Timon Veltman leed ontegenzeggelijk door de praatjes die over hem de ronde deden en maakte vervolgens van zijn hart geen moordkuil. Snode vagebonden, die hij voor berovers en lasteraars houdt, spreekt hij aan via een annonce in de Groninger Courant. Degenen die het betroffen zullen zich aangesproken hebben gevoeld. Helaas of gelukkig zullen wij nooit de (smoezelige?) details van de affaire kennen.
Timon Veltman, zn. van Timon Veltman en Hendrikjen Jacobs, geb. bij de Herebrug Groningen, ged. op 22 oktober 1758 in de Martinikerk te Groningen, commissionair op 15 december 1814 Groningen, ovl. op 24 oktober 1818 op de Nieuwe Stad, nr 45, kanton 2 Groningen, overleden echtgenote Mina Wolesius (getuigen Pieter Schoutendorp, zb, 53 jaar en Jan Mulder, borstelmakersknecht, beide alhier woonachtig) otr. (1) op 22 mei 1779 Groningen, tr. Zuidlaren 13-6-1779, ondertrouwdatum: 20-5-1779; Bruidegom: Tijmen Veltman, Jongeman; herkomst: Groningen; woonplaats: Anloo, Bruid: Ida Meursinge, Jongedochter; herkomst: Eext; woonplaats: Anloo . (Voor Ida Meursinge uit Eext: Harmen Hamming als stedevader,met belastinge te Anloo) met Ida Meursing, dr. van Bronne Meursingh en Aaltje Altingh, geb. Eext, ged. op 20 september 1745 Anloo, ovl. circa 2 maart 1782 Breukdodenboek, verhuur lijklakens Martinikerk Groningen.
Uit dit huwelijk:
Bronne Veltman, geb. Groningen voor Herepoort, ged. op 17 februari 1782 A-Kerk Groningen v. Tijmen Veltman, ovl. op 28 maart 1862, Rolde.
“Bron Veldman” was in 1826 beestenhoeder en woonde in Rolde, huis 128, waar ook Thij Lensing, arbeider, geboren 1874 woonde. Datum ondertrouw: 08-12-1805, datum aangifte: 22-12-1805. Hij was gehuwd met Hillegien Berends van Bos, en ze hadden ten minste een dochter Ida, geboren op 28-9-1806, Rolde, overleden op 7-11-1863 te Hijken. Gehuwd met Geert Piel en een dochter Hinderika doop 11-5-1809, Rolde.
Harmen Hamming Veltman, ged. op 21 maart 1780 Groningen.
otr. (2) op 3 april 1784 registratie ondertrouwboek Groningen, kerk.huw. op 16 mei 1784 Westerbroek met Willemina Woelesius, geb. Westerbroek, (voor de bruid: Detmer Wijbeling, als daartoe verzocht. A-kerk, met belastinge te Westerbroek. Hiertoe attestatie verleend) woont op 15 december 1814 in de Nieuwe Compagnie onder Kropswolde, boerin op 15 december 1814 te Nieuwe Compagnie, ovl. vermeld bij doop dochter Willemina, moeder overleden Groningen, begr. op 7 juli 1790 (Register van de opbrengsten uit de verhuur van lijklakens uit de Martini kerk 1783-1793.) Uit dit huwelijk:
Harmanna Timons Veltman, geb. Groningen Herestraat, ged. op 11 maart 1785 Groningen.
Hilligje Timons Veltman, geb. Groningen bij Herebrug, ged. op 7 februari 1787 A-kerk Groningen.
Hinderika Veltman, geb. circa 1789 Groningen, ovl. op 8 mei 1831 Steentilstraat 52 Groningen, tr. met Jelte Hoppinga, Tapper en winkelier.
Willemina Timons (Wilhelmina Timans Veltman) Veltman, geb. Herestraat Groningen, ged. op 14 juli 1790 moeder overleden Groningen A-kerk, ovl. op 25 januari 1862 Windeweer, tr. op 15 december 1814 Hoogezand-Sappemeer met Jan (Jan Klaassens Tolner) Tolner, zn. van Klaas Tolner en Geertruit Geerts, ged. op 14 maart 1790 Anloo, boerenknecht, ovl. op 9 maart 1827 dagloner Windeweer.
relatie (3) met Hillegien Swartwold, Mutsenmaker. Geen huwelijk.Timen was een onechte zoon van Hillegien Swartwold. Daar zij haar kind volledig vernoemd heeft, neem ik voor waar aan dat Timon Veltman de vader is.
Uit deze relatie:
Timen Veltman, geb. circa 1794, kuiper, huwt in 1829 met Geeske Oldringa.
Bronnen:
www.allegroningers.nl
www.delpher.nl
www.alledrenten.nl
Morsdood
Johann Berend Nuningmöller, uit Hazenwinkel* in Munsterland, matroos van Capitein A. Arends, ‘t Cofschip de Trouw, uit de mast of van de Rae gevallen en morsdood.
Wedde, Protocol van verzegelingen, nr. E1-2, Jan. 1696-1729 Juni
29-5-1705
Geeske Bulters tr. (1) met Riemt Nn, ovl. voor 29 mei 1705. Uit dit huwelijk:
Ockijn Riemts.
tr. (2) met Abel Geerdts, ovl. voor 29 mei 1705 Uit dit huwelijk:
Geerdt Abels.
Conraat (Conraad, Conraedt) Abels.
Jan Abels
Dochter krijgt 600 Caroligulden na overlijden moeder. Erfenis in tweeëen: één deel gelijkelijk tussen de drie broers uit tweede huwelijk; één deel gelijkelijk tussen de vier kinderen uit beide huwelijken.
Wedde – een paar akten
Beetje rommelend in de court records op familysearch, transcriptie, gestart op eerste pagina, to whom it may concern:
Berent Aldringa Joncker en Hovelinck tot Wirdum, Loppersum, Garmerwolde, Tesinghe, ten Buijer, St. Anne, en in Westerdeel Langewoldt , Drost der Heerlijckheid Wedde, Westerwoldinghelandt, Bellinghwolde, Blijham, Pekel A, met diens angehorige Fortressen doet kundt en betuige met desen open verzegelden brief…
⦁ Focko Luitjes en Martjen Meinders cederen de erfenis van Wilt Hindrick Geerts, zoon van Wilt Geert Hindricks en Aelke Aeijlkens; aan Derck Egberts nomine uxoris in Blijham voor twee derde parten, Eltje Jacobs nomine uxoris in Pekel A voor resterende derde part; voor een bedrag van 450,– caroliguldens, 21-1-1696 ⦁ Adde Sijbes, voor zichzelf en met volmacht voor zijn zuster, Bellingwolde draagt over aan Aijte Harrems, een zeker stuk land op de Ham gelegen, zwettend aan Hessen Tonnis ten W; de Aa ten N,; de ontvanger Eeck[esteijn] ten O; en de koper zelf ten Z. Koopsom 800, — caroliguldens 10-4-1696 ⦁ Jan Wessels, Berend Wessels en Frans Franssens, erfgenamen van zal. vader Wessel Berends; ter ener, en de Mstr. Haije Heckmans verkopen behuizinge en grond, beklemd op Heer Clant van Hanckema, benevens de wendakker en de barghakker van Carelsbrugh in waren eigendom alsmede een legerstede op het kerkhof. eerste 350,- betalen in termijnen. 11-8-1695 ⦁ Wijger Hindricks in Pekel A namens hem en zijn erfgenamen draagt over aan Derk Tabingh en Geert Jans Dreuge eveneens in Pekel A, een lot veen aan de zuidkant van de Pekel, met daarop de behuizing zoals Wijger in gebruik heeft, zwetteb: Pieter Jans Schuiringh ten W; en Eltje, de weduwe Wilt Pieters Jacobs ten O; 992 Caroli guldens. De zoon van de verkoper Reinder Wijgers staat borg. 15-1-1696 ⦁ Lijsebeth wed van Berent Berents, en haar zoon Berent Berents verkoopt aan de proviandmeester Johan van [Baten] 21,5 deimt land gelegen in Blijham; zwettend aan Pekel A ten N; Mucke Jans ten O, de scheiding met Lutje Loo ten Z; Lucas Haselhoff ten W. 2050 Caroli guldens 30 juni 1693 ⦁ Pieter Jans en ev Gartje Berents, verkopen een huis in Blijham, aan Feije Herens en desselfs erfgenamen, staande op Tjarcke Luppens nomine uxoris grond; zwettend aan de Blijhamster weg ten O; de versche Dijk ten Z; en Lucas Haselhofs huis ten noordwesten; 340 caroli guldens, 20-7-1694 ⦁ Peter Jans Everts en Gartje Berents hebben een schuld aan Lucas Haselhoff en Eltijn Elzes zijn hv; 150,– boven een verzegeling van 250,– uit 1692 ⦁ Lucas Haselhoff verkoopt aan Hindrik Berents Hovinck een huis en land in Blijhammer Westereinde, Harmen Christiaans B[ei]hausen ten N; Jan Cruijse ten Z, door Gerrit Roelfs meijerwijse gebruikt; 556 Caroli gld; 23-10-1696 ⦁ Jan Mennes en hv Nantje Berents en Jan Hitjes en ev Grietje Eenes verkopen aan hun neef Berent Geerts en zijn hv Lucretia Haselhoff zekere landerijen in Blijham zoals die onder het huis van Berent Geerts in beklemming liggen; Focke Sijbers heerd ten O; Jan Aeijlts ten W; de erfgenamen Loewert Bouckes, ten Z, strekkende van het Zijldiep, veenwaerts; met nog hun deel in de zes akkers zoals de koper gebruikt en ook onder zijn huis beklemd ligt, Mathias Haickes, ten O; Loewert Bouckes erven ten W; en de koper, de heer Richter Dillingh en de scriba Rustebij erven. 630,– 13-11-1696 ⦁ Jan Luickens en desselfs [] …u Engelkes, Jan Willems en Jarcke Meeninghe, voorstanders over Pastor Folkert Besselincks minderjarige dochtertje Imel Beckerincks verkopen aan Boele Doedes desselfs huisvrouw en erfgenamen, twee campies land in Berent Geerts heerd in Blijham, zwettend aan Jan Luijringe ten N; Coene Aeijlkes ten O; Jan Dercks ten Z; Berent Geerts ten W. 300,– Caroli gulden. 22-2-1697 ⦁ Haijo Heckman verkoopt aan d’E Conraedt Abels en diens hv Lucretia Haselhoff een huis op grond van de heer van Clant van Hanckema tot Wedde, benevens de wendakker en barghacker van Carelsbrugh in eigendom benevens de legerstede op het kerkhof , verwijzing naar coopbrief van 11-8-1695. 600,– Caroli Gulden, 22-3-1697 ⦁ Gerrijt Reinders en Grietjen Jans woonachtig in Pekel A, verkopen aan Sjurt Roelefs en Cornelisjen Jans echtelieden in Veendam, zekere plaats, zijnde de 25e plaatse in de Suidtsijt in de Pekel nabuir breedte en swetten gelijk, alles in voegen comparanten van de heer Raetsheer Henrick Fickens Veltman en de luitenant Abraham Coops ingevolge verzegeling dd 13-2-1697. Raetheer Willem van Borck, 1160 Caroli gld. 6-3-1697 ⦁ Mr. Marcus Relotius nomine uxoris met meester Jan Geerts Bloem een stedevaste afcoop wegens de nalatenschap van desselfs overleden dochter Eltjen Jans, Jan Geerts Bloem betaalt aan Relotius 100 Caroli gl.; 16-4-1698
⦁ Convoijmester Evert Scheltes met zijn hv Janna Kenneken, lenen van Edze Harrems en diens hv Eltjen Claessen, 650,– Caroligulden. Ze geven onderpand vier deimt land bij de dreijerij naast t Pastorieland gelegen. 28-4-1697 ⦁ Eltjen Willems, voor haar en haar erfgenamen verkoopt aan Hindrik Jan Cuiper Fennejen Hermans haar plaatse bestaende in de veenbouwte en annexen liggend aan de zuidkant van de Pekel A, zwettend aan haar eigen grond, en Berent Berents Jonge ten NO; Derck Tabing en consorten ten ZW; opwaarts strekkend in het veen, het is voor dezen in gebruik geweest bij wijlen Peter Jacobs. 1050,– Caroli Gld. 1-3-1697 ⦁ Eltje Willems, wed. wijlen Peter Jacobs, ontvangt van haar broer Derck Willems 100 gld op rente. 1-3-1697
Huwelijkscontract Edzo Udens x Weije Udens
Verzegelingen Meeden, 24 januari 1661
Anno 1661 den 24 januari is na Gods instettingen een christelijk houwelick beraemt, gedediget en besloten tuschen den E. Edzo Udens, sone van wijlen Udo Menses ende Bauwe in haar echte stant procreeert, bruijdegom ter eener, Ende de duegetsame dochter Weje Udens, wijlen Udo Nantkens ende Sijben gewesen echtelieden echte dochter, bruijdt ter ander zijde, waer van de hylxvoorwaerden alhier zijn overeengekomen. Inden eersten wordt belooft van des bruijdegoms zijdt dat hij alle goederen so hem weder angeerft zijn en in compstig anerven moghen an en tot sijn bruijdt in te brengen sal de welcke na erfscheijdinge met sijn medeerven sullen begroot ofte prijseert worden ende alsdan op de rugge van de hylxbrief geteikent ende na behoor underteickent worden. Hijrtegens wordt belooft van de bruijdtszijdt dat sij oock de goederen so her weder angeerft zijn gerekent op duisen [slechte] dalers en een bedde met seselven toebehoer boven haer part landes in de Buirmanse heerdt ende gedurende dese echtestand anerven moghen, an en tot haer bruidegom in te brengen. Wijders is accordeert dat winst en verlies staander echte sal gemien zijn sulksschulde sulcks bate. De goederen helfte sullen blijven ofte bij versterf van eender erven en person an de zijdt en linie daer se heer gecomen zijn. Exempt dusend slaegte dalere van de bruidts zijdt ende duisent rijxdaelr van de bruijdegoms zijdt de welcke t samen als in een pot gesmeten gemien zullen zijn ende halff en halff gedielt worden,. Indien sonen ende dochteren van haer procreeert werden, sal niet de sone met twe handen ende de dochter met een hant toetasten na olderdampster landtreght: maar tegens landrecht gelijcke sibbe zijn tot vader en moederlijcke goederen t sampt alle andere erfenissen Belangende lijfgave heeft de bruijdegom de bruijdt begiftigd met honder rijxdaler en daertegens de bruidt haeren bruijdegom mit hondert slichte dalers in cas so geen lijffs erven nablijven ofte nablijvende comen te versterven. beijder zijdts haer ofte sijn leevent lanck na laaster doot sal dese lijffgave erven an de sijdt daeroff se gecomen is. Aldus beraemt ende overeen gekomen in bijwesent van vrinden van de bruijdegoms zijn oom ende voormondt, de E. Tiddo Eppens ende de E. Eltio Eppes, sibbe vooget itim de E Tiacko Tiddes, vreembde vooget, nevens sijn broeder Eppo Udens en neef Frerick Eltiens. Van de bruijdts zijdt haar L. moeder Sijben Sijbels en broeder Menso Udens ende swageren Egbart Jans, Tiarck Edzes en Jan Bonnens itim Bouwo Nanktens, oom Oorkunde onderteickeninge actum in t supra, in kennis van getugen hijronder geschreven, Diurcko Ouwes en Reewen Aipkens.
Sijben Sijbels Menso Udens Egbert Jans Tijarck … Jan Bonnens Bouwo Nantkens
Rewen Aijpkens Duircko Ouwes
Scheidingsbrief wijlen Menso Ude(n)s
Verzegelingen Meeden, 6 maart 1635
Transcriptie
Hommo Wigboldi, Pastor, Ouwo Rinnolts, kerckvooget op de Meeden. Doen kundt en betuighen dat in persoon erschenen en gekomen, die Erbare Udo Nantkens, in qualitaet als voormundt, Haicko Gerardi, sibbe, Tiarck Tiarcks, mede kerkvooget, als vreemde vooghden tot en over wijlandt Menso Udens dochter Sijben Menses, neffens die Erbare Udo Mensens, soone van Menso Udens en Ide en die Erb. Aijoldt Luppens en Murcke sijn huisfrouw; bestonden en behouden voor haer, ende haeren pupill ‘t sampt der selve arfhe een stede laste onwederroeplijke en eeuwigdurende arfscheidinge gemaket en t samen ingegaen van alle en alinge goederen [replijke] roeplijke, onroeplijke alse haer overleden vader Menso Udens op sijn sterfdagh heeft naegelaten, en op haer drie kinder verarvet.
In den ersten sal Udo Menses voor sijn part genieten en arflijken possideren, vijff ackeren in t wester einde van de Meeden geleghen, Eltie Wier genoemt, hebbende Bene Janssens ten oosten, in de selve heerdt tot naesten swette Eltie Fockes als meijer ten westen, de neije wateringe ten Noorden, streckende ten suiden in t vehn nabuir landen gelijk. Met nog drie ackeren in d’ooster heerdt onverscheiden in de selve heerd; van welcke heerdt Harcko Aijelkes ten oosten binnen de wegh naest beswettet, buten de wegh Johan Wever, Olde Hindricks Campe, Eggo Tiapkens, Geerdt Hendricks, Eede Jans, ten Westen Matthias Haijens arfhe ten noorden an de sijpe gaerwijs uutlopende, ten suiden streckende in t veen nabuir landen gelijk. Noch ook ten derden de gerechte helfte van haer kinder landt op het sovenwoldt geleghen, waervan het kerckenlandt in de Eext ten oosten, de wegh ten westen naest an beswettet streckende ten Noorden en Haijcko Gerardi en Ide kampe itim de olde Ehe en Tiapko Poppens, Eedoch hebbende over de olde dijck Haicko en Ide campe ten oosten en Tiapko en Waldrik Poppens ten westen tot naeste swetten lopende ten suden ande sovenwolster dwarss wegh. Dese helfte sal Udo Mensens genieten en beholden an de oostzijdt van dit landt met allen der selver bovengenoembder landen eigendoom vrij en gerechticheiden item ook lasten en swaricheiden daerop vallende in d’arf. Dese percsilen alle sal Udo Mensens genieten vrij van behuijsinge. Hijrtegen sullen Aijoldt Luppes en Murcke voor Murcken part genieten en arflijken beholden tom eersten de huisheerdt, daerop Aijoldt en Murcke woenen, groot sijnde vijff ackerenn te weten vier acker eighen landt en een acker kercken landt, hebbende Richte Jans arfhe ten oosten, Hicko Hannes als provincie meijer ten westen strekkende tot naeste swetten, strekkende ten noorden an de Ehe, ten suiden in t vehn nabuir swetten gelijk. Noch ten anderen de gerechte vierde part van haer kinder landt boven gelimiteert op het sovenwoldt geleghen wel te verstaen de westerse zijdt van dit landt. Met noch ten derden Olde Hindriks kampe, groot ongeveer twe deimten en een verendeel, Udo en Sijben met haer ooster heerdt ten westen, Eggo Tiapkens ten oosten ende ten noorden Johan Wever, ten suiden naest an beswettet. [F/kantlijn: dese kampe voor de behuisinge so Aijolt en Murcke tot haer lust holden], Wijders sal Sijben voor haer part ook genieten ende arflijken possideren ten eersten vier ackeren in de ooster heerdt daervan de swetten boven genoemt onverscheiden in deze heertdt geleghen acker, acker gelijk [toe]rekent; met noch ten anderen de gerechte vierde part van het sovenwoldt so boven verbepalet staet, te weten int midden haer part tussen haer broeder en suster genietende, dese percsielen sal ook Sijben genieten vrij van behusinge unde so voortsz. Een iegelijk sijn toegedeelde landt met allen eigendoom vrij ende gewechticheiden itim ook lasten ende swaricheiden op de landen vallende, possiderende en gebruikende. Bovendien beholden de beide susters Murcke en Sijben in de mande twe kampen, d’ene geleghen an de olde wegh, Ouwo Rinnoldts ten oosten ende ten noorden de olde wegh; ten suiden de pastorije [gare], ten westen met haer laene ofte uutdrift naest beswetten, d’ander geleghen in Remene Frerijks [Eeblincken] so sie van Harmen Jacobs en Harmen Hindriks heeft gekoft midden in geleghen, lopende met het suder einde an de wateringe en met het noorder einde an een dwarssloot, groot ongeveer drieverendeel deimts. Noch ook de gerechte helfte van het vehn op [k/h]olde Munneken geleghen, so haer zal. vader op haer verarvet heeft, groot dese helfte twe ackeren na luid der koopbrief daer af sijnde, dese parten ook met haer eighendoom vrij en gerechtinheden itim lasten en swarincheiden daerop vallende, eedoch vrij van behuijsinge. Toe desen sullen ook de susters genieten en beholden twe ackeren vehn bij Winschoot geleghen uutgegraven veen en bouwte, onverscheiden in vier acker geleghen. De meente tot Winschoot ten oosten, ten westen de Munnekesloot, ten Noorden Haicko Eggerijcks, ten suden Haicko en Ide. Dit ook in qualiteet als vooren, eedoch beklemt onder het huir daerop staende. Comende tot de obligatie: sint twee obligatien bij Haicko Gerardi en Ide belopende t samen hondert vijftig daler principael, waarvan Sijben twedeelen te weten hondert daler en Murcke een deel vijftich daler sal genieten. Noch twe obligatien bij Aijolt Luppens waeraf ook Sijben twe delen en Murcke de derde deel sal genieten [F/kantlijn: omreden Murcke te vooren hyrtegens so Vele der genoten hadde ] Noch een versegelde rentebrief bij Tammo Tyddinga, sprekende van 50 daler principael, welcke de beide susters sullen gelijk deelen. Hijrmede sint dan opgenoembde vrinden, curatoren, broeder en susters vreedlijk geschiet en gesloten van weghen de bovengenoemde arfnisse van haer overleden vader Menso Udens op haar kinderen verarvet.
Beloven daerom contragenten opgenoemt geen [actie], anspraeck ofte questie weghen dese arfnisse op ofte tegens malkanderen te solden moveren ofte moveren laten. Sonder arge list belijt tot versegelinge in kennisse van getughen alse die Erb. Geert Hindriks, en Ulcko Ulckens. Oorkunde ondertekening gescheet den 6 maart 1635
Udo Nanckens Haeijcko Gerardij Tyarck Tyarcks Sijben Menses Udo Menses Aeijelt Luppens Murcke Aeijelts
Bij de transcriptie van bovenstaande akte worstelde ik met name met de aanduiding van een gebied dat ik later kon onderscheiden als sovenwoldt. Deze aanduiding kwam ik nergens in boeken over Meeden of in zoekmachines tegen.
Lang leve internet en dan met name twee twitteraars: @Gelkinghe kwam met de verklaring zeven en woud en @JanetBosmaH stuurde een link naar landschapsgeschiedenis en wees op de oude benaming van Duurswold: Zevenwolden. Daarmee werd zoeken een eitje.
In de atlas van Kuiper 1867 staat de Zevenwolsterweg vermeld: past precies bij de aanduiding in de acte. De weg bestaat nog steeds: de Zevenwoldsterweg.
Huwelijkscontract Hitio Themmes x Geeske Tiddes
Verzegelingen Winschoten, 6 maart 1649
Is na Goodes ordeninge een Christlijcken ehespant beramet, gededinget ende beslooten tusschen den E. Hitio Themmes, Temmo Cornelijs en Z.(zaliger #pt) Haijcke gewesen eheluiden ehelijcke soon, bruijdegom, eenes; beneffens de deugetsame Geeske Tiddes, Tidde Gerhardï en Z.Anne gewesen eheluiden, ehelijcke dogter, bruijdt, anderdeels, somet der antwesende vrunden raedt in forma nabeschreven.
In den eersten zijn hijlixvoorwaarden, dat de Vader Temmo Cornellijs belooft ende sich verplichtet sijn soon tot een [boedel] mede te confererten een summa van duijsent Car. Gl. den gulden tot twinting [sp strat].den stuijv. tot acht pl. geestimeert, heerckomende dit goedt uit kracht van moederlijcke arfnis te betalen op twie Meijtijden, de gerechte helfte op eerstkompstigen Meij, de andere resteerende helfte op Meij 1650. Daertegens verbindet sich de Vader Tiddo Gerhardi sijn dochter Geeske tot een bruijdtschat mede te dielen een summa van penningh, als namentl. twie duijsent vijfhondert Car. Gl. den Gulden van valoir als boovengeneomt, sulx insgelijx op voorgedachte Meijtijden, in gelijcke termijnen als booven genoemt is, te voldoen en erleggen, sullende mede de dogter voorschr. behoorlijcken ende eerlijcken werden gekleet, en met een bedde ende sijn toebehoorn voorsien; wesende dese bruijdtsgave [pvisioneelijck] het moederlijck goedt, met vorbeding dat soo de andere kinderen haren vader meerder afpersten, sullen dese jonge eheluijden hetselve voordiel noch hebben te genieten en na laesten doet van vader. Hiermede verklaren de vrunde ten beide sijden tevredelijk en genoetachtigh zijn.
Ten twieden is verwillekeurt dat t gene dese eeheluijden staender Echte muchten winnen ofte verliesen, sal sulx tot gemeenen proffijt ofte schade strecken.
Ten Darden, indien Godt dese eheluijden mede sijn segen-rijcken genade met zijnen vruchten werdt begaven, sullen soons en dochteren tot des vaders en moeders goedt ende worden alle arff en verstarff gelijkce sibbe zijn, in voegen dat een dochter soo veel sal hebben te genieten als een soon, ditselvige tegens landtrechte.
Entelijcken is lijfstuchts wijse ingewilliget, dat soo de Eheman voor sijn Ehevrouw aflijvich wordt, geen lijves arven nalatende, begiftiget hij haer tijde des levents met vijfhunder Car. Gl. en vice versa, sal hij uit haer nalatenschap participeren [kantlijn:} gelijcke Vijffhundert Car. gl. van paijmenten bovenges. te verstaen beijde haer levent-lanck, als daer geen lichamelijcke vruchten nablijven. Andersins krachteloos, en na laetster doot, sal dese lijfsgave, als oock angebrachte en angearfde goederen wederom devolveeren andie sijdt daerheer sij oorspronckelijkcken gekoomen zijn.
Oorkonde bruijdegoms en bruidt sampt bruids en getuigens handen Actum den 16. Martij Anno 1649
Dit aldus verwillekeurt, ingegaen en beslooten met kennes en advijs van nabeschreven vrundden,
an sijde des bruijdegoms: De E. Temmo Cornellijks, vader de Eerentf. Welgel. Phebo Temmes, Redger De E. Sicco Harmens, en De E Hebbel Eggens, swageren.
An sijde van de Bruijdt De E. Tiddo Gerhardi, vader De E. Haijco Gerhardi, Ohm De E. Haijco Tiddes, Broeder en De E. Hillebrand Boels neve
bij getuigen De E. Eltjo Popkes De E. Welgel. Pompejus Oomkes.
Personen in boedelbeschrijving Hanno Jurriens 1716 – Nieuw Beerta
De boedelbeschrijving van de bezittingen van Hanno Jurriens in Nieuw-Beerta is een bron van informatie, doordat een aantal verzegelingen met naam en datum beschreven werd. De eerste tabel is op chronologische volgorde, in de twee op alfabetische volgorde van voornamen.
731 Gerechten in het Oldambt, 1596 – 1811, Rijksarchief Groningen.
Voornaam
Patroniem
datum akte
beschrijving
Harmen
Jans
1613-3-31
aankoopbrief
Jaartal? ‘Stylo novo’
Berend
Wijbes
1625-9-18
Huwelijkscontract
Weije
Hitjes
1625-9-18
Huwelijkscontract
Jurrien
Hannes
1640-6-17
verzegelde scheijdbrief met desselfs onmondige kinderen
Jurrien
Hannes
1642-11-29
verzegeld huwelijkscontract
Trijne
Edzkes
1642-11-29
verzegeld huwelijkscontract
Edzke
Galtiens
1643-10-9
verzegeld huwelijkscontract
Seike
Michaels
1643-10-9
verzegeld huwelijkscontract
Wendel
Harms
1648-11-4
verzegeld huwelijkscontract
Harmen
Roelfs
1648-11-4
verzegeld huwelijkscontract
Joest
Beerents
1648-3-15
Verzegelde erfscheiding
Aeijlke
Jurriens
1648-3-15
Verzegelde erfscheiding
Willem
Menses
1656-8-22
verzegelde coopbrief
Edzke
Galtiens
1659-11-2
setbrief huis en schuire
Hanno
Jurriens
1667-06-22
Huwelijkscontract
Wendel
Harms
1667-06-22
Huwelijkscontract
Luppo
Jans
1667-11-1
verzegeld accoord
Hanno
Jurriens
1667-11-1
verzegeld accoord
Edzke
Galtiens
1667-5-22
Verzegelde erfscheiding
Trijne
Edzkes
1670-6-17
verzegelde afscheidinge tussen haar en haar kinderen
Zuidbroek
Jan
Pieters
1673-11-19
verzegelde afhandeling
Hanno
Jurriens
1673-11-19
verzegelde afhandeling
Lucas
Geerts
1674-10-20
Verzegelde borgtocht
Jan
Geerts
1674-6-17
verzegelde transportbrief
Aldert
Janssen
1674-9-22
verzegelde afhandeling
Eelberen
Suilmans
1676-2-23
obligatie ten laste van Eelberen
Here
Elsens
1678-1-3
verzegelde afhandeling
Hanno
Jurriens
1678-1-3
verzegelde afhandeling
Pieter
Pieters
1679-10-6
transportbrief stuk land
Aiso
Sukes
1693-10-29
verzegelde transportbrief
Hanno
Jurriens
1695-6-27
verzegelde afhandeling
Willem
Geerts
1695-6-27
verzegelde afhandeling
Yse
Udens
1700-7-19
verzegeld accoord
Hanno
Jurriens
1700-7-19
verzegeld accoord
Hanno
Jurriens
1705-2-4
verzegelde afhandeling tussen hem en de kinderen van zijn vrouw
Albert
Sierts
1708-5-15
transportbrief stuk land
Andries
Hannes
1715-4-30
obligatie ten laste van Andries (Andreas)
Pieter
Pieters
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Renke
Andries
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Andries
Hannes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Rijcko
Andriessen
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Ebbe
Aldricks
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Jurjen
Hepkes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
jan
Haijes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Hindrick
Peters
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Edzko
Harmes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Op alfabetische volgorde, voornaam:
Aeijlke
Jurriens
1648-3-15
Verzegelde erfscheiding
Aiso
Sukes
1693-10-29
verzegelde transportbrief
Albert
Sierts
1708-5-15
transportbrief stuk land
Aldert
Janssen
1674-9-22
verzegelde afhandeling
Andries
Hannes
1715-4-30
obligatie ten laste van Andries (Andreas)
Andries
Hannes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Berend
Wijbes
1625-9-18
Huwelijkscontract
Ebbe
Aldricks
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Edzke
Galtiens
1659-11-2
setbrief huis en schuire
Edzke
Galtiens
1667-5-22
Verzegelde erfscheiding
Edzke
Galtiens
1643-10-9
verzegeld huwelijkscontract
Edzko
Harmes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Eelberen
Suilmans
1676-2-23
obligatie ten laste van Eelberen
Hanno
Jurriens
1695-6-27
verzegelde afhandeling
Hanno
Jurriens
1667-06-22
Huwelijkscontract
Hanno
Jurriens
1667-11-1
verzegeld accoord
Hanno
Jurriens
1673-11-19
verzegelde afhandeling
Hanno
Jurriens
1678-1-3
verzegelde afhandeling
Hanno
Jurriens
1700-7-19
verzegeld accoord
Hanno
Jurriens
1705-2-4
verzegelde afhandeling tussen hem en de kinderen van zijn vrouw
Harmen
Jans
1613-3-31
aankoopbrief
Jaartal? ‘Stylo novo’
Harmen
Roelfs
1648-11-4
verzegeld huwelijkscontract
Here
Elsens
1678-1-3
verzegelde afhandeling
Hindrick
Peters
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
jan
Haijes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Jan
Pieters
1673-11-19
verzegelde afhandeling
Jan
Geerts
1674-6-17
verzegelde transportbrief
Joest
Beerents
1648-3-15
Verzegelde erfscheiding
Jurjen
Hepkes
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Jurrien
Hannes
1640-6-17
verzegelde scheijdbrief met desselfs onmondige kinderen
Jurrien
Hannes
1642-11-29
verzegeld huwelijkscontract
Lucas
Geerts
1674-10-20
Verzegelde borgtocht
Luppo
Jans
1667-11-1
verzegeld accoord
Pieter
Pieters
1679-10-6
transportbrief stuk land
Pieter
Pieters
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Renke
Andries
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Rijcko
Andriessen
1716-6-12
present bij de boedelbeschrijving tbv voogden en voormond
Seike
Michaels
1643-10-9
verzegeld huwelijkscontract
Trijne
Edzkes
1642-11-29
verzegeld huwelijkscontract
Trijne
Edzkes
1670-6-17
verzegelde afscheidinge tussen haar en haar kinderen
Weije
Hitjes
1625-9-18
Huwelijkscontract
Wendel
Harms
1648-11-4
verzegeld huwelijkscontract
Wendel
Harms
1667-06-22
Huwelijkscontract
Willem
Menses
1656-8-22
verzegelde coopbrief
Willem
Geerts
1695-6-27
verzegelde afhandeling
Yse
Udens
1700-7-19
verzegeld accoord
Slagters Eedt
Habitum Indicium Sappemeer Saturni den 30 October 1762
Slagters Eedt gedaan door
Warner Lammerts in Sappemeer
Bonne Berends in de Cijll
Pieter Harms in Sappemeer
Lucas Luitjes Westerbroek
Jan Popkes in de Cijl.
Habitum Indicium Sappemeer Saturni den 6 November 1762
Poppe Jans in de Kijl Compagnie
Sappemeer, Protocol van civiele zaken, volume IV b 28, 1762-1767 Familysearch.org
(Groninger archieven)
Foxhol in de krant – 1750-1760
Historisch Foxhol- krantenadvertenties vanaf 1750 – reconstructie (work in progress)
1750 – De Wed. van KORNELIS HINDRIKS ZONDAG presenteert uyt de Hand te Verkopen, een Wel bevaaren Tjalk Schuyt; met Zeyl en Treyl, Ankers en Touwen : zoo als laast uyt Zee gekoomen, leggende aan de Wal by Foxhol. Iemand hier aan gading hebbende, kan bovengenoemde daar over aanspreeken, woonende tot Foxhol.
Zondag was oorspronkelijk geen achternaam: de grootvader van Kornelis, genaamd Sondagh Hindricks uit Wetteringen, Duitsland. De nazaten vestigden de naam echter al als achternaam in 1704.
Kwartierstaat Kornelis Hindriks Zondag:
Cornelis Hindrics Sondagh, ged. op 3 apr 1712 Kropswolde, ovl. (hoogstens 38 jaar oud) voor 18 aug 1750, kerk.huw. (ongeveer 22 jaar oud) op 2 mei 1734 Kropswolde Trijntien Egberts, afkomstig uit Kropswolde. Twee kinderen: 1A. Hindrik Cornelis Sondag, geb. Foxhol, ged. op 24 feb 1737 Westerbroek. 1B. Egbertien Cornelis, ged. op 3 jun 1743 Kropswolde.
Hindrick Zondag, afkomstig uit Meeden, verdronken, begr. op 26 sep 1735 Kropswolde, kerk.huw. op 27 jan 1704 Kropswolde.
Aeltien Egberts, afkomstig uit Foxhol, begr. op 19 jul 1745 Kropswolde. Uit dit huwelijk: 1a. Jeichien Hindrics Sondagh, ged. op 25 dec 1704 Kropswolde. 1b. Geert Hindrics Sondagh, ged. op 7 nov 1706 Kropswolde, ovl. (hoogstens 8 jaar oud) voor 3 mrt 1715. 1c. Geerttien Hindricks Sondagh, ged. op 31 mrt 1709 Kropswolde. 1d. Cornelis Hindrics Sondagh, ged. op 5 nov 1710 Kropswolde, ovl. (hoogstens 1 jaar oud) voor 1712. 1e. Cornelis Hindrics Sondagh, ged. op 3 apr 1712 Kropswolde, zie 1. 1f. Geert Sondagh, ged. op 3 mrt 1715 Kropswolde. 1g. Ellechien Hindricks Sondagh, ged. op 23 jan 1717 Kropswolde. 1h. Sondagh Hindricks Sondagh, ged. op 18 jun 1724 Kropswolde.
Sondagh Hindricks, geb. Wetteringe [Duitsland], ovl. voor 7 feb 1692 vermoedelijk Meeden, otr. op 3 apr 1680 Kropswolde, kerk.huw. op 18 apr 1680 Winschoten.
Jeije Luichjis, kerk.huw. (2) op 7 feb 1692 Meeden Jan Eppes, geb. Meeden. Uit dit huwelijk: 2a. Hindrick Zondag, afkomstig uit Meeden, zie 2. 2b. Eije Sondaghs, ged. op 23 mrt 1684 Meeden. 2c. Luitien Sondaghs, ged. op 31 jan 1686 Meeden. 2d. Gebke Sondaghs, ged. op 23 okt 1687 Meeden. Jeije Luichjis, tr. (2) Jan Eppes. Uit dit huwelijk: 2e. Eppe Jans, ged. op 29 jan 1693 Meeden.
Bron: "Advertentie". "Opregte Groninger courant". Groningen, 1750/08/18 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 18-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010410564:mpeg21:p002
1751 – BEKENTM A K I N G E N De Kerkvoogden van Westerbroek gedenken uyt te besteeden het Arbeyds Loon en Materialen van een Nieuwe Schuure , tot de Pastorie op Dingsdag den 15 Juny 1751 ten huyze van de Tol Meefter PICCARD te Foxhol, om 3 uur, alwaar de Conditien en afreikeninge 3 daagen te vooren, als meede aan de Pastorie te zien zullen zyn.
De tolmeester Piccard moet mijns inziens Hendrick Piccard zijn geweest. Kolham lag vlak bij Foxhol, en het tolhek lag tussen Foxhol en Foxham. Hendrick was een zoon van de Kolhamster predikant Gualterus Piccard en diens echtgenote Johanna Sevensterens: Hindrik (Hendrijck, Hindrijck, Henrick) Piccard (Piccardt), ged. op 15 aug 1706 Kolham, ovl. (hoogstens 71 jaar oud) voor 22 sep 1777, trouwt (kerk.huw.,ongeveer 25 jaar oud) op 24 feb 1732 te Kolham met Margrietien (Margretien, Gretien) Evenaars (Evenaer), geb. Kolham, dochter van Meinders Jans Evenaar en Jantjen Wolters. Uit dit huwelijk:
Johanna Sophijea Piccard, ged. op 2 nov 1732 Kolham, tr. (ongeveer 23 jaar oud) circa 19 aug 1756 Hindrik Wolters.
Gualtherus Piccard, ged. op 14 mrt 1734 Kolham.
Jantien Piccard, ged. op 21 mei 1736 Kolham.
Jantien Piccard, ged. op 3 mei 1739 Kolham.
Henrica Elisabhet Piccard, ged. op 9 apr 1741 Kolham.
"Advertentie". "Opregte Groninger courant". Groningen, 1751/06/08 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 18-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010410670:mpeg21:p002
1752 – Uyt de hand te koop of te huur, om voort of op May 1752. te konnen aanvaarden, een Behuyzinge met een Hof er agter, waar in de Bakker en Kreemer Neering is gedaan. Nog een kleyn Huysjen naast bovengemelde Behuyzinge, staande tot Foxhol , als meede ook veel Bakkers en Winkel Gereedschap, zynde de Behuyzingen bewoond geweest , door Jan Hendriks van der Vaart. Jemand gadinge maakende, kan Jan Hendriks ten Kate, tot Foxhol daar over aanspreeken , of Gerrit van Delden in de Oosterstraat tot Groningen.
⦁ Jan Hindriks van der Vaart (Jan Hendriks ten Kate) , afkomstig uit Foxhol, bakker in 1750 en (volgens ovl zoon Menno) schoolmeester; kerk.huw. op 29 aug 1745 Kropswolde met Marregien Fokkens (Martje Fokkes ten Kate, Margijn, Margien,Martjen, Martijen) , ged. op 9 mrt 1753 Kropswolde. Uit dit huwelijk:
Eeijke Jans van der Vaart, ged. op 31 jul 1746 Kropswolde, ovl. (hoogstens 7 weken oud) voor 24 sep 1746 Kropswolde.
Grietin Jans van der Vaart, ged. op 20 okt 1748 Kropswolde, ovl. (ongeveer 6 weken oud) op 5 dec 1748 Kropswolde.
Hindrik Jans van der Vaart, geb. Foxhol, ged. op 7 mei 1750 Kropswolde.
Grietien Jans van der Vaart, geb. Foxhol, ged. op 9 mei 1751 Kropswolde, kerk.huw. (ongeveer 25 jaar oud) op 12 mei 1776 Kropswolde Adam Jacobs Vonck, afkomstig uit Kalkwijk.
Hindrik Jans van der Vaart, geb. op 6 aug 1754, ged. op 11 aug 1754 Kropswolde.
Fokke Jans van der Vaart, geb. op 18 okt 1755, ged. op 26 okt 1755 Kropswolde.
Hindrik Jans van der Vaart, geb. op 11 mei 1758, ged. op 14 mei 1758 Kropswolde.
Hindrik Zondag van der Vaart, geb. op 4 okt 1759, ged. op 7 okt 1759 Kropswolde.
Hindrik Jan ten Cate, geb. op 23 nov 1760 Kropswolde, ged. op 30 nov 1760 Kropswolde.
Menno Jans van der Vaart, geb. op 13 jan 1762 Foxhol, ged. op 17 jan 1762 Kropswolde, schatter van vee, schoenmaker in 1816 Haren, ovl. (66 jaar oud) op 30 okt 1828 Groningen.
Fokke Jans van der Vaart, ged. op 17 mrt 1765 Kropswolde.
“Advertentie”. “Opregte Groninger courant”. Groningen, 1752/03/24 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 18-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010410780:mpeg21:p002
1755 – WESSEL GEERTS en zyn Huysvrouw, gedenken op Donderdag den 14 Februari 1755 ten Huyze van de Wed. Hugo ter Spil op ‘t Hogezant, ‘s avonds, om 5 uur, aan de Meestbiedende by Strijkgeld , te Verkopen haar Wel geleegen Timmer Werven, een Lange en een Dwars Helling met een Behuyzinge, staande en geleegen tusschen Martenshoek en Foxhol zoo door wylen Ubel Fockes lange Jaaren met goet succes is bearbeyd, als meede nog een Half getimmerd Nieuw Schip zijnde 71 Voeten lang.
De weduwe van Ubel Fockes, Dina Tiessens, is hertrouwd met Wessel Geerts. Dit laatste echtpaar verkoopt dus de werf. De koper is de zoon van de oorspronkelijke eigenaar: Focke Ubels. (Meer op https://historische-vereniging-hs.nl/docs/pluustergoud/pluustergoud%2045.pdf) Ubel Fokkens (Fockes), ovl. voor 1 dec 1754 Martenshoek, kerk.huw. (1) op 28 feb 1735 Hoogezand Margaretha Hindriks, woonachtig te Sappemeer. Uit dit huwelijk: 1. Fokke Ubels, kerk.huw. op 11 feb 1759 Hoogezand Johanna Ottens, woonachtig te Martenshoek. 2. Sara Ubels, ged. op 6 apr 1744 Kolham kerk.huw. (2) op 16 feb 1744 Kropswolde met Dina (Dina Cock) Tiessens, woonachtig te Martenshoek, dochter van Ties Robers Cock en Saartje Jans. (meer informatie over dit gezin op de homepage van Gerrit W. Kuijk https://www.geboefte.nl/1152.htm).
Weduwe Dina Cock (Dina Tiessens), woonachtig te Martenshoek kerk.huw. (2) op 1 dec 1754 Hoogezand met Wessel Geerts, woonachtig te Nieuwe Compagnie, zoon van Geert Wessels, van Hoogezand en Trijntje Jans van de Kijl (Kiel, Gr.) Uit dit huwelijk:
Joannes Wessels, geb. Martenshoek, ged. op 15 mei 1764 kleinemeer.
Matthijs Wessels, ged. op 9 mei 1762 kleinemeer.
Catharina Wessels, geb. circa 1760 Martenshoek, ovl. (ongeveer 55 jaar oud) op 4 nov 1815 Groningen.
De werf werd verkocht ten huize van de weduwe van Hugo ter Spil. Dit was Jantje Jans Boelema. Zij was getrouwd geweest met Hugo Adolfs ter Spil, afkomstig uit Den Haag. De plek van de herberg van Hugo is in Hoogezand wereldberoemd, want dat is de plek waar Hotel Faber gevestigd is. (https://www.hotelfaber.nl/hotel-faber/geschiedenis-hotel-faber) Hugo Adolf ter Spil (ter Spill), geb. Slochteren, tr. met Jantjen Jans (Boelema, Schults), geb. Engelbert. Uit dit huwelijk:
Jan Hugo ter Spil, ged. op 25 dec 1717 Engelbert.
Catharina ter Spil (Schults), ged. op 16 apr 1719 Hoogezand.
Catharina ter Spil, ged. op 9 feb 1721 Hoogezand.
Adolf ter Spil, ged. op 16 aug 1722 Engelbert.
Bronne ter Spil, ged. op 16 aug 1722 Engelbert.
Hugo ter Spil, ged. op 16 mei 1728 Hoogezand.
"Advertentie". "Opregte Groninger courant". Groningen, 1755/02/04 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 18-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010259097:mpeg21:p002
1757 – Groningen den 2 May. Eergifteren den 30 passato, ‘s nademiddags ten 5 à 6 uuren, is te Foxhol ruim 2 uuren van deze Stad, een Pruisies Courier gepasseert, (die zig niet had durven vertrouwen door het Lingensche en Munstersche te rijden) met de gewigtigste tijding uit de grote Pruissische Armée, welke door den Koning in hoge Perzoon gecommandeert word, behelzende dat dezelve 34000 Mannen van de Oostenrijkers (waarschijnlijk de Armée van de Grave Dauhn) ten eenemale had ingesloten.
Op 30 april 1757 hebben de Pruisische legers, die de Oostenrijkse legers achtervolgden, een kapitein, een luitenant en 30 soldaten van het vijandelijke leger gevangen genomen. Dit was in de aanloop naar de slag om Praag, die op 6 mei zou plaats vinden tussen het Pruisische leger van Koning Frederik de Grote met operbevelhebber Schwerin enerzijds en het Oostenrijkse leger onder aanvoering van Maarschalk Browne, anderzijds. Op 1 mei 1757 naderde het Pruisische leger de stad. Terwijl ze binnentrokken, werd duidelijk dat het vijandelijke Oostenrijkse leger ook al door de stad was gekomen en langs de omtrek van de stad hun campementen hadden opgeslagen, waarmee de Pruisen effectief waren ingesloten. Ondertussen was een ander corps van het Oostenrijkse leger, onder bevel van Generaal Daun, onderweg naar Praag. Frederik de Grote besloot tot een aanval. Schwerin had daarbij een heldhaftige rol, die hem echter het leven koste. (Meer in de historische beschrijving der doorluchtige daden, aanmerkelijke krijgsverrichtingen en andere bedrijven van Frederik den Grooten, etc.)
De koning van Pruisen: Frederik de Grote, geboren in Berlijn 24 januari 1712, overleden Potsdam 17 augustus 1786. In 1755 Koning van Pruisen en Keurvorst van Brandenburg. Graaf Dauhn: Leopold Joseph Maria, Reichsgraf von und zu Daun, geboren in Wenen, 24 september 1705, overleden in Wenen, 5 februari 1766. Oostenrijks veldmaarschalk.
"MILITAIR NIEUWS.". "Leeuwarder courant". Leeuwarden, 1757/05/07 00:00:00, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 18-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010573760:mpeg21:p001
