheloo. Zijn kinderen en kleinkinderen mochten niet in de buurt van de wieken en het water komen, daar was hij erg streng in. En dat was natuurlijk niet zonder reden. Door de jaren heen zijn er vreselijke ongelukken gebeurd in of bij molens. Onlangs vond ik dit krantenbericht over Aaltje Vos-Steen uit Kolham. Zij wilde de molenas van de poldermolen smeren, maar heeft de molen waarschijnlijk niet op de vang (rem) gezet. Haar kleding werd gegrepen door de draaiende raderen en zij was vervolgens machteloos.

Bob Poppen heeft haar geschiedenis hier beschreven.
Ik kom tot de conclusie dat het ongeval plaatsvond op de Westerpoldermolen in Kolham. Deze is inmiddels verdwenen. Meer over deze molen in de database verdwenen molens.

Het was een zinderende voorjaarsdag. Het water van het Foxholstermeer was kalm en weerspiegelde de zon in de kleine golfjes die door de beweging van de schuit ontstonden. Grote ladingen hooi moest worden vervoerd en eigenlijk was dat niet te doen met deze hitte. Albert was al vanaf het krieken van de dag bezig met laden, vervoeren en lossen van het hooi van de weilanden in de madelanden tussen Kropswolde en Zuidlaren. Albert en zijn vrouw verdienden de kost met hun schip en woonden er ook op. Vandaag was Zwaantje, zijn vrouw, niet mee. Ze had zich voor de dag elders uitbesteed. Dat was maar goed ook, overdacht Albert, want sinds het overlijden van hun jongste kindje Trijntje, afgelopen maart, was ze nog niet weer de oude. Gelukkig had ze wel een beetje afleiding aan hun driejarige handenbindertje Filippus, maar het verlies van een kind was echt wel één van de zwaarste dingen die het leven je te stellen gaf, overdacht Albert.

Hij keek eens om zich heen. Een reiger vloog op om een paar meter verder aan de rand van het Drentsch Diep te landen. Een futenpaar zwom in de richting van het Zuidlaardermeer. Uitgebloeide lisdodden versierden als bossen sigaren tussen het riet de oevers van het diep. Vijf minuten rust, dat moest toch kunnen. Hooi van het land halen en in het schip steken in deze hitte, met al dat droge gras dat aan zijn zweterige huid plakte, dat was flink afzien. Je kon beter aardappels laden, dat was weliswaar zwaar werk, maar de weersomstandigheden waren meestal anders en je had niet dat vreselijke gekriebel van het hooi dat werkelijk in elke plooi van je lichaam terechtkwam en daar ellendig prikte. In de verte zag hij pluimen stoom boven het aardappelstroopfabriekje van Scholtens opstijgen. In de herfst zou hij vast wel weer aardappels voor Scholtens kunnen vervoeren. De komst van fabrikant Scholtens had het dorp Foxhol veranderd. Veel buurtgenoten werkten in plaats van op het land nu in de fabriek. Dát, bedacht Albert, was niets voor hem. Hele dagen of nachten binnen vier muren? Daar moest hij niet aan denken. Hij had het beter getroffen: dankzij de grootvader van zijn vrouw had hij schipper kunnen worden, varend vanuit Foxhol. Daar lag zijn schip in de haven, westelijk van de sluis in Martenshoek, die veel te druk bevaren was. Vanuit Foxhol kon hij zó naar het meer of het Winschoterdiep varen. Een mooie bijkomstigheid was dat onderhoud van zijn schip ook geen probleem was, omdat er bij Foxhol meerdere scheepswerfjes waren.

Terwijl hij, zittend op de walkant een prakje koude aardappels at, keek hij naar het water voor zich. Wat was het mooi helder! Hij gleed er even met zijn hand door. Dat voelde bijzonder fijn, dat water zo over je pols. Het was net of je hele lijf dan iets verkoelde. Hij zag waterplantjes onder water wuiven. Daar zigzagde een paling richting het riet. Wat een mooi gezicht. Hij riep zichzelf tot orde: “Albert, jong, zo komt t wark nooit doan! Vort!”, pakte de hooivork op en stak weer een grote partij hooi in het schip. Na een kwartiertje stevig doorwerken, voelde hij zijn spieren in armen en benen verkrampen, het zweet gustste aan alle kanten van zijn gespierde werkmanslijf. Boven op de hooiberg op het schip strekte hij zijn krampende ledematen. Een mens was niet gemaakt voor dit weer, bedacht hij. En dat water, dat was zo uitnodigend helder en koel. Zou hij het doen, even in het water afkoelen? Hij was een goede zwemmer, hij was jong en de boog kon ook niet altijd gespannen zijn! Hij deed zijn klompen, kiel, broek en sokken uit en liep over de hooiberg naar de achterzijde van het schip. Met een klein aanloopje sprong hij in het water, een flinke plons veroorzakend. Het koele water omsloot hem van top tot teen. Plotsklaps trok er zo’n kramp door zijn lijf, dat hij zich niet meer kon bewegen. Het water omsloot hem. In de verte scheen nog de zon…

stamreeks van Albert van der Zwier, patriarchaal

Generatie VI
Albert van der Zwier, geb. op 27 november 1826, trekschippersknecht op 1 april 1851 , arbeider op 13 mei 1853, schipper op 24 juli 1854 , ovl. (27 jaar oud) op 22 juli 1854, erblijf houdende aan boord van zijn vaartuig te Foxhol,(getuigen Mechiel Groenewold, 66, visser, Foxhol, grootvader van de overledene, en Kornelis Woldendorp, 57, winkelier, nabuur van de overledene, akte 25 juli 1854, Hoogezand), tr. (resp. 23 en 22 jaar oud) op 6 juni 1850 te Hoogezand met Zwaantje Groenewold, dr. van Klaas Berends Groenewold en Trijntje Michiels Groenewold, geb. op 17 april 1828 in Hoogezand, schipperse, ovl. (73 jaar oud) op 12 maart 1902 hertrouwd met Geert Pieters Nijman, (1823-1893).

Generatie V
Filippus (Philippus, Filippus Jannes) van der Zwier (Swier), geb. op 3 februari 1803 te Oosternieland gem. Uithuizermeeden, ged. op 20 februari 1803 (Philippus) in Oosternieland, schipper, woont Martenshoek huis A. nr 45,  nationaal militair op 29 augustus 1825, arbeider op 29 augustus 1825 -1837, woont voor 30 november 1826 Slochteren, woont op 30 november 1826 in Kalkwijk,  woont in huis A, 43 in 1828 te Martenshoek, schipper vanaf 1840 Hoogezand, ovl. (56 jaar oud) op 28 oktober 1859 Foxhol, tr. (resp. 26 en 33 jaar oud) op 14 maart 1829 (met wettiging van 3 kinderen) met
Marijke Alberts Buringa, dr. van Albert Pieters Buringa en Martje Reinkes Gnodde, geb. op 13 maart 1796 Hoogezand, schipperse, inlandse kramer op 29 augustus 1825 Hoogezand, schippersche op 24 april 1845 te Martenshoek, ovl. (65 jaar oud) op 16 september 1861 leeftijd 64 jaar, geboren te Hoogezand, overleden op 16-09-1861 te Martenshoek gem. Hoogezand. Ze woonden in 1826 (voor het huwelijk) samen in het huis Letter E, getekend 55 Kalkwijk.

Generatie IV
Jan Melles, afkomstig uit Oosternieland, ged. op 24 oktober 1773 Oosternieland, dagloner (bron ovl. akte dochter Ebeltje), ovl. (ongeveer 36 jaar oud) op 10 april 1810; [Jan Melles, gewoond hebbende op nr. 6, alhier, nalatende een vrouw en drie minderjarige kinderen, waarvan het oudste uit het eerste huwelijk en de jongsten staande de huidige echt verwacht. 36 en een half jaar oud] kerk.huw. (ongeveer 34 jaar oud) (2) op 15 november 1807 Oosternieland met Trijntje Klasens, geb. ‘t Zand, ovl. op 30 november 1845 (Trijntje Melles) Oosternieland, kerk.huw. (resp. ongeveer 27 en ongeveer 22 jaar oud) (1) op 7 december 1800 te Oosternieland met
Trijntje Philippus, dr. van Philippus Harms en Sara Pieters, afkomstig uit Garsthuizen, ged. op 13 september 1778 [een van tweeling] te Garsthuizen, ovl. op 22 februari 1807 [Trijntje Philippus, oud plusminus 26 jaren, gewoond hebbende bij de kerk alhier, no 6, gehuwd geweest aan Jan Melles, Nalatende haar man en 2 minderjarige kinderen, uit één huwelijk] te Oosternieland.

Generatie III
Melle Tjarks, afkomstig uit Warffum, ged. op 21 september 1727, woont in 1755-1772 in Stitswerd, daarna in Oosternieland, ovl. (minstens 46 jaar oud) na 1774, kerk.huw. (ongeveer 26 jaar oud) (1) op 9 juni 1754 Stitswerd met Trijnje Pieters, afkomstig uit Middelstum, ovl. voor 22 maart 1772, otr. (2) op 22 maart 1772 Stitswerd attestatie naar Oosternieland, kerk.huw. (ongeveer 44 jaar oud) op 22 maart 1772 te Oosternieland met
Geeske Jans, afkomstig uit Oosternieland, tr. (1) met Jan Mennes, ovl. voor 22 maart 1772.

Generatie II
Tiark Ebels, geb. Warffum, ged. op 4 april 1690 Warffum, strandvoogd Rottumeroog [gemeld op 13-10-1828 bij overlijden dochter Trijntje], schipper op 21 september 1727 Warffum, kerk.huw. (ongeveer 49 jaar oud) (2) op 5 juli 1739 Warffum met Korneliske Jacobs, afkomstig uit Warffum, kerk.huw. (ongeveer 34 jaar oud) (1) op 21 januari 1725 Warffum met
Jantjen Pieters, dr. van Pieter Nn, afkomstig uit Warffum.

Generatie I
Eebel Ockes, afkomstig uit Uithuizermeeden, woont op Zeewijk op 4 april 1690 in Warffum, ovl. circa 1693, otr. op 23 december 1677 in Uithuizermeeden, kerk.huw. op 13 januari 1678 te Warffum met
Grietien (Greetjen) (Greetjen) Hindriks, afkomstig uit Usquert, kerk.huw. (ongeveer 24 jaar oud) (1) op 30 oktober 1670 met Geert Alberts (Nolleman), schiller [schelpenvisser], ovl. voor 23 december 1677, kerk.huw. (ongeveer 47 jaar oud) (3) op 23 april 1693 Warffum met Jan Lues, afkomstig uit Warffum.

• Bronnen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Scholten-concern

Foxhol en Foxholsterbosch, Daan Hulsebos, 2019

www. allegroningers.nl

Hanno (Hanne Jurjens) Jurriens, woont in 1696 Nieuw-Beerta, ovl. tussen 18 mei 1716 en 19 mei 1716 Nieuw-Beerta
kerk.huw. (1) op 28 jul 1667 Nieuw-Beerta met Wendel Harrems.
Uit dit huwelijk:

1. Trijnje Hannes, ged. op 21 nov 1669 Nieuw-Beerta.
2. .remke Jurriens, ged. op 1 jun 1671 Nieuw-Beerta {Harremke wellicht}.

kerk.huw. (2) op 6 sep 1674 Beerta
met Bettie Jans.
Uit dit huwelijk:

1. Trijnje Hannes, ged. op 27 feb 1676 Nieuw-Beerta.
2. Martjen Hannes, ged. op 30 aug 1677 Nieuw-Beerta.
3. Wendel Hannes, ged. op 28 mei 1678 Nieuw-Beerta (aanname, doopnaam niet te lezen)
4. Jurjen Hannes, ged. op 23 mei 1681 Nieuw-Beerta.

kerk.huw. (3) op 15 feb 1685 Nieuw-Beerta
met Hilke Andries.
Uit dit huwelijk:

1. Jurjen Hannes, geb. op 26 jan 1686 Nieuw-Beerta, ged. op 30 okt 1686 Nieuw-Beerta, begr. op 24 jul 1702 Nieuw-Beerta.
2. Andries Hannes, ged. op 24 okt 1687 Nieuw-Beerta, ovl. (hoogstens 37 jaar oud) voor 1725.
3. Ha.. Hannes, ged. op 21 dec 1689 Nieuw-Beerta.
4. Trijntje Hannes, begr. op 23 apr 1691 Nieuw-Beerta.
5. Heebe Hannes, ged. op 4 jul 1692 Nieuw-Beerta, begr. op 14 aug 1692 Nieuw-Beerta.
6. Trijntje Hannes, ged. op 4 jul 1692 Nieuw-Beerta, begr. op 11 jan 1693 Nieuw-Beerta.
7. Heebe Hannes, geb. Nieuw-Beerta, ged. op 10 dec 1693 Nieuw-Beerta, begr. op 3 jul 1696 Nieuw-Beerta.
8. Edske Hannes, geb. tussen apr 1696 en jun 1696 Nieuw-Beerta, ged. Nieuw-Beerta, ovl. (hoogstens 48 jaar oud) circa 1745.
9. Heebe Hannes, ged. op 16 apr 1699 Nieuw-Beerta.
10. Nn Hannes, ged. op 15 apr 1702 Nieuw-Beerta.

In meerdere genealogien op het internet is mijn voorouder Henje Jurriens Hoppe (alias Hanno Jurriens) vermeld als zoon van Hans Valentijn Hop en Jitze Hendriks. Ik ben niet overtuigd van deze relatie, integendeel: er bestaat mijn insziens geen familieband tussen Henje Jurriens Hoppe en Valentijn Hans Hop.

Mijn zoektocht naar Henje begon bij zijn zoon, mijn voorouder Jurrien Hannes (Han nijs), in 1785 getrouwd met Hindriktje (Hindertje) Edzes Blokje. Jurrien was eerder gehuwd met Maria Wessels en zijn oudste zoon uit dat huwelijk kreeg de naam Hanne. Ik zocht derhalve naar een grootvader Hanne, Hanno, Hannes of Johannes. Ik kwam er echter niet uit. De enige die wat betreft naam en plaats in aanmerking kwam, was inderdaad Valentijn Hans Hop, maar de vernoemingen van Jurriens kinderen kwamen daarmee helemaal niet overeen.

Wat wèl klopt: het echtpaar Hans Valentijn Hop en Jitze Hendriks had inderdaad een zoon Hanno Jurrien, gedoopt op 18 oktober 1716 te Beerta, overleden (minstens 28 jaar oud) na 1745. Voor wat betreft leeftijd en tijdsspanne zou het kunnen. Ik denk echter dat deze zoon naar een andere Hanno Jurriens is vernoemd. Voor 1716 was er een echtpaar Hanno Jurriens en Hilke Andries in de Beersterhamrik (Nieuw-Beerta), waarvan ik inmiddels heb onderzocht of er een link zou kunnen zijn. Dit echtpaar had plaatselijk aanzien en was redelijk vermogend, zo blijkt uit de vele verzegelingen in o.a. de boedelbeschrijving, die werd opgemaakt door de voogden bij het overlijden van deze Hanno Jurriens. Ik vermoed dat Valentijn Hans Hop zijn zoon naar deze Hanno Jurrien heeft vernoemd, hetzij omdat hij gerelateerd was ofwel omdat deze financiële ondersteuning heeft geboden.

Terug naar Henje Jurriens Hoppe. Een huwelijkscontract in Woldendorp zette me op een ander spoor. Op 17 juni 1803 maakte Hindrik Engelkens, de zoon van Engelke Hindriks en Maria Hannes, een contract op met zijn toekomstige bruid Etje Willems. Mijn voorouders Jurjen Hannes en Hindrikje Edzes waren daarbij als zijn oom en tante aanwezig, evenals zijn tante Anna Hannes en haar man Harm Jurjens.
Aan de hand van deze drie genoemde siblings kon ik gerichter zoeken, helemaal omdat ik de overlijdensdata (met leeftijden) van Jurjen en Anna Hannes vond. Een paar simpele rekensommetjes brachten me naar het echtpaar Henje Jurriens Hoppe en Harmke Jacobs. Zij trouwden op 13 november 1740 in Beerta. De familienaam Hoppe is slechts éen keer vermeld en wel bij het huwelijk. Als het echtpaar haar kinderen laat dopen is er vijf keer consequent Henje Jurriens, zonder toevoeging, vermeld. Als Harmke Jacobs in 1755 als lidmaat wordt aangenomen wordt ze vermeld als echtgenote van Henje Jurriens (obiit). Harmke is mogelijk een dochter van Jacob Boeles en Trijntje Harmens, gedoopt op 18 november 1714 in Blijham.

Spijtig genoeg vind ik geen ouders van Henje. Soms is het niet anders.

Het echtpaar krijgt vijf kinderen:

1. Trijntje (Trientje) Henjes (Hannes), geb. op 26 okt 1741, ged. op 27 okt 1741 Beerta, ovl. (85 jaar oud) op 22 feb 1827 Beerta, kerk.huw. (28 jaar oud) (1) op 27 mei 1770 Beerta Wiertje Hommes, ovl. voor 1783, kerk.huw. (41 jaar oud) (2) op 16 feb 1783 Beerta Harm Jurjens.
2. Jurrien Hannes, ged. op 2 feb 1744 Beerta, landgebruiker, ovl. (64 jaar oud) Geefsweer, begr. op 17 okt 1808 Farmsum, kerk.huw. (beiden ongeveer 34 jaar oud) (1) op 9 aug 1778 te Nieuwolda met Maria Wessels, ged. op 12 jul 1744 Finsterwolde, ovl. (hoogstens 40 jaar oud) voor 1785, otr. (2) op 19 dec 1784 Beerta, kerk.huw. (resp. ongeveer 40 en ongeveer 22 jaar oud) op 12 jan 1785 Woldendorp Hindriktje Edzes Blokje, ged. op 12 mrt 1762 Beerta, landbouwersche, ovl. (ongeveer 72 jaar oud) op 19 dec 1834 Oterdum.
3. Maria (Marijke) Hannes (Henjes, Hannijs), ged. op 26 jul 1747 Beerta, arbeidersche, ovl. (ongeveer 69 jaar oud) op 28 mei 1817 te Beerta, kerk.huw. (resp. ongeveer 21 en ongeveer 29 jaar oud) op 15 mei 1769 in Beerta met Engelke Hendriks Timmer, geb. circa 1740 in Blijham, ovl. (ongeveer 89 jaar oud) op 27 dec 1829 Beerta. Op 3 maart 1788 wordt te Beerta als lidmaat aangenomen Marieke Henjes.
4. Jacob Henjes, ged. op 1 feb 1750 Beerta.
5. Anna Henjes Hannes, ged. op 16 mrt 1753 Beerta, ovl. (ongeveer 69 jaar oud) op 10 jan 1823 te Beerta, kerk.huw. (ongeveer 26 jaar oud) op 25 apr 1779 in Beerta met Hindrik Harms.

In de rechterlijke archieven kom ik het echtpaar een paar keer tegen. Zo kopen ze als Henje (Hanno) Jurriens en Harmke Jacobs op 2 mei 1741 een woning van Haijo Meinders in Beerta, en in 1742 lenen Henje Jurriens en Harmke Jacobs 200,- gulden.

Als Henje Jurriens de zoon van Hans Valentijn Hop zou zijn geweest, dan waren Hans Valentijn en Jitske ongetwijfeld vernoemd. Ook zouden er dan sporen in de rechterlijke archieven te vinden moeten zijn. Die zijn er niet, dat wil zeggen: er zijn wel sporen van de mensen afzonderlijk, maar niet in combinatie.

Op internet wordt Hans Valentijn Hop als zoon van Hanno Jurriens en Hilke Andries geplaatst. Ook dat betwijfel ik. Hans en Jitske Hendriks komen vanuit den Haag naar Beerta. Ze krijgen vijf kinderen. In geen van de tot nu toe gevonden acten in de rechterlijke archieven heb ik bewijs daartoe gevonden.

André Oudman suggereerde via een opmerking onder dit blog een mogelijk ouderpaar. Hindrik Jurriens en Maria Jans laten op 9 oktober 1698 een zoon Jurrien dopen. Op basis van vernoeming en vwb tijdpad kunnen ze in aanmerking komen als mogelijke ouders van Henje Jurriens. Maar Henje Jurriens zou dan Henje Hindriks moeten zijn geweest, tenzij hij voluit naar zijn vader is vernoemd (komt sporadisch wel voor). Ook is het mogelijk dat de hier genoemde zoon Jurrien de vader van Henje is. Helaas heb ik geen doop gevonden en ook geen andere primaire bron. Het blijft daarom bij een mogelijkheid.

De familie- of bijnaam Hoppe wordt in 1740 één keer gebruikt. Pas in 1813 wordt de naam Hop als familienaam aangenomen door de nazaten van zoon Jurjen Hannes.
Tussen 1740 en 1775 is de schrijfwijze van de voornaam Henje, daarna komen er wijzigingen. Ook Henje blijft in gebruik, in 1853 voor het laatst.
1775 Hannijs, in 1860 voor het laatst
1778 Hanne, Hanno, Hannes, met name voor zoon Jurjen consequent

1740 Henje Jurriens Hoppe T
1741 Henje Jurriens D Trijntje Henjes
1744 Henje Jurriens D Jurrien Henjes
1747 Henje Jurriens D Maria Henjes
1750 Henje Jurriens D Jacob Henjes
1753 Henje Jurriens D Anna Henjes
1769 Maria Henjes
1770 Trijntje Henjes T
1770 Maria Henjes
1771 Trijntje Henjes
1773 Marieke Henjes
1774 Trijntjen Henjes
1775 Marijke Hannijs
1777 Trijntje Henjes
1778 Marijke Henjes
1778 Jurjen Hannes
1779 Anna Henjes br – Henje Jurjens v- Marijke Henjes z – Trijntje Henjes z
1780 Anna Henjes
1781 Marijke Hannijs
1783 Henje Jurjens
1783 Trijntje Henjes
1783 Anna Henjes
1783 Marijke Henjes
1784 Jurjen Hannijs – T
1785 Anna Hannijs
1785 Jurjen Hannes
1787 Jurjen Hannes
1788 Jurjen Hannes
1787 Maria Hannijs
1790 Marieke Hannijs
1790 Jurjen Hannes
1792 Jurjen Hannes
1793 Anna Henjes
1794 Jurjen Hannes
1796 Jurjen Hannes
1797 Trijntje Hannes
1798 Jurjen Hannes
1800 Jurjen Hannes
1802 Jurjen Hannes
1808 Jurjen Hannes O.
1813 Anna Hannijs
1813 Jurjen Hannes – zoon Edse Jurjens Hop
1817 Marijke Henjes O.
1820 Jurjen Hannes – dochter Trijntje Jurjens Hop
1823 Anna Hannes O.
1825 Jurrien Hannes – dochter Zwaantje Jurriens Hop
1827 Trientje Hannes
1830 Jurrien Hannes
1831 Jurrien Hannes
1832 Jurrien Hannes
1834 Jurrien Hannes Hop
1853 Anna Henjes
1854 Maria Hannijs
1860 Anna Hannijs

• De drie dochters Trijntje, Maria en Anna gebruiken geen familienaam.
• Zoon Jurjen Henjes is overleden in 1808, zijn kinderen nemen de familienamen van Dijk en Hop aan.
• Jurrien Hannes oudste zoon uit eerste huwelijk met Maria Wessels: Hanno Jurjens van Dijk: kleinzoon Jurjen Hannes van Dijk
• Jurrien Hannes oudste zoon uit tweede huwelijk met Hindrikje Edzers: Edze Jurriens Hop; kleinzoon Jurjen Edzes Hop
• Jurrien Hannes oudste dochter uit tweede huwelijk: Boelke Jurjens Hop (gebruikt familenaam voor het eerst in 1818)
• Jurjen Hannes tweede zoon uit tweede huwelijk: Boele Jurjens Hop, kleinzoon Okke Boelens Hop.